Zmiany w podatkach, zasiłkach i urlopach które czekają pracowników w 2022 r.

Wraz z nowym rokiem pracownicy powinni przygotować się na wiele zmian. W życie wejdą regulacje związane z Polskim Ładem, zmieni się kwota płacy minimalnej, planowane są też zmiany w urlopach. Co czeka pracowników od nowego roku? 

Nowy Rok 2022 przyniesie wiele zmian dla pracowników. W życie wejdą zmiany przepisów podatkowych w związku z wprowadzeniem Polskiego ładu oraz ustawą o nowelizacji ustaw o systemie ubezpieczeń społecznych.  Na uregulowanie czeka praca zdalna oraz zmiany dotknąć mają też urlopy w związku z potrzebą dostosowania przepisów krajowych do unijnej dyrektywy.  Na co należy się przygotować – wyjaśniamy?

# 9 najważniejszych zmiany dla pracowników w Polskim ładzie

Najważniejsze zmiany wprowadzane w ramach Polskiego ładu dotyczą:  

1. podwyższenia kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych do 30 000 zł;

2. podwyższenia do 120 000 zł kwoty, po której przekroczeniu ma zastosowanie stawka podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości 32%;

Polski Ład: jaka forma opodatkowania na 2022 rok? - PIT.pl

3. rozszerzenia katalogu zwolnień od podatku dochodowego od osób fizycznych o określone przychody, w tym o przychody podatnika, który przeniósł miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przychody podatnika, który w roku podatkowym w stosunku do co najmniej czworga dzieci wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało, lub sprawował funkcję rodziny zastępczej oraz przychody otrzymane przez podatnika po ukończeniu 60. roku życia w przypadku kobiety i 65. roku życia w przypadku mężczyzny, który mimo nabycia uprawnień emerytalno-rentowych nie korzysta z nich;

Polski Ład: Nowe ulgi podatkowe i modyfikacja już istniejących - PIT.pl

4. wprowadzenia tzw. ulgi dla klasy średniej;

Polski Ład: Ulga dla klasy średniej - pracujący emeryci z niej nie skorzystają - PIT.pl

Polski Ład: Ulga dla klasy średniej - kto z niej skorzysta i jak ją wyliczyć? - PIT.pl

5. zastąpienia prawa podatnika będącego osobą samotnie wychowującą dziecko (dzieci) do wspólnego opodatkowania się z dzieckiem możliwością odliczenia od podatku przez taką osobę kwoty 1500 zł;

6. zmian zasad ustalania wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne;

Składka zdrowotna w Polskim Ładzie: dla kogo 9%, dla kogo 4,9 % i kto jej nie zapłaci? - PIT.pl

7. likwidacji prawa podatnika do odliczenia kwoty składki na ubezpieczenie zdrowotne opłaconej (pobranej przez płatnika) w roku podatkowym od kwoty należnego za ten rok podatku dochodowego od osób fizycznych albo zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;

8. wprowadzenie zasady, że stosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej będzie dotyczyć wyłącznie tych podatników, którzy kontynuują stosowanie tej formy opodatkowania po dniu 31 grudnia 2021 r. oraz nie zrezygnowali z opodatkowania w tej formie po tym dniu i nie utracili prawa do opodatkowania w tej formie po tym dniu;

9. ograniczenia pracy na czarno

Polski Ład: nowe przepisy ograniczające pracę na czarno - PIT.pl

# 5 ważnych zmian w zasiłkach z ZUS w 2022 r.

Najważniejsze zmiany, na jakie powinni się przygotować pracownicy to:

1. Skrócenie okresu pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia - Już nie dostaniesz pół roku chorobowego po utracie pracy

2. Zaliczenie okresów niezdolności do pracy do jednego okresu zasiłkowego

3. Podwyższenie wysokości zasiłku chorobowego za pobyt w szpitalu do 80 %

4. Prawo do świadczenia w wysokości zasiłku macierzyńskiego po ustaniu ubezpieczenia chorobowego dla pracownic w ciąży

5. Zasiłek po ustaniu zatrudnienia

Ważne zmiany w zasiłkach z ZUS od 2022 r. - PIT.pl

80 % zasiłku za czas pobytu w szpitalu 

Na podstawie nowych przepisów od stycznia 2022 r. zasiłek chorobowy za czas pobytu w szpitalu będzie wyliczany na korzystniejszych zasadach. "Obecnie zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu jest niższy od standardowej stawki procentowej i wynosi, co do zasady 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Od nowego roku miesięczny zasiłek chorobowy będzie przysługiwał w wysokości 80 proc. bez względu na to, czy dotyczy osoby hospitalizowanej, czy przebywającej w domu" – wyjaśnia Rzecznik  ZUS.

Od 2022 roku podstawy wymiaru zasiłku nie będzie się obliczać na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków (bez względu na ich rodzaj) nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż miesiąc kalendarzowy. Dotychczas w przepisach była mowa o przerwie krótszej niż 3 miesiące kalendarzowe.

Korekty okresu zasiłkowego

Aktualnie tw. okres zasiłkowy wynosi standardowo 182 dni i określa łączny czas, przez który można pobierać zasiłek chorobowy. Do tego samego okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie nieprzerwane okresy niezdolności do pracy, nawet jeżeli niezdolność do pracy jest spowodowana różnymi przyczynami. W przypadku przerw w niezdolności do pracy, do okresu zasiłkowego wlicza się okres niezdolności do pracy przypadający przed przerwą o ile jest ona spowodowana tą samą przyczyną, a przerwa nie przekracza 60 dni.  Od stycznia nie będzie mieć znaczenia, jaka choroba była powodem niezdolności do pracy przed i po przerwie. Przerwa będzie liczona tak samo, bez względu na to czy chodzi o te same choroby, czy różne. Wyjątkiem od tej zasady ma być niezdolność do pracy przypadająca na czas ciąży. Do okresu zasiłkowego nie wlicza się okresów niezdolności do pracy przypadających przed przerwą wynoszącą do 60 dni, jeżeli po przerwie niezdolność do pracy wystąpiła w trakcie ciąży.

91 dni zasiłku po ustaniu zatrudnienia

Zgodnie z nowymi przepisami od stycznia po ustaniu ubezpieczenia będzie można pobierać zasiłek chorobowy do 91 dni. Ta zasada nie będzie dotyczyła m.in. osób chorych na gruźlicę lub niezdolnych do pracy w okresie ciąży.

ZUS przypomina, że osoba, której wyczerpał się okres zasiłku, nadal będzie mogła wystąpić o świadczenie rehabilitacyjne. Przysługuje ono maksymalnie przez 12 miesięcy osobie, która dalej choruje, jednak rokuje odzyskanie zdolności do pracy w wyniku dalszego leczenia lub rehabilitacji.

Macierzyński w razie śmierci pracodawcy

Nowelizacja przepisów przyznaje od stycznia 2022 r. prawo do zasiłku macierzyńskiego dla kobiet, które urodzą dziecko po ustaniu zatrudnienia, jeśli ubezpieczenie zakończyło się w czasie ciąży z powodu śmierci pracodawcy. Dotychczas matki w takie sytuacji nie mogły liczyć na zasiłek.  Jeśli ubezpieczona była zatrudniona na umowę o pracę i ta umowa wygasła z powodu śmierci pracodawcy, to do dnia porodu kobieta będzie otrzymywać zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. To znaczy, że kobiety w ciąży, które stracą umowę w związku ze śmiercią pracodawcy, będą zabezpieczone tak samo jak te, których pracodawca uległ likwidacji lub upadłości.

#Zmiany w urlopach w 2022 r. 

W Nowym Roku przepisy powinny zostać dostosowane do dyrektywy Unii Europejskiej work-life balance. Oznacza to zmiany w urlopach rodzicielskich. Unijna dyrektywa zakłada, że każdy kraj członkowski Unii Europejskiej wdroży do swojego porządku prawnego 2-miesięczne, urlopy rodzicielskie dla jednego  z rodziców, co ma zwiększyć udział ojców w opiece nad dziećmi. Państwa członkowskie, w tym Polska, mają na to czas do 2 sierpnia 2022 r.

Dyrektywa work-life balance

Dyrektywa ustanawia minimalne wymagania mające na celu osiągnięcie równości kobiet i mężczyzn pod względem szans na rynku pracy i traktowania w miejscu pracy przez ułatwienie pracownikom będącym rodzicami lub opiekunom godzenia życia zawodowego z rodzinnym.

Dyrektywa przewiduje indywidualne prawa związane z:

a. urlopem ojcowskim, urlopem rodzicielskim i urlopem opiekuńczym;

b. elastyczną organizacją pracy dla pracowników będących rodzicami lub opiekunów.

2 miesiące urlopu rodzicielskiego tylko dla ojca

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 w sprawie równowagi między życiem zawodowym i prywatnym rodziców i opiekunów została przyjęta w czerwcu 2019 roku. Nowe regulacje  zawierają wiele rozwiązań dotyczących uprawnień rodzicielskich, np. w zakresie urlopu ojcowskiego, rodzicielskiego i elastycznej organizacji czasu pracy. Część z nich - jak np. 10-dniowy urlop ojcowski z okazji narodzin dziecka - funkcjonuje już w polskim ustawodawstwie. Znaczącą zmianą będzie rozszerzenie i wydłużenie urlopu tylko dla ojców.

Dodatkowe 5 dni urlopu? 

Dyrektywa zakłada również wprowadzenie tzw. urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni. Mógłby on w Polsce zastąpić obecną tzw. "opiekę nad dzieckiem", która trwa dziś 2 dni w roku. Miałby też być także rozszerzony na wszystkich krewnych, którzy zamieszkują w tym samym gospodarstwie domowym: matkę, ojca, małżonka / małżonkę. Na razie nie wiadomo, jakie założenia pojawią się w polskim kodeksie pracy.

# Praca zdalna czy doczeka się uregulowania?

W czasie pandemii nadal do kodeksu pracy nie trafiły zapisy dotyczące pracy zdalnej. 

Projekt ustawy o zmianie Kodeksu pracy jest nadal procedowany. Aktualnie praca zdalna uregulowana jest w przepisach ustaw covidowych. Jednak z uwagi na pandemię nowe przepisy nie wejdą szybko w życie.

Wg założeń praca zdalna co do zasady będzie dobrowolną formą wykonywania pracy zależną przede wszystkim od woli obu stron stosunku pracy. Zatem także praca zdalna wykonywana całkowicie będzie wykonywana wyłącznie za zgodą pracownika. 

Na wejście w życie kodeksowej pracy zdalnej trzeba poczekać  

Projekt zmian w kodeksie pracy był przedmiotem około półrocznego dialogu między reprezentowanymi w  Zespole problemowym ds. prawa pracy RDS organizacjami pracodawców i związkami zawodowymi, oraz około 2 miesięcznego dialogu w Zespole negocjacyjnym w zakresie działu „praca” w ramach prac nad Umową Społeczną - zanim został przekazany do oficjalnych uzgodnień, opiniowania i konsultacji. 

Praca zdalna w czasie epidemii

Obecnie praca zdalna możliwa jest na mocy tzw. ustawy covidowej z 2 marca ub.r. Zapisano w niej, że w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie przez czas oznaczony pracy poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna). 14 marca rząd wprowadził stan zagrożenia epidemicznego, później stan epidemii. W maju tego roku Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii skierowało do konsultacji międzyresortowych projekt nowelizacji Kodeksu Pracy zawierający zapisy dotyczące pracy zdalnej. W lipcu do konsultacji trafiła druga wersja projektu, w której uwzględniono część zgłoszonych uwag. Aktualnie przepisy dotyczące pracy zdalnej znajdują się na etapie opiniowania. 

Wzrost płacy minimalnej w 2022 r.

W przyszłym roku płaca minimalna osiągnie kwotę 3010 zł. Jest to jednak kwota brutto, od której odjąć należy jeszcze składki ZUS oraz podatek PIT. 

Minimalne wynagrodzenie 2022. Jaka kwota na rękę (netto) dla pracownika? - PIT.pl

Podatki 2022Kodeks pracyDodatek solidarnościowyPłaca minimalnaUlga dla klasy średniejPolski ŁadSkładka zdrowotnaTwój e-PITUlga na dzieciBez PIT dla młodychZUSChoroba, wypadek