Rozwód lub separacja rodziców nie eliminują automatycznie prawa do skorzystania z ulgi na dziecko w PIT. Kto może rozliczyć ulgę w takiej sytuacji? Na jakich zasadach odbywa się jej rozliczenie w przypadku rozwodu lub separacji?
» Ulga prorodzinna - ulga na dzieci - PITy roczne 2023/2024
Ulga prorodzinna(tzw. ulga na dzieci) jest jedną z najpopularniej odliczanych ulg wśród podatników. Budzi ona jednak szereg wątpliwości szczególnie, gdy chcą z niej skorzystać rodzice po rozstaniu. Jak powinna być rozliczana ulga na dziecko przez rodziców będących w separacji bądź po rozwodzie?
» Wspólne rozliczenie PIT samotnie wychowującej matki / ojca
Źródło: shutterstock
» Rozliczenie samotnego rodzica za 2022 r.
Separacja, rozwód rodziców. Który rodzic odliczy ulgę na dziecko?
Rodzice wychowujący dziecko po rozstaniumogą uzgodnić pomiędzy sobą zasady rozliczania w danym roku ulgi prorodzinnej. W efekcie ulgę prorodzinną może w całości rozliczyć jeden z nich, bądź oboje – po ustalonej przez nich części. Kluczowe znaczenie ma jednak nadal kwestia wychowywania dziecka przez jednego z rodziców, bądź przez obojga z nich. Prawo do odliczenia ulgi nie przysługuje bowiem rodzicowi, który wyłącznie wypłaca na rzecz dziecka zasądzone przez sąd alimenty, a nie uczestniczy w jego wychowywaniu (wyrok WSA we Wrocławiu z 13.10.2015 r., sygn. akt I SA/Wr 1108/15). Oznacza to, że samo wykazanie, że jest się rodzicem posiadającym władzę rodzicielską i wypełniającym z tego tytułu obowiązek alimentacyjny nie jest wystarczające.
W przypadku braku porozumienia co do rozliczenia ulgi na dziecko w PITmiędzy rodzicami po rozstaniu, a więc rodzicami którzy w myśl rozstrzygnięcia sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim - kwotę ulgi na dziecko podatnicy odliczą w częściach równych. We wszystkich pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% przysługuje podatnikowi, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania. Miejsce zamieszkania rozumie się zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, z późn. zm.).[potykacz_pit_2]
Ulga prorodzinna na dzieci z poprzedniego związku
Z ulgi prorodzinnej ma prawo skorzystać podatnik, który w roku podatkowym wykonywał władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka, pełnił funkcję opiekuna prawnego lub sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą. Oznacza to, że aby skorzystać z ulgi prorodzinnej na dziecko opiekun musi sprawować władzę rodzicielską (pełną lub ograniczoną) nad dzieckiem, bądź zaadoptować dziecko drugiego współmałżonka.
Małżonkowie mogą odliczyć ulgę prorodzinną na dzieci z poprzednich związków - posiadając nad nimi władzę rodzicielską i wychowując te dzieci. Należy jednak pamiętać, by kwota ulgi na dziecko z poprzedniego małżeństwa była wykazana w załączniku PIT/O i na formularzu PIT-37 po stronie współmałżonka, który faktycznie wykonywał władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka, pełnił funkcję opiekuna prawnego bądź sprawował nad nim opiekę na podstawie wyroku sądu.
Samotne wychowywanie dziecka po rozwodzie bądź separacji
Matka/Ojciec będący po rozwodzie lub w separacji, mogą również skorzystać z rozliczenia jako samotny rodzic. Ustawa o PIT ściśle jednak wskazuje katalog osób, które z takiego rozliczenia skorzystają. Z rozliczenia z dzieckiem może skorzystać więc rodzic będący:
- panną / kawalerem,
- wdową / wdowcem,
- rozwódką / rozwodnikiem,
- osobą, w stosunku do której orzeczono separację,
- osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
Kluczowe jest jednak to, że prawa do rozliczania z dzieckiem według fiskusa nie mają osoby, które w trakcie roku przy wychowywaniu dziecka korzystały z pomocy innych osób. Stąd z ulgi nie skorzystają te osoby, które prowadziły w 2023 roku wspólne gospodarstwo domowe z drugim z rodziców, konkubentem niebędącym rodzicem dziecka lub małżonkiem niebędącym rodzicem dziecka, lub z własnymi rodzicami, którzy pomagają przy wychowaniu dziecka. Osoby, które stosują opiekę naprzemienną albo korzystają z pomocy partnera ryzykują kontrolą ze strony fiskusa. W jaki sposób US sprawdza prawo do samotnego rozliczenia wyjaśniamy w artykule ,,PIT za 2023 r. samotnego rodzica. Wyjaśniamy, jak fiskus sprawdza prawo do rozliczenia z dzieckiem".
Ulga na dziecko również w rozliczeniu jako samotny rodzic
Rozliczenie na zasadach samotnego rodzica jest preferencją podatkową, która nie eliminuje prawa do dodatkowego skorzystania z ulgi na dziecko.
Rozliczenie ulgi prorodzinnej jest nadal możliwe pod warunkiem spełnienia wymogów dedykowanych tej preferencji podatkowej. Chodzi m.in. o wiek dziecka, jego zarobki, czy wysokość dochodów rodzica. Więcej o tym w poradniku ,,Ulga prorodzinna w PIT 2024".
Wspólne rozliczenie PITUlga na dzieciRozliczenie rocznePIT-36PIT-37Twój e-PITHome 3