Projekt zmian w Kodeksie pracy, które dotyczą  pracy zdalnej oraz prewencyjnej kontroli trzeźwości został skierowany do Sejmu. Nowe przepisy mają zacząć obowiązywać z początkiem 2023 roku. Na co powinni przygotować się pracownicy i pracodawcy? 

Praca zdalna na stałe w Kodeksie pracy od marca 2023 r.?

16 listopada 2022 r. komisja nadzwyczajna ds. zmian kodyfikacyjnych rozpatrzyła projekt ustawy Kodeks pracy i skierowała go do dalszych prac w Sejmie. Już 30 listopada 2022 r. Sejm ma procedować przepisy Kodeksu pracy. Jeżeli przepisy zostaną uchwalone Senat będzie mógł się nimi zająć już 1416 grudnia. Stąd możliwe jest że przepisy dotyczące badania trzeźwości wejdą w życie w styczniu 2023 r., z kolei przepisy dotyczące pracy zdalnej wejdą w życie  w marcu 2023 r.

Dłuższe vacatio legis dla pracy zdalnej 

W najnowszej wersji projektu zmian przepisów dotyczących pracy zdalnej wprowadzono zapis wydłużający vacatio legis z 14 dni do dwóch miesięcy. Stąd pracodawcy mają mieć więcej czasu na wprowadzenie nowych regulacji i dostosowanie się do nowych warunków. 

Nowelizacja kodeksu pracy – nawet 35 dni urlopu w roku - PIT.pl

Zmiany w Kodeksie pracy dotyczące pracy zdalnej a ustawa cowidowa

Trzy lata po wprowadzeniu przepisów dotyczących pracy zdalnej tzw. ustawą covidową czyli ustawą z dnia 2 marca 2022 r .o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych,regulacje mające uporządkować zasady home office  pojawią się w Kodeksie pracy.  Pracodawcy, z uwagi na stan zagrożenia epidemicznego, nadal będą mogli wydawać pracownikom polecenia pracy zdalnej, ale już na innej podstawie prawnej, tj. na podstawie projektowanego art. 67(19) § 3 pkt 1 K.p. 

Źródło: shutterstock

Prewencyjna kontrola trzeźwości pracowników

W 14 dni od uchwalenia zmian w Kodeksie pracy mają wejść w życie przepisy dotyczące prewencyjnej kontroli trzeźwości. Zgodnie z projektem pracodawca będzie miał możliwość przeprowadzenia kontroli tylko wtedy, gdy będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników, innych osób lub ochrony mienia.

Pracodawcy, którzy zdecydują się na wprowadzanie kontroli badania trzeźwości, będą zobowiązani do określenia w aktach wewnątrzzakładowych grupy lub grup pracowników podlegających kontroli oraz sposobu jej przeprowadzania, a także do zachowania odpowiednich zasad przetwarzania danych osobowych pracowników w związku z kontrolą. 

Praca zdalna według nowych zasad 

Według projektowanych przepisów pracodawca będzie miał szereg obowiązków, będzie zobowiązany do tego, aby:

1. zapewnić pracownikowi wykonującemu pracę zdalną materiały i narzędzia pracy, w tym urządzenia techniczne niezbędne do wykonywania pracy zdalnej;

2. pokryć koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, koszty energii elektrycznej oraz niezbędnych usług telekomunikacyjnych;

3. pokryć inne koszty bezpośrednio związane z wykonywaniem pracy zdalnej, jeśli taki obowiązek zostanie określony w porozumieniu zawartym ze związkami zawodowymi lub wydanym regulaminie (lub w przypadku braku zawartego porozumienia lub wydania regulaminu – w wydanym poleceniu lub porozumieniu zawartym z pracownikiem);

4. zapewnić pracownikowi wykonującemu pracę zdalną szkolenia i pomoc techniczną, niezbędne do wykonywania tej pracy.

Zgodnie z zapisami projektu pracodawca i pracownik będą mieli możliwość ustalenia sposobu wykorzystywania przez pracownika pracującego zdalnie materiałów i narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, niezapewnionych przez pracodawcę, spełniających wymagania bezpieczeństwa. W takiej sytuacji pracownikowi będzie przysługiwał ekwiwalent pieniężny w wysokości ustalonej z pracodawcą.

Nowe wykroczenia przeciwko prawom pracownika w kodeksie pracy - PIT.pl

Pokrycie kosztów pracy zdalnej

Pracodawca będzie zobowiązany do pokrycia kosztów pracy albo wypłaty ekwiwalentu w jego miejsce. Będzie też można przyznać ryczałt, którego wysokość będzie odpowiadać przewidywanym kosztom ponoszonym przez pracownika w związku z pracą zdalną. Przy określeniu ryczałtu lub ekwiwalentu będą brane pod uwagę takie elementy jak: normy zużycia materiałów i narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, ich udokumentowane ceny rynkowe oraz ilość wykorzystanego na potrzeby pracodawcy materiału i jego ceny rynkowe, a także normy zużycia energii elektrycznej oraz koszty usług telekomunikacyjnych.

Koszty pracy zdalnej nie będą przychodem

Co ważne, pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem pracy zdalnej przez pracownika, wypłata ekwiwalentu pieniężnego lub ryczałtu, nie będzie stanowić przychodu w rozumieniu przepisów ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1128).

W projekcie zaproponowano, by możliwość pracy zdalnej przysługiwała bez możliwości odmowy m.in. rodzicom, którzy wychowują dziecko do 4. roku życia, rodzicom i opiekunom, którzy opiekują się osobami z niepełnosprawnością w rodzinie i kobietom w ciąży. Wyjątkiem byłyby specjalne rodzaje pracy, np. w służbach mundurowych.

Okazjonalna praca zdalna

W projekcie Kodeksu pracy zawarte są te regulacje umożliwiające wykonywanie pracy zdalnej okazjonalnie.  Na wniosek pracownika ma być ona możliwa do 24 dni w roku kalendarzowym. 

Kodeks pracyFormy zatrudnieniaPraca zdalnaUmowa o pracęUmowa zlecenie