PIT-40A/PIT-11 jest kluczowym drukiem dla każdego emeryta i rencisty. Organ rentowy z końcem lutego 2024 roku prześle bowiem ten druk do większości świadczeniobiorców pobierających z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych emeryturę bądź rentę. Na podstawie druku PIT-40A/PIT-11 możliwe jest podjęcie decyzji, czy rozliczenia za 2023 rok będzie się dokonywało samodzielnie, czy PIT-40A/PIT-11 stanie się automatycznie roczną deklaracją podatkową.

Źródło: shutterstock
Jeżeli otrzymujący świadczenia od ZUS:
- nie uzyskał w roku podatkowym innych dochodów oprócz:
-opodatkowanych podatkiem liniowym (PIT-36L);
-opodatkowanych ryczałtem (PIT-28), w tym z najmu prywatnego opodatkowanego ryczałtem,
-opodatkowanych kartą podatkową (PIT-16A)
-dochodów kapitałowych (PIT-38)
-dochodów z odpłatnego zbycia nieruchomości (PIT-39).
-rozliczanych ryczałtowo, z tytułu przychodów, których podatnik nie wykazuje w deklaracji rocznej (np. z lokat bankowych).
- wystawiony przez ZUS PIT-40A stanowi dla podatnika roczną deklarację podatkową, której nie musi on dodatkowo modyfikować.
PIT-40A wystawiany jest przez organ rentowy automatycznie, zatem nie ma obowiązku składania jakiegokolwiek dodatkowego wniosku w tej sprawie. Organ przesyła deklarację do urzędu skarbowego do końca stycznia oraz do podatnika do końca lutego.
Gdyby natomiast okazało się, że podatnik uzyskuje również inne źródła przychodów lub nie spełnia któregoś z powyższych warunków (np. chce rozliczyć się łącznie z małżonkiem, chce korzystać z ulg podatkowych) – to PIT-40A należy traktować na równi z PIT-11 i złożyć osobiście deklarację podatkową. Jeżeli w takim przypadku podatnik nie dokona samodzielnie rozliczenia podatkowego w terminie ustawowym, to po tym terminie PIT-40A staje się roczną deklaracją podatkową.
Korekta PIT-40A
Po otrzymaniu PIT-40A podatnik nie może korygować zeznania. Ma on natomiast możliwość traktować PIT-40A jak informację i po jej przekazaniu zdecydować się na rozliczenie własne w formie deklaracji PIT. Wówczas standardowo ma on czas na złożenie deklaracji podatkowej do końca kwietnia roku następującego po danym roku, za który się rozlicza. Po terminie złożenia deklaracji podatnik nie ma możliwości ponownie złożyć rocznego zeznania, zatem nie ma możliwości w jakiejkolwiek formie korygować zeznania podatkowego.
Korygować PIT-40A może natomiast płatnik składek. W szczególności sytuacja taka będzie miała miejsce, jeśli dokona on błędu w zeznaniu składanym za podatnika. Odpowiednio korekty może on dokonać na wniosek podatnika.
Odpowiedzialność za błędy na PIT-40A
Jeżeli płatnik rozliczając PIT-40A popełni błąd to ponosi on odpowiedzialność za podatek niedobrany oraz podatek pobrany i niewpłacony. Podobnie podlega on odpowiedzialności karnej skarbowej za błędy w złożonym zeznaniu. Odpowiedzialność omija w tym przypadku podatnika i przechodzi na płatnika.
Płatnik (inkasent), o ile podatnik nie zwróci z własnej inicjatywy kwoty należnej, posiada roszczenie zwrotne do podatnika.
W przypadku podatnika rozliczającego przychody z tytułu stosunku pracy, działalności wykonywanej osobiście lub praw majątkowych nie występuje odpowiedzialność do wysokości prawidłowych zaliczek na podatek, jakie płatnik powinien był pobrać z tytułu zaniżenia lub nieujawnienia przez płatnika podstawy opodatkowania.
Odpowiedzialność nie zostaje wyeliminowana na gruncie prawa cywilnego i płatnik nadal posiada roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia.
Nadpłata/niedopłata
Może się zdarzyć, że kwota zaliczek pobranych przez płatnika za rok podatkowy nie jest równa kwocie podatku wykazanego w PIT-40A do zapłaty. Powstała wówczas:
- niedopłata - jest pobierana z wynagrodzenia podatnika za marzec lub kwiecień (a jeśli podstawa wypłaty świadczeń ustała w styczniu lub lutym – to za miesiąc, w którym ustał ten stosunek),
- nadpłata – podlega kompensacie z zaliczkami na podatek za marzec a jeśli pozostaje ona w wyższej wartości – podlega zwrotowi, przy czym organ ma prawo potrącać zwroty z zaliczkami na podatek i obowiązek wykazać je w PIT-4R.
Zwroty i odliczenia
Generalna zasada stanowi, że korzystanie z ulg i odliczeń zobowiązuje podatnika do sporządzenia własnej deklaracji podatkowej. Poniższej opisane umniejszenia świadczeń wypłacanych przez organ nie zobowiązują jednak do sporządzania rozliczenia samemu, zatem organ sam odejmie je za podatnika w PIT-40A.
Jeżeli podatnik dokonał zwrotu nienależnie pobranych emerytur i rent lub zasiłków z ubezpieczenia społecznego, rent strukturalnych, rent socjalnych, świadczeń przedemerytalnych, zasiłków przedemerytalnych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, otrzymanych bezpośrednio z tego organu, a obowiązek poboru zaliczek przez ten organ trwa - organ rentowy odejmuje od dochodu kwoty zwrotów dokonanych w roku podatkowym przy ustalaniu wysokości zaliczek oraz w rocznym obliczeniu dochodu, zamieszczając na tym rozliczeniu odpowiednie informacje.
W przypadku przyznania podatnikowi prawa do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, renty rodzinnej, renty strukturalnej lub zasiłków z ubezpieczenia społecznego, za okres, za który podatnik pobierał świadczenie z innego organu rentowego w wysokości uwzględniającej zaliczkę na podatek i składkę na ubezpieczenie zdrowotne - organ rentowy odejmuje te kwoty od przyznanego świadczenia przy ustalaniu wysokości zaliczek oraz w rocznym obliczeniu podatku, zamieszczając na tym rozliczeniu odpowiednie informacje.
W przypadku przyznania podatnikowi prawa do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty socjalnej, zasiłków z ubezpieczenia społecznego lub renty rodzinnej, za okres, za który podatnik pobierał zasiłek, dodatek szkoleniowy, stypendium albo inne świadczenie pieniężne z tytułu pozostawania bez pracy, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne, pobrane z tego tytułu kwoty w wysokości uwzględniającej zaliczkę na podatek i składkę na ubezpieczenie zdrowotne - organ rentowy odejmuje od przyznanego świadczenia przy ustalaniu wysokości zaliczek oraz w rocznym obliczeniu podatku, zamieszczając na tym rozliczeniu odpowiednie informacje.
Najczęściej zadawane pytania
PIT-40A to roczne obliczenie podatku przez ZUS/KRUS. Otrzymują go osoby pobierające emeryturę lub rentę, które nie otrzymują zasiłku pieniężnego z ubezpieczenia społecznego. PIT-11A i PIT-40A sporządzone są na jednym formularzu PIT.
2. Kto dostaje PIT-11A, a kto PIT-40A?
To jeden i ten sam druk PIT-11A/40A. PIT-11A to druk z ZUS lub KRUS, który otrzymają osoby z tytułu pobierania zasiłku chorobowego, wypadkowego albo macierzyńskiego. Tak samo emeryci i renciści z tytułu pobierania swoich świadczeń dostaną do końca lutego PIT.
3. Czy PIT-40A trzeba rozliczać?
To zależy. Nie, jeśli emerytura lub renta to jedyne źródło utrzymania. Chyba, że chce się odliczyć indywidualne ulgi. Ale dane PIT-11A/40A trzeba przepisać do swojego PIT-a, jeśli m się dodatkowe źródła uyrzymania np. dorabia się do emerytury albo przed zasiłkiem macierzyńskim otrzymywało się wynagrodzenie z tytułu pracy.
Kiedy organ rentowy wypłaca podatnikom określone rodzaje dochodów (renty, zasiłki, świadczenia), automatycznie pomniejsza je o zaliczki na podatek dochodowy, stając się z tego tytułu płatnikiem podatku dochodowego. Taka funkcja organu rentowego powoduje, iż ma on obowiązek przekazywać roczne obliczenia podatku bądź informacje o dochodach podatnikom i urzędowi skarbowemu, co czyni na formularzu PIT-40A/11A ...