Kiedy przedsiębiorcy składają dwa PIT-y za 2022 rok? Konsekwencje Polskiego Ładu dla rozliczeń PIT

Konsekwencje Polskiego Ładu dla przedsiębiorców przy rozliczeniu za 2022 r.

Zmiany, które zostały wprowadzone przez Polski Ład w zeszłym roku, mają znaczący wpływ zarówno na indywidualnych podatników, jak i spółki oraz inne podmioty. Chociaż nie wszystkie zmiany podatnicy odczuli od razu, to nad wieloma z nich z pewnością ciążyła świadomość tego, że przy rozliczeniu 2022 r. stanowić to będzie ogromne wyzwanie. Obawy te właśnie okazują się faktem i aktualnie podatnicy muszą mierzyć się z konsekwencjami chaotycznych zmian podatkowych wprowadzonych w zeszłym roku.

Pułapki dotyczące zmian formy opodatkowania

Ryczałt

Do 22 sierpnia 2022 r. należało poinformować wówczas właściwy dla podatnika urząd skarbowy o takim zamiarze. Po zakończeniu roku podatkowego podatnik w takiej sytuacji będzie zobligowany do złożenia do 2 maja 2023 r. dwóch zeznań tj. PIT-28 i PIT-36. Warto mieć przy tym na uwadze, że zmiana formy opodatkowania w trakcie roku podatkowego uniemożliwia podatnikowi skorzystanie z łącznego opodatkowania małżonków. Natomiast tego rodzaju ograniczenie nie obowiązuje przy zmianie formy opodatkowania po zakończeniu 2022 r.

Podatnik powinien pamiętać także o tym, iż w celu rozliczenia przychodów za okres od stycznia do czerwca powinien posiadać sporządzoną ewidencję przychodów, natomiast dla rozliczenia dochodów za okres od lipca do grudnia KPiR.

W sytuacji gdy podatnik nie złożył oświadczenia w 2022 r., wówczas może poinformować właściwy urząd skarbowy o zmianie formy opodatkowania w zeznaniu rocznym, ale wówczas oświadczenie będzie dotyczyć już całego roku podatkowego. Podatnik dokonuje go poprzez złożenie PIT-36.

Wybór skali podatkowej po zakończeniu roku podatkowego oznacza, że podatnicy obowiązani będą obliczać i wpłacać miesięcznie lub kwartalnie należny ryczałt od przychodów ewidencjonowanych na dotychczasowych zasadach. Ryczałt należny za grudzień lub ostatni kwartał 2022 r. podatnik będzie zobowiązany uiścić do końca lutego 2023 r.

W przypadku podatników, którzy zdecydowali się korzystać nadal z tej formy, sprawa terminów wygląda klarownie:

• Ryczałt za grudzień i IV kw. 2022 r. jest płatny do końca lutego 2023 r.
• Zeznanie PIT-28 składane jest od 15 lutego do 2 maja 2023 r.
• Ryczałt za styczeń 2023 jest płatny do 20 stycznia 2023 r., chyba, że podatnik ma zamiar rozliczać się na innych zasadach.
• Czas na wybór formy opodatkowania jest do 20 lutego 2023 r.

Podatek liniowy

Jeżeli przedsiębiorca będzie chciał przejść z podatku liniowego na skalę podatkową za 2022 r., wówczas zobligowany jest do złożenia w urzędzie zeznania rocznego PIT-36, a tym samym za 2022 r. nie złoży formularza PIT-36L. W tym przypadku przedsiębiorcy nie mieli możliwości zmiany formy opodatkowania w trakcie 2022 r.

Wybór formy opodatkowania po jego zmianie – o czym trzeba pamiętać?

Należy mieć na uwadze, że zmiana formy opodatkowania za 2022 r. wstecz nie przesądza, iż od początku 2023 r. podatnik kontynuuje opodatkowanie wg nowych zasad. Art. 14 ust. 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw wprost wskazuje, że ewentualny wybór nie dotyczy lat następnych.

Trzeba pamiętać, że wybór skali podatkowej zamiast ryczałtu lub podatku liniowego dla opodatkowania dochodów osiągniętych w 2022 r. dotyczyć będzie tylko tego roku. Zatem w przypadku stosowania formy opodatkowania ryczałtem lub podatkiem liniowym w latach poprzednich lub od 2022 r., to ta forma będzie stosowana w latach następnych, chyba, że podatnik zdecyduje się na zmianę formy opodatkowania w terminie do 20 lutego 2023 r. Dotyczy to także sytuacji, w której podatnik zdecydował się na zmianę formy opodatkowania między 1 lipca 2022 r. a 22 sierpnia 2022 r. w przypadku ryczałtu. W gestii podatnika leży zatem podjęcie decyzji czy zależy mu na kontynuowaniu rozliczeń wg zmienionej formy opodatkowania.

ZUS i składki zdrowotne

Zeszłoroczne zmiany w obszarze składek zdrowotnych skomplikowały znacząco życie podatników. Dotyczyło to także przypadku gdy podatnicy zmieniali formę opodatkowania w trakcie roku podatkowego. Sytuacja nie wygląda tak klarownie, jak można było to wcześniej zakładać.

Dla podatników prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą pojawił się nowy obowiązek w postaci rocznego rozliczenia składki zdrowotnej. Obecnie może bowiem dojść do sytuacji, w której roczna składka zdrowotna będzie wyższa lub niższa od sumy składek opłaconych miesięcznie. W zależności od tego przedsiębiorca będzie zobligowany dopłacić powstałą różnicę lub wystąpić o zwrot nadpłaty. Przy obowiązku dopłaty różnicy, podatnik powinien dokonać tego w terminie opłacania składek za kwiecień, czyli do 20 maja danego roku. Jeżeli podatnik spóźni się, zostaną mu naliczone odsetki za zwłokę.

W momencie dokonania zmiany z ryczałtu lub podatku liniowego na skalę podatkową zgłoszonej w PIT-36 za 2022 r. podatnik rozliczy i opłaci składki wg zasad obowiązujących dla poprzedniej formy opodatkowania. Natomiast do rocznego rozliczenia należnej składki za 2022 r. ustali je na podstawie zasad obowiązujących dla skali podatkowej.

W sytuacji zmiany formy opodatkowania od 1 lipca 2022 r. tj. rezygnacji z ryczałtu na rzecz podatku opłacanego według skali, roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne ustala się odrębnie dla każdej formy opodatkowania i okresu, przez który podatnik ją stosował, tj.

• za okres styczeń – czerwiec 2022 r. – według zasad obowiązujących dla ryczałtu,
• za lipiec – grudzień 2022 r. – według zasad obowiązujących dla opodatkowania wg zasad ogólnych.

Zwrot, dopłata składki oraz korekty

O zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej można wystąpić do ZUS w terminie miesiąca od upływu terminu do złożenia zeznania rocznego, tj. do końca maja danego roku (za 2022 r. do 31 maja 2023 r.). Wniosek należy złożyć za pośrednictwem PUE ZUS. W sytuacji braku złożenia wniosku ZUS rozliczy kwotę zwrotu w ciężar składek na koncie płatnika. Należy przy tym pamiętać, iż wniosek taki złożony po terminie nie będzie podlegać rozpatrzeniu. ZUS zwróci nadpłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne, jeżeli przedsiębiorca nie będzie miał zaległości w opłacaniu składek lub zaległości z tytułu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych. W przypadku korekt podstawy wymiaru oraz należnej składki na ubezpieczenie zdrowotne podatnik będzie mógł dokonać tego do dnia złożenia wniosku o zwrot nadpłaty, a jeśli nie złoży wniosku – w terminie do końca czerwca danego roku.

Korekt miesięcznej składki zdrowotnej nie należy jednak dokonywać gdy do zmiany formy opodatkowania za 2022 r. doszło/dojdzie:

• w trakcie roku z ryczałtu na opodatkowanie według skali
• po zakończeniu roku z podatku liniowego lub ryczałtu na opodatkowanie według skali z mocą od 1 stycznia 2022 r. – dopiero roczną składkę przedsiębiorca obliczy zgodnie z regułami wiążącymi dla skali podatkowej.

Mały ZUS plus także problematyczny

Problem w tzw. Małym ZUS plus jest związany, tak jak w innych okolicznościach, z tym, że przepisy podatkowe i te dotyczące składek ZUS są do siebie niedostosowane. Podstawę wymiaru preferencyjnych składek, liczoną na podstawie przychodu bądź dochodu z zeszłego roku, trzeba zadeklarować do 20 lutego następnego roku. Natomiast w przypadku rozliczeń za 2022 r. ustawodawca pozwolił na wybór terminu formy opodatkowania za 2022 r. do 2 maja 2023 r.

Sytuacja taka rodzi problem szczególnie dla opodatkowanych ryczałtem, ponieważ gdy przedsiębiorca, który rozliczał się wcześniej wg tej formy, zdecyduje się na wybór skali podatkowej, będzie musiał skorygować deklarację ZUS DRA cz. II, a także deklaracje ZUS DRA za poszczególne miesiące. Może przy tym okazać się, że podatnik płacił składki za styczeń- marzec 2023 r. w niedostatecznej wysokości i zostanie obciążony dodatkowo odsetkami od składek nieopłaconych w terminie. Sytuacja pozostaje również niejednoznaczna i trudna do sprecyzowania w przypadku gdy podatnik zmienił opodatkowanie z ryczałtu na skalę podatkową w trakcie roku podatkowego.

Przyszłe rozliczenia w US i ZUS

Zarówno w styczniu, jak i lipcu 2022 r. zmiany w obszarze podatków oraz rozliczeń z ZUS skomplikowały dotychczasowy system, pozostawiając wiele niewiadomych po stronie podatników. Należy mieć jednak nadzieję, iż w kolejnych okresach rozliczeniowych sytuacja będzie bardziej unormowana, a podatnicy nie będą już stawiani w tak trudnym położeniu poprzez częste i rewolucyjne zmiany przepisów prawa podatkowego.

Autor: Remigiusz Fijak, Partner Associate ID Advisory

PIT-36PIT-28Formy opodatkowaniaRyczałtRozliczenie roczne