Odliczeniu od dochodu podlegają kwoty dokonanych w roku podatkowym zwrotów nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, w kwotach uwzględniających pobrany podatek dochodowy, jeżeli zwroty te nie zostały potrącone przez płatnika.
Zasadą korzystania z tej ulgi jest wyrównanie straty, jaką poniósłby podatnik, który najpierw uzyskał opodatkowane świadczenie, a potem zwrócił je – bez prawa do zwrotu pobranego mu wcześniej podatku dochodowego. Bez prawa do tej ulgi podatnik pozostałby stratny o kwotę pobranego lub zapłaconego wcześniej podatku.
Źródło: shutterstock
Ulga dotyczy zatem tych wszystkich zwrotów, które podatnik musiał „cofnąć” i powtórnie przekazać wypłacającemu te kwoty płatnikowi, a które to świadczenia wcześniej byłby u niego dochodem podlegającym opodatkowaniu.
Świadczenia nienależne, podlegające odliczeniu to kwota netto plus pobrany wcześniej podatek. Odliczeniu nie podlega natomiast kwota płaconych odsetek za zwłokę, jeżeli zwrot następuje z opóźnieniem.
Odliczenie dotyczy kwoty brutto - czyli po podwyższeniu jej o należny pobrany podatek dochodowy.
Wyjątkiem jest, gdy płatnik odejmie od jego dochodu kwotę dokonanych zwrotów, łącznie z pobranym podatkiem (zaliczką), do czego jest on uprawniony na podstawie art. 41b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Prawo do odjęcia kwot zwróconych od wartości przychodu podatnika nie dotyczy wszystkich płatników. Poza wymienionymi poniżej, uprawnionymi do zwrotu, pozostali płatnicy nie ujmują tej kwoty, co powoduje, że podatnik może korzystać z ulgi i odliczać ją od dochodu. Potrącenie mogą dokonać następujący płatnicy:
- zakłady pracy z tytułu przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłat z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej,
- rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz inne spółdzielnie zajmujące się produkcją rolną z tytułu dokonywanych na rzecz członków spółdzielni lub ich domowników wypłat z tytułu dniówek obrachunkowych, udziału w dochodzie podzielonym spółdzielni, a także uzyskiwanych od spółdzielni przez te osoby zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego.
- osoby prawne i ich jednostki organizacyjne, które dokonują wypłaty emerytur i rent z zagranicy - od wypłacanych przez nie emerytur i rent,
- jednostki organizacyjne uczelni, placówki naukowe, zakłady pracy oraz inne jednostki organizacyjne - od wypłacanych przez nie stypendiów, organy zatrudnienia - od świadczeń wypłacanych z Funduszu Pracy, biura terenowe Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych - od świadczeń wypłacanych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, areszty śledcze oraz zakłady karne - od należności za pracę przypadającej tymczasowo aresztowanym oraz skazanym, spółdzielnie - od oprocentowania wkładów pieniężnych członków spółdzielni, zaliczonego w ciężar kosztów spółdzielni, oddziały Wojskowej Agencji Mieszkaniowej - od wypłacanych żołnierzom świadczeń pieniężnych wynikających z przepisów ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, centrum integracji społecznej - od wypłacanych świadczeń integracyjnych i motywacyjnej premii integracyjnej, przyznanych na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz. 1143, z późn. zm.), podmiot przyjmujący na praktykę absolwencką - od świadczeń pieniężnych wypłacanych z tytułu odbywania praktyk absolwenckich, o których mowa w ustawie z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich.
- osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności - z tytułu działalności wykonywanej osobiście lub praw majątkowych.
Podmioty te przy ustalaniu podatku lub zaliczki na podatek odejmują od dochodu kwotę dokonanych zwrotów, łącznie z pobranym podatkiem (zaliczką).
Jeżeli kwota dokonanego w tym miesiącu zwrotu przekracza dochód tego miesiąca, płatnik może o powstałą różnicę pomniejszyć dochód z miesiąca następnego, aż do pełnego pomniejszenia. Przy czym powyższe pomniejszenia mogą być stosowane przez płatnika wyłącznie w tym roku podatkowym, w którym podatnik dokonał zwrotu.
A zatem jeżeli stosunek prawny między dokonującym zwrotu podatnikiem a płatnikiem jeszcze trwa – płatnik dokona potrącenia (o ile ustawa przewiduje w jego przypadku taką możliwość), o czym powinien poinformować podatnika. Jeżeli stosunek prawny wygasł już – zwrot musi odbyć się fizycznie a podatnik ma wówczas prawo skorzystać z odliczenia zwrotu od dochodu.
W przypadku, gdy kwota ulgi przekracza kwotę dochodu do odliczenia, może być ona odliczana od dochodu uzyskanego w najbliższych kolejno po sobie następujących 5 latach podatkowych.