W 2023 roku samotni rodzice nadal będą mogli rozliczać się na preferencyjnych warunkach. Rodzice po rozwodzie, którzy stosują opiekę naprzemienną muszą jednak zachować szczególną ostrożność w sytuacji, gdy pobierają świadczenie wychowawcze 800+.
» Ulga dla samotnie wychowujących dzieci w PIT 2024
Dzięki przepisom ustawy o PIT samotni rodzice mają możliwość preferencyjnego, wspólnego rozliczenia podatkowego z dzieckiem. Ulga ta daje możliwość rozliczenia podatku PIT na innych zasadach, co bezpośrednio przyczynia się do obniżenia zobowiązania podatkowego podatnika. Choć powszechnie uważa się, że ulga ta skierowana jest do wszystkich samotnych rodziców, to nic bardziej mylnego. Aby z ulgi skorzystać należy spełnić szereg warunków.
» Zmiany w podatkach i ulgach podatkowych dla rodziców od 1 lipca 2022 r.
Źródło: shutterstock
Dla kogo wspólne rozliczenie z dzieckiem?
W świetle ustawy o podatku dochodowym PIT z preferencyjnego, wspólnego rozliczenia z dzieckiem, skorzystać może samotny rodzic bądź opiekun prawny dziecka. Przy czym z rozliczenia z dzieckiem może skorzystać rodzic będący:
- panną / kawalerem,
- wdową / wdowcem,
- rozwódką / rozwodnikiem,
- osobą, w stosunku do której orzeczono separację,
- osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
Wspomniani rodzice/ opiekunowie muszą w roku podatkowym samotnie wychowywać dzieci:
- małoletnie
- pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
- pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie.
Niestety powyższe warunki nie są wszystkimi, które należy spełnić by z ulgi skorzystać. Szczegółowy poradnik dotyczący ulgi dla samotnego rodzica znajduje się tutaj.
Rozwodnicy z naprzemienną opieką i prawem do 800 +. Będzie problem z ulgą
Jak przypomina Rzeczpospolita ,,Rozwiedzeni rodzice, którzy planują skorzystanie z preferencji dla samotnych rodziców w rozliczeniu PIT za 2023 r., muszą pamiętać o jednej ważnej zmianie, która była reakcją na korzystne dla nich orzecznictwo”. Dotychczas uznawano za obowiązujący wyrok NSA z 2017 r. (sygn. II FSK 573/15) mówiący o tym, że jeśli rodzice naprzemiennie opiekują się dzieckiem, to ulga ta przysługuje każdemu z rodziców.
Ustawodawcy zmienili jednak w ostatnich latach podejście i wprowadzili do ustawy o PIT zastrzeżenie (Art. 6.4f Ustawy o PIT) mówiący o tym, że ,, Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d (red. – samotne rozliczenie rodzica z dzieckiem), nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2022 r. poz. 1577 i 2140)”. Świadczenie wychowawcze o którym mowa w artykule to świadczenie rodzinne tzw. 800+.
Przepis ten mówi zatem wprost, że sama opieka naprzemienna nie wyklucza prawa skorzystania z ulgi dla samotnych rodziców. Dyskwalifikacją jest natomiast pobieranie świadczenia 800+ zarówno przez matkę, jak i przez ojca dziecka. Potwierdza to wyrok z 10 sierpnia 2023 r. wydany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie (sygn. I SA/Kr 570/23) który mówi, że prawo do preferencyjnego rozliczania się obojga rodziców jest możliwe bowiem osoba skarżąca nie pobiera świadczenia wychowawczego 800+.
Kto również nie skorzysta z preferencyjnego rozliczenia z dzieckiem?
Rodzice z opieką naprzemienną i prawem do 800+ to nie jedyna grupa podatników, która nie skorzysta z preferencyjnego rozliczania.
Ustawa o PIT wprowadza ograniczenia związane ze wspólnym rozliczeniem samotnego rodzica z dzieckiem. W myśl art. 6 ust. 4e u.p.d.o.f. prawo do preferencyjnego rozliczenia traci podatnik, którego dziecko uzyskało choć jedno z poniższych źródeł przychodów:
- podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej,
- przychody z tytułu kapitałów pieniężnych (m.in. odpłatne zbycie papierów wartościowych, udziałów (akcji) lub pochodnych instrumentów finansowych),
- przychody zwolnione z opodatkowania z tytułu stosunku pracy, praktyki absolwenckiej lub stażu uczniowskiego,
- przychody zwolnione od podatku w ramach tzw. ulgi dla młodych i ulgi na powrót – w łącznej wysokości przekraczającej 12-krotność kwoty renty socjalnej (aktualnie 19 061,28 zl).
Aby skorzystać z preferencyjnego rozliczenia w PIT za 2023 r. również rodzic nie może być opodatkowany:
- jednolitą 19% stawką podatku – tzw. podatkiem liniowym (rozliczanie na PIT-36L),
- zryczałtowanym podatkiem dochodowym za wyjątkiem dochodów z prywatnego najmu (rozliczanie na PIT-28),
- zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów osób duchownych (PIT-19A),
- podatkiem tonażowym,
- zryczałtowanym podatkiem od wartości sprzedanej produkcji, zgodnie z przepisami ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.