Jak wypełnić i rozliczyć PIT za 2024/2025?

Deklarację PIT rozliczyć można na wiele sposobów. Jest jednak szereg czynności, na które każda osoba wypełniająca deklarację powinna zwrócić uwagę i zadbać o to, by je wykonać przed rozliczeniem się z urzędem skarbowym. 

Po pierwsze, należy ustalić ostateczne kwoty, jakie w danym roku zostały zarobione – czyli innymi słowy – stały się przychodami. Chodzi przy tym wyłącznie o takie kwoty, które faktycznie podlegają wykazaniu w deklaracji rocznej PIT. Podstawowa wiedza na ten temat wynika z PIT-11 i PIT-8C przekazywanych podatnikowi przez płatnika lub wypłacającego wynagrodzenie. Dodatkowo jednak do takich kwot wynikających z tych informacji dodać należy wszystkie przychody uzyskiwane bezpośrednio – czyli bez pomocy płatnika – ustalającego i pobierającego zaliczki na podatek. W takich przypadkach pominąć można kwoty, które są zwolnione z podatku na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów (np. u osoby w wieku do 25 lat – alimenty od rodziców) lub nie podlegają ujęciu w PIT ze względu na ich rodzaj (np. przychody z posiadanych i sprzedanych rzeczy, które uzyskano po 6 miesiącach od dnia zakupu, przychody z działalności rolniczej, ze spadku czy darowizny).

Źródło: shutterstock

Po drugie sprawdzić należy, czy wszystkie przychody można rozliczyć w usłudze Twój e-PIT. Jeśli nie – to obowiązkowo do 30 kwietnia należy sporządzić roczne zeznanie podatkowe, które należy w formie drukowanej lub elektronicznej dostarczyć do organu podatkowego – Naczelnika właściwego miejscowo dla siebie Urzędu Skarbowego. Usługa Twój e-PIT, udostępniona od 15 lutego pozwala na wysyłkę PIT-37 i PIT-38, PIT-28 i PIT-36. Przychody, które nie mogą się znaleźć na tych deklaracjach zmuszają do samodzielnego przygotowania deklaracji podatkowej.

Zadbać należy o ustalenie prawidłowej wysokości kosztów podatkowych i ulg, z jakich będzie się korzystać. Podatnik bardzo często dojeżdża do zakładu pracy z innej miejscowości i przysługują mu wyższe koszty w związku z tymi podróżami. Koszty takie ustalić można ryczałtem lub na podstawie imiennych biletów okresowych, wykupionych na środki komunikacji autobusowej, kolejowej promowej itp. W przypadku umów zlecenie, dzieło, działalności gospodarczej czy przychodów z praw majątkowych dopuszczalne jest posługiwanie się kosztami faktycznie poniesionymi – tzn. udokumentowanymi w odpowiedni sposób wydatkami poniesionymi w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła, z którego uzyskiwane są przychody. W przypadku przychodów z praw autorskich zastosowanie mogą znaleźć podwyższone 50% koszty uzyskania, ale wyłącznie do limitu 120.000 zł rocznie. W przypadku natomiast innych umów zlecenie lub dzieło – ich wartość procentowa wynosi 20%.

Pamiętać należy o prawidłowym wypełnieniu PIT dla osó młodych, do ukończenia 26 r.ż. Osoby takie, mimo że uzyskują przychody zwolnione z podatku, powinny deklarację roczną wypełnić. 

W szeregu sytuacji zadbać należy o rozliczenie ulg podatkowych. Zbadać należy, czy prawo do danej ulgi przysługuje – posiada się wymagany status (np. orzeczenia o niepełnosprawności), spełnione są warunki dające możliwość odliczeń (np. dziecko pełnoletnie uczące nie zarobiło w roku więcej niż 21 371,52 zł) poniosło określone wydatki (np. darowizny) oraz czy są zebrane właściwe dokumenty pozwalające udokumentować ten wydatek (np. faktury za internet, a nie jedynie paragony z tego tytułu).

Należy sprawdzić, czy nie ma możliwości odliczyć straty z danego źródła z lat poprzednich. Wyłącznie szereg tytułów pozwala na ustalenie straty podatkowej i jej wykazanie. Strata, aby ją odliczyć musi zostać wcześniej wykazana w deklaracji z lat poprzednich, a jej odliczenie może odbywać się nie dłużej niż przez 5 lat, po maksymalnie 50% w jednym roku.

Po trzecie, podatnik musi również zadbać o ustalenie właściwego progu podatkowego i stosowanie kwoty zmniejszającej podatek w prawidłowej wartości. W 2022 roku wprowadzone zostały nowe wysokości progów podatkowych i kwoty wolnej. I próg podatkowy 12% obowiązuje do kwoty 120.000 zł. Po jego przekroczeniu podatnik zobowiązany jest zastosować stawkę 32% PIT. To nie wszystko. Zmieniła się również kwota wolna od podatku. Od stycznia 2022 roku wynosi ona 30.000 zł. Więcej na temat kwoty wolnej w poradniku dostępnym tutaj. 

Po czwarte zadbać należy o wykazanie właściwych kwot składek ZUS i zdrowotnych – oświadczenia w tym zakresie od płatników wystąpią na PIT-11, jeżeli składki pochodzą również z innych tytułów – należy je zsumować. Ustalając wysokość składki zdrowotnej warto pamiętać o bardzo ważnych zmianach wprowadzonych Polskim Ładem. Kompleksowo zostały one opisane w poradniku ,,Zmiany w zasadach ustalania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców”.

Dbać również należy o właściwą kwotę wykazanych, zapłaconych i należnych zaliczek na podatek. Ich porównanie z kwotami podatku do zapłaty wskazuje bowiem kwotę zwrotu podatku lub kwotę nadpłaty – czyli wartości, które organ skarbowy porówna kontrolując prawidłowość złożonego zeznania podatkowego.

Należy również pamiętać, by zeznania nie składać później niż z końcem kwietnia, dotyczy to również zeznania PIT-28, które od 2023 roku składamy do 30 kwietnia.