Ulga prorodzinna

Ulga prorodzinna w PIT to preferencja, która jest najczęściej rozliczana przez Polaków. Dzięki niej rodzice i opiekunowie mogą zmniejszyć podatek do zapłaty lub uzyskać spory zwrot nadpłaconego w ciągu roku podatku. Wysokość ulgi do odliczenia uzależniona jest od ilości dzieci, na które przysługuje. Wyjaśniamy, jak skorzystać z preferencji i jakie zaszły zmiany w zasadach odliczania ulgi na dziecko w PIT za 2023 rok.

1. Ulga na dziecko
2. Komu przysługuje ulga na dziecko?
3. Wysokość ulgi na dziecko w PIT za 2023 r.
4. Kiedy można skorzystać z ulgi na dziecko?
5. Jak rozliczyć ulgę na dziecko w PIT za 2023 rok?
6. Dodatkowy zwrot ulgi na dziecko, kiedy jest możliwy?
7. Ile można zyskać dzięki uldze na dziecko?

Ulga na dziecko

Ulga prorodzinna, zwana potocznie ulgą na dziecko, to najpopularniejszy sposób na zmniejszenie podatku do zapłaty przez podatników rozliczających się na zasadach ogólnych. Preferencja ta jest uregulowana w art. 27f ustawy o podatku dochodowym (Dz.U. z 2023 r. poz. 641). Ulga na dziecko polega na odliczeniu przez osoby do niej uprawnione odpowiednich kwot w zeznaniu rocznym. Kwota ulgi zmniejsza kwotę podatku do zapłaty lub generuje nadpłatę, którą podatnik może otrzymać jako zwrot od fiskusa.  Jest to jedna z najczęściej odliczanych ulg w PIT.

Komu przysługuje ulga na dziecko? 

Z ulgi prorodzinnej skorzystać mogą tylko podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, którzy uzyskali w 2023 roku dochody opodatkowane według skali podatkowej (na zasadach ogólnych ze stawkami podatku 12 % i 32 %). Innymi słowy ci, którzy rozliczają się na deklaracjach PIT-36 lub PIT-37.

Z ulgi na dziecko w PIT za 2023 rok, jak w poprzednich latach, będą mogli skorzystać rodzice, którzy sprawują władzę rodzicielską nad dzieckiem  lub opiekunowie prawni dziecka, pod warunkiem że ono z nimi mieszka lub są rodzinną zastępczą dla dziecka. 

Dzięki zmianie przepisów, która zaczęła obowiązywać od 1 lipca 2023 r., z ulgi na dziecko za 2023 rok będzie mogło skorzystać więcej rodziców i opiekunów. Zmiany dotyczą prawa do odliczania ulgi na dzieci z niepełnosprawnością. Dla rodziców i opiekunów jednego dziecka, które posiada orzeczenie o niepełnosprawności, nie obowiązuje już kryterium dochodowe przy rozliczaniu ulgi na dziecko.  

Ulga prorodzinna za 2023 r. dla rodziców dzieci z niepełnosprawnością bez kryterium dochodowego-PIT.pl

Kiedy podatnik może skorzystać z ulgi na dziecko?

Podatnik może skorzystać z ulgi w sytuacji, kiedy posiada władzę rodzicielską nad dzieckiem lub sprawuje opiekę nad nim. Dodatkowo z ulgi można skorzystać kiedy dziecko nie uzyskuje własnych przychodów lub dochodu powyżej kwoty, która stanowi 12-krotność renty socjalnej (za 2022 r. była to kwota 16 061,28 zł, a za 2023 r. jest to kwota 19 061,28 zł). Przekroczenie tej kwoty choćby 31 grudnia spowoduje, że ulga nie będzie mogła być zastosowana.  Kolejną przesłanką do utraty ulgi jest stosowanie przez dzieci do ich dochodów opodatkowania podatkiem liniowym lub ryczałtem.

Z ulgi nie mogą skorzystać też rodzice dziecka, które wzięło ślub lub zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie.

Trzeba też pamiętać, że ulga przysługuje na dziecko, a nie na każdego z rodziców czy opiekunów. Oznacza to, że rodzice muszą zdecydować kto i w jakiej proporcji odlicza ulgę. Np. rodzice dwójki dzieci mogą podzielić się ulgą i każdy z nich może odliczyć po 1112,04 zł. Mogą też zdecydować, że jeden z rodziców odlicza ulgę, lub odliczają ją w innej proporcji do kwoty przysługującej ulgi.

Wysokość ulgi na dziecko za 2023 r.

Wysokość odliczenia w PIT w przypadku ulgi na dziecko zależy od liczby dzieci w rodzinie, będących pod pieczą rodziny zastępczej lub opiekunów prawnych. Suma, o którą można pomniejszyć podatek dochodowy, może wynieść: 1112,04 zł, 2000,04 zł lub 2700 zł rocznie. Na podstawie obowiązujących przepisów, w PIT można dokonać odliczenia w wysokości:

1. 1112,04 zł ulgi na pierwsze i drugie dziecko (każde z osobna),
2. 2000,04 zł ulgi na trzecie dziecko,
3. 2700 zł ulgi na czwarte i każde kolejne dziecko.

Kwoty ulgi prorodzinnej są „przypisane” do dzieci. W praktyce oznacza to, że rodzina z czwórką dzieci może rocznie odliczyć 6 924,12 zł rocznie, w tym: 1112,04 zł (na pierwsze dziecko), 1112,04 zł (na drugie dziecko), 2000,04 zł (na trzecie dziecko) oraz 2700 zł (na czwarte dziecko). 

Limit ulgi prorodzinnej

 „Dodatkowy” zwrot ulgi prorodzinnej

Po zmianach jakie miały miejsce po reformie podatkowej, może się zdarzyć że przy rozliczeniu rocznym podatnik nie może skorzystać z ulgi na dziecko. Taka sytuacja może mieć miejsce, np. gdy roczny dochód rodzica lub opiekuna w 2023 roku nie przekroczył 30 tys. zł, czyli kwoty wolnej od podatku. Za małe dochody lub sytuacja kiedy podatnik nie przekroczył kwoty wolnej lub gdy np. ma do zapłacenia tylko niewielką kwotę podatku to przesłanki, kiedy należy sprawdzić czy przysługuje podatnikowi tzw. dodatkowy zwrot ulgi prorodzinnej, którą odlicza się od zapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

W 2022 roku dodatkowy zwrot ulgi na dziecko nie był uwzględniany automatycznie w usłudze Twój e-PIT. Aby skorzystać z tej opcji w zeznaniu podatkowym PIT-36 lub PIT-37, podatnik musiał wypełnić zakładkę „Dodatkowy zwrot z tytułu ulgi na dzieci”.

Jeśli podatnik nie wypełni tej części zaznania nie mógł otrzymać dodatkowego zwrotu podatku.

Źródło: Shutterstock

Ulga na dziecko a wysokość dochodów rodziców

Po zmianach w podatkach może się zdarzyć tak, że nie każdy będzie mógł skorzystać z ulgi prorodzinnej. Ulga ta jest też uzależniona od dochodu w przypadku rodziców jednego dziecka, poza rodzicami lub opiekunami dzieci z niepełnosprawnościami, którzy od 2023 roku mogą z tej preferencji skorzystać niezależnie od dochodu.

Kryterium dochodowe dla rodziców jednego dziecka

W myśl obowiązujących przepisów, które zostały w 2023 roku zmodyfikowane i nie obejmują rodziców dzieci niepełnosprawnych, ulga na dziecko dla rodziców lub opiekunów jednego dziecka dziecka uzależniona jest od dochodu. Rodzic lub opiekun jednego zdrowego dziecka może skorzystać z ulgi, tylko wtedy, kiedy roczny dochód nie przekroczył kwoty:

• 112 000 zł dla osób, które są przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim,
• 112 000 zł dla osób samotnie wychowujących dziecko,
• 56 000 zł w przypadku osób, które nie pozostawały w związku małżeńskim, w tym również przez część roku.

Wskazany limit dotyczy od 2023 roku tylko rodziców, którzy posiadają na wychowaniu jedno dziecko, które nie posiada orzeczenia o niepełnosprawności. Rodzice dzieci z niepełnosprawnością mogą z ulgi skorzystać niezależnie od wysokości uzyskanego w 2023 roku dochodu.

Dochody dziecka a prawo do ulgi prorodzinnej

Z ulgą prorodzinną związany jest jeszcze jeden limit kwotowy. Dotyczy wysokości dochodów uzyskiwanych przez dziecko, na które pobierana jest ulga. Jeżeli dziecko w 2023 roku osiągnęło dochód powyżej 19 061,28 zł to rodzice i inne upoważnione osoby nie mogą skorzystać z ulgi prorodzinnej w rocznym rozliczeniu PIT za 2023 rok. 

Ulga na dziecko urodzone w 2023 roku

W sytuacji, kiedy w 2023 roku urodziło się dziecko podatnika, ulga przysługuje na nie pod warunkiem prawa do ulgi proporcjonalnie do miesiąca narodzin dziecka. Np. rodzic dziecka, które urodziło się w kwietniu rozliczy ulgę za 9 miesięcy (od kwietnia 2023 roku do grudnia 2023 r. W przypadku kiedy dziecko urodziło się w lipcu 2023 roku ulga będzie przysługiwała za okres od lipca do grudnia 2023 r., czyli za 6 miesięcy.

Prawo do ulgi prorodzinnej przysługuje w miesiącu urodzenia dziecka. Nie ma znaczenia, czy był do pierwszy czy ostatni dzień danego miesiąca.  W przypadku kiedy jest to pierwsze dziecko, i rodzice spełniają warunki do ulgi odliczą za każdy przysługujący miesiąc 92,67 zł.

Jak rozliczyć ulgę na dziecko w PIT?

Podatnicy rozliczający się na zasadach ogólnych, czyli tzw. skali, rozliczą ulgę w PIT-37 lub PIT-36. Do rozliczenia ulgi prorodzinnej przydatny jest numer PESEL dziecka. Dodatkowo rodzice pełnoletnich dzieci uczących się powinni posiadać zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły. Taki dokument może okazać się potrzebny do przedstawienia na żądanie fiskusa, który ma prawo zweryfikować czy ulga podatnikowi przysługuje.

W sytuacji kiedy PIT za 2023 rok wypełniają małżonkowie, mogą wspólnie odliczyć 100 proc. ulgi prorodzinnej w rocznym zeznaniu podatkowym. Natomiast osoby, które nie są w formalnym związku, mogą podzielić pomiędzy sobą ulgę zgodnie z własnymi preferencjami.

Identycznie wygląda sposób rozliczania ulgi prorodzinnej po rozwodzie. Rodzice po rozstaniu mogą uzgodnić pomiędzy sobą, w jaki sposób skorzystają z ulgi na dziecko. Może zrobić to w całości jeden rodzic. Innym rozwiązaniem jest podzielenie ulgi prorodzinnej pomiędzy siebie w dowolnych proporcjach np. po 50 proc. lub matka 40 proc. a ojciec dziecka 60 proc. Taki podział nie ma zastosowania w przypadku, gdy jeden z rodziców płaci alimentów, ale nie uczestniczy w wychowaniu dziecka. W takiej sytuacji 100 proc. ulgi rozlicza rodzic sprawujący opiekę nad dzieckiem. 

Ile można zyskać dzięki uldze na dziecko w PIT?

Wysokość ulgi zależy od liczby dzieci oraz zapłaconego w 2023 roku podatku oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz składek społecznych. Mogą w rozliczeniu zdarzyć się sytuacje, kiedy np. rodzina z czwórką dzieci, której przysługuje ulga w wysokości 6924,12 zł, nie odliczy jej w całości, bo nie pozwoli na to wysokość podatku i zapłaconych składek do ZUS. Nie ma też kwoty maksymalnej ulgi. Podatnik może, jeżeli ma dużą rodzinę i pozwalają mu na to zapłacone podatki i składki, skorzystać z całej przysługującej ulgi. Jedyne o czym należy pamiętać, to to że ulga rozliczana jest rocznie. Nie można jej przenieść na kolejne lata i odzyskać w kolejnych rozliczeniach jak np. ulgi na termomodernizacje. Ulga na dziecko pozwala podatnikom, którzy w 2023 r. uzyskali spore przychody, na zmniejszenie podatku do zapłaty, a rodzinie ze średnimi dochodami na uzyskanie zwrotu podatku. Przykładowo małżeństwo z dwójką dzieci, które osiągnęło dochód łączny w kwocie 186 000 zł otrzyma cały zwrot ulgi na dziecko w kwocie 2 224,00 zł.