Rodzice po rozstaniu, separacji, rozwodzie. Kto odlicza ulgę na dziecko w PIT 2023?

Iwona Maczalska

Podatnicy mają prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej w PIT 2023 nawet w sytuacji, gdy w trakcie 2022 doszło do rozstania, separacji bądź rozwodu rodziców dziecka. Jak w takiej sytuacji rozliczyć ulgę na dziecko? Który z rodziców może jako pierwszy odliczyć ulgę w PIT?

» Polski Ład - zmiany i ograniczenia w korzystaniu z ulgi prorodzinnej

Ulga prorodzinna(tzw. ulga na dzieci) jest jedną z najpopularniej odliczanych ulg wśród podatników. Budzi ona jednak szereg wątpliwości, szczególnie w kwestii sposobu odliczania ulgi prorodzinnej w PIT, w przypadku rozstania rodziców dziecka. Rok 2023 jest pod tym względem szczególny bowiem zastosowanie mają nowe przepisy Polskiego Ładu. 

» Wspólne rozliczenie PIT samotnie wychowującej matki / ojca

Rozwój, separacja rodziców a ulga prorodzinna w PIT 2020

Źródło: shutterstock

» Rozliczenie samotnego rodzica za 2022 r.

Ulga prorodzinna na dzieci z poprzedniego związku

ulgi prorodzinnej ma prawo skorzystać podatnik, który w roku podatkowym wykonywał władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka, pełnił funkcję opiekuna prawnego lub sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą. Oznacza to, że aby skorzystać z ulgi prorodzinnej na dziecko opiekun musi sprawować władzę rodzicielską (pełną lub ograniczoną) nad dzieckiem, bądź zaadoptować dziecko drugiego współmałżonka.

Małżonkowie mogą odliczyć ulgę prorodzinną na dzieci z poprzednich związków - posiadając nad nimi władzę rodzicielską i wychowując te dzieci. Należy jednak pamiętać, by kwota ulgi na dziecko z poprzedniego małżeństwa była wykazana w załączniku PIT/O i na formularzu PIT-37 po stronie współmałżonka, który faktycznie wykonywał władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka, pełnił funkcję opiekuna prawnego bądź sprawował nad nim opiekę na podstawie wyroku sądu. 

 

Separacja, rozwód rodziców. Który rodzic odlicza ulgę prorodzinną?

Rodzice wychowujący dziecko po rozstaniumogą uzgodnić pomiędzy sobą zasady rozliczania w danym roku ulgi prorodzinnej. W efekcie ulgę prorodzinną może w całości rozliczyć jeden z nich, bądź oboje – po ustalonej przez nich części. Kluczowe znaczenie ma nadal kwestia wychowywania dziecka przez jednego z rodziców, bądź przez obojga z nich. Prawo do odliczenia ulgi nie przysługuje bowiem rodzicowi, który wyłącznie wypłaca na rzecz dziecka zasądzone przez sąd alimenty, a nie uczestniczy w jego wychowywaniu (wyrok WSA we Wrocławiu z 13.10.2015 r., sygn. akt I SA/Wr 1108/15). Oznacza to, że samo wykazanie, że jest się rodzicem posiadającym władzę rodzicielską i wypełniającym z tego tytułu obowiązek alimentacyjny nie jest wystarczające.

 

Podział ulgi prorodzinnej bez porozumienia rodziców - zmiany Polskiego Ładu

Rozliczając jednak PIT 2023 warto pamiętać o zmianach Polskiego Ładu. W myśl nowelizacji w przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (naprzemienna opieka) lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim – kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania. Miejsce zamieszkania rozumie się zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, z późn. zm.).

 

Ulga na dzieciWspólne rozliczenie PITRozliczenie rocznePIT-37