Wraz z październikiem rozpoczął się nowy rok akademicki. Dla studentów to nie tylko czas na rozpoczęcie nauki, lecz również na podjęcie dodatkowej pracy zarobkowej. Na jakie ulgi podatkowe mogą liczyć osoby posiadające status studenta w roku akademickim 2024/2025? Jaką umowę najkorzystniej zawrzeć z nowym pracodawcą?
Październik jest miesiącem, w którym zaczynają się pierwsze zajęcia na uczelniach wyższych. Dla niektórych studentów to również okres poszukiwania dorywczej pracy, która wesprze ich finansowo w trakcie nauki. Ponieważ wynagrodzenie studenta również obciążone jest stosownymi podatkami i składkami, warto poznać zasady podatkowe wyliczania wynagrodzeń. Te jednak bardzo różnią się w zależności od rodzaju umowy podpisanej przez studenta.
Źródło: shutterstock
» Działalność gospodarcza studenta - kiedy trzeba zapłacić składki ZUS i podatki?
Praca zarobkowa studenta w roku akademickim 2024/2025
Każda osoba podejmująca zatrudnienie musi za nie uzyskać stosowne wynagrodzenie. Wynagrodzenie to jest określone wprost w podpisanej umowie. Należy jednak pamiętać, że zarówno w przypadku studentów, jak i innych pracowników wynagrodzenie wskazane w podpisanej umowie jest zawsze kwotą brutto, która w zależności od formy zatrudnienia podlega obniżeniu o stosowne składki ZUS i podatek PIT. Oznacza to, że sama kwota brutto na umowie nie powinna być wyznacznikiem wyboru formy umowy, jaką podpisze student. Kwota ta będzie bowiem ostatecznie niższa niż wskazana bezpośrednio na umowie.
Zatrudnienie studenta. Ważny rodzaj umowy o świadczenie pracy
To, jaką umowę podpisze z pracodawcą student zaważy na jego ostatecznym wynagrodzeniu wypłacanym na konto bankowe. Każda bowiem z dostępnych umów o zatrudnienie niesie za sobą inne konsekwencje składkowe i podatkowe.
Student chcący podjąć pracę ma do dyspozycji trzy formy zatrudnienia:
- Umowa o pracę,
- Umowa zlecenie,
- Umowa o dzieło.
Wybór często nie jest prosty. W przypadku jednak studentów zdecydowaną przewagę ma jedna z nich. Więcej o tym poniżej.
Rodzaje umów podpisywanych przez studentów | Obciążenia podatkowe i składkowe |
|---|---|
Umowa o pracę | Konieczność potrącenia z wynagrodzenia składki emerytalnej, rentowej, chorobowej, wypadkowej oraz zdrowotnej |
Brak PIT dla studentów do ukończenia 26 roku życia do kwoty 85 528 zł | |
Umowa zlecenie | Brak składek ZUS do 26 r.ż. |
Brak PIT dla studentów do ukończenia 26 roku życia do kwoty 85 528 zł | |
Umowa o dzieło | Nie odprowadza się ZUS, z wyjątkiem umów o dzieło z pracodawcą (podmiotem, u którego jesteśmy zatrudnieni na umowę o pracę). |
Konieczność potrącenia 12% zaliczki PIT |
Źródło: PIT.pl / Opracowanie własne
Student pracujący na zleceniu bez ZUS i PIT
Jedną z najpopularniejszych form dorabiania na studiach jest zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia. Jest to bardzo korzystna forma współpracy zarówno dla studenta, jak i pracodawcy. Zarobki studenta do ukończenia 26 roku życia zwolnione są bowiem z konieczności odprowadzania składek ZUS. Po osiągnięciu jednak 26 lat, zasady oskładkowania dochodów są takie same, jak w przypadku pozostałych zleceniobiorców, a więc pojawia się konieczność odprowadzenia składek emerytalnych, rentowych, wypadkowych i zdrowotnych.
Uwaga! Kluczowe przy zwolnieniu z ZUS jest posiadanie tzw. statusu studenta, który bezpośrednio determinuje prawo do zwolnienia z konieczności odprowadzania składek. Status ten można potwierdzić składając osobiście oświadczenie o byciu studentem, bądź przedstawiając pracodawcy zaświadczenie wydane przez dziekanat. Co ważne, status o którym mowa przysługuje wyłącznie od dnia przyjęcia osoby w poczet studentów do dnia złożenia egzaminu dyplomowego lub skreślenia z listy studentów.
Podoba sytuacja ma miejsce w przypadku podatku dochodowego. Student zatrudniony na podstawie umowy zlecenia, który nie ukończył 26 roku życia, ma możliwość skorzystania ze zwolnienia z podatku PIT do wysokości dochodów nieprzekraczających w roku podatkowym kwoty 85 528 zł (tzw. ulga dla młodych). Jeśli jednak dochód studenta przekroczy kwotę 85 528 zł, to podatek odprowadzić należy tylko od wynagrodzenia przekraczającego powyższą kwotę. Co ważne, w przeciwieństwie jednak do składek ZUS nie ma tutaj znaczenia, czy zleceniobiorca posiada status studenta, czy też nie. Zwolnienie nadal mu przysługuje.
Zwolnienie z podatku PIT i składek ZUS studenta zatrudnionego na podstawie umowy zlecenia oznacza, że taki student nie odprowadza żadnych danin publicznych, a kwota brutto umowy jest jednocześnie kwotą, którą otrzyma na konto, czyli kwotą netto.
Umowa zlecenie studenta: kwota brutto = kwota netto*
*przy założeniu, że student nie ukończył 26 roku życia a jego zarobki nie przekroczyły kwoty 85 528 zł
Student na umowie o pracę z ZUS ale bez PIT
Nieco inna sytuacja ma miejsce w przypadku zatrudnienia studenta na podstawie umowy o pracę. W przeciwieństwie do umowy zlecenia, umowa ta podlega pełnemu oskładkowaniu ZUS. Pracodawca każde wypłacane studentowi wynagrodzenie zobowiązany jest pomniejszyć o składkę emerytalną, rentową, chorobową, wypadkową. To jednak nie wszystko. Od wynagrodzenia wypłacanego na podstawie zawartej umowy o pracę potrącana jest również składka zdrowotna.
Podobnie, jak w przypadku umowy zlecenie, dochody z umowy o pracę osoby do 26 roku życia są zwolnione z podatku dochodowego do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł. W przypadku przekroczenia kwoty 85 528 zł, podatek odprowadzić będzie trzeba tylko od wynagrodzenia przekraczającego powyższą kwotę.
Oznacza to, że student, który nie ukończył jeszcze 26 roku życia musi liczyć się z tym, że kwota brutto jego wynagrodzenia z umowy o pracę zostanie w każdym miesiącu pomniejszona o składki ZUS społeczne oraz składkę zdrowotną. Wynagrodzenie netto w obniżonej kwocie będzie zatem dopiero kwotą, jaką otrzyma na rękę do wykorzystania.
Umowa o pracę studenta: kwota brutto – składki ZUS*
*przy założeniu, że student nie ukończył 26 roku życia a jego zarobki nie przekroczyły kwoty 85 528 zł
Student na umowie o dzieło bez ZUS ale z PIT
Ostatnią formą zatrudnienia studenta jest umowa o dzieło. Jej cechą charakterystyczną jest to, że skorzystać z niej mogą wyłącznie studenci, których praca ma doprowadzić do powstania konkretnego dzieła np. napisanie artykułu, czy stworzenie programu komputerowego. Przed podpisaniem umowy o dzieło warto więc mieć to na uwadze. W przypadku bowiem kontroli możemy ponieść negatywne konsekwencje karno-skarbowe.
» Umowa o dzieło - kiedy można pracować w tej formie? ZUS i PIT
Umowa o dzieło różni się od umowy o pracę oraz umowy zlecenie. Co prawda umowa o dzieło wolna jest od konieczności odprowadzania składek ZUS społecznych, jak i zdrowotnych (z wyjątkiem umów o dzieło z pracodawcą, czyli podmiotem, u którego jesteśmy zatrudnieni na umowę o pracę). Niestety inaczej jest w przypadku podatku PIT. Student zatrudniony na podstawie umowy o dzieło każdorazowo musi opłacać 12% podatek PIT. W przypadku bowiem tej formy zatrudnienia nie ma zastosowania ulga dla osób młodych, do ukończenia 26 roku życia.
Jakie będzie zatem wynagrodzenie netto, na rękę studentów zatrudnionych na podstawie umowy o dzieło? Będzie to kwota brutto wpisana w umowie o dzieło, lecz pomniejszona w każdym miesiącu o 12% podatek PIT.
Umowa o dzieło studenta: Kwota brutto - 12% podatek PIT
Student a prawo do minimalnego wynagrodzenia
Warto podkreślić, że są dwie formy umowy, które dają studentowi prawo do osiągania wynagrodzenia nie mniejszego niż ustawowo określone wynagrodzenie miminalne. Mowa o umowie o pracę oraz umowie zlecenie. W przypadku umów o pracę płaca minimalna od 1 lipca wynosi 4300 zł, a od 1 stycznia 2025 wzrośnie do 4666 zł brutto. Skorzystają również pracownicy na umowie zlecenie. W ich jednak przypadku obowiązuje stawka godzinowa, która wraz z rozpoczęciem lipca wynosi 28,10 zł, a od 1 stycznia 2025 wyniesie 30,50 zł brutto.
Niestety dla umowy o dzieło nie mają zastosowania przepisy dotyczące minimalnej stawki godzinowej. Strony ustalają swobodnie stawkę.
Umowa o dzieło i zlecenie pod znakiem zapytania w 2025 roku
Zatrudnianie na preferencyjnych warunkach, na podstawie umowy zlecenie i umowy o dzieło prawdopodobnie już niebawem się skończy. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pracuje nad przepisami, które w pełni oskładkują zarówno umowy zlecenia, jak i umowy o dzieło. Więcej o tym w artykułach: ,,Nie tylko umowy zlecenie z pełnymi składkami ZUS - zmiany również dla umów o dzieło" oraz ,,Składki ZUS od każdej umowy już w 2025 roku? Rząd pracuje nad projektem ustawy".
Bezpłatny kalkulator wynagrodzeń
Jeżeli nadal masz problem z wyborem najlepszej dla siebie formy zatrudnienia, bądź chcesz poznać konkretną kwotę netto, skorzystaj z naszego darmowego kalkulatora wynagrodzeń. Pamiętaj, by zaznaczyć w nim rodzaj swojej umowy oraz jeśli nie przekroczyłeś 26 lat - ulgę dla osób do 26 r.ż. Kalkulator dostępny jest tutaj.