Darowizna wśród najbliższych krewnych nie należy do rzadkości. Przekazanie darowizny w formie pieniężnej niesie jednak za sobą pewne zagrożenia, które prowadzić mogą do konieczności zapłaty dużego podatku w urzędzie skarbowym. Zanim zatem przekażemy pieniądze, warto zwrócić uwagę na jedną szczególną kwestię.

» Wyższa darowizna i spadek bez podatku. Obowiązują już nowe kwoty wolne

Przepisy ustawy o spadkach i darowiznach zwalniają z konieczności zapłaty podatku najbliższych członków rodziny. Jednocześnie nakładają na obdarowanych kilka kluczowych obowiązków, których niespełnienie skutkuje koniecznością zapłaty podatku. Warto się z nimi zapoznać bowiem w przypadku dużej darowizny, należny podatek nie musi być wcale mały.

Źródło: shutterstock

Darowizna dla najbliższej rodziny, czyli dla kogo?

Ze zwolnienia z podatku od uzyskanej darowizny, skorzystać mogą wyłącznie członkowie najbliższej rodziny. O kim mowa? Chodzi o członków rodziny z zerowej grupy podatkowej. Są nimi:

• Małżonek darczyńcy,
• Zstępny darczyńcy, np. córka, syn, wnuczka, wnuk, prawnuczka, prawnuk,
• Wstępny darczyńcy, np. matka, ojciec, babcia, dziadek, prababcia, pradziadek,
• Pasierbica darczyńcy, pasierb darczyńcy,
• Siostra darczyńcy, brat darczyńcy,
• Macocha darczyńcy, ojczym darczyńcy.

Jak tłumaczy jednak resort finansów ,, O zaliczeniu do grupy podatkowej decyduje osobisty stosunek nabywcy do osoby, od której lub po której nabywa rzeczy i prawa majątkowe. Za rodziców uważa się również przysposabiających, a za zstępnych także przysposobionych i ich zstępnych. Do nabyć od 27 października 2020 roku za zstępnych uważa się również osoby, które przebywają lub przebywały:

• w rodzinie zastępczej,
• w rodzinnym domu dziecka,
• w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej,

o których mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, a za wstępnych także odpowiednio osoby:

• tworzące rodzinę zastępczą,
• prowadzące rodzinny dom dziecka,
• pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce
• opiekuńczo-terapeutycznej”.

Darowizna dla najbliższej rodziny bez podatku? Tak, ale pod pewnymi warunkami

Zwolnienie darowizny z podatku nie następuje automatycznie. Ustawa o spadkach i darowiznach nakłada na obdarowanego szereg warunków, które decydują o zwolnieniu (art. 4a ust. 1).

Aby obdarowany mógł skorzystać ze zwolnienia z podatku:

1. Musi należeć do zerowej grupy podatkowej, o której mowa powyżej,
2. Darowizna mająca formę pieniężną musi być przekazana na konto bankowe obdarowanego (na rachunek płatniczy obdarowanego, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej albo przekazem pocztowym). Darowizna w innej formie musi zostać właściwie udokumentowana,
3. Należy w terminie 6 miesięcy złożyć w US druk SD-Z2.

Niespełnienie choćby jednego z warunków będzie skutkowało koniecznością zapłaty podatku.

Wysokość darowizny a obowiązek zgłaszania w US

W myśl przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatnicy należący do zerowej grupy podatkowej, mogą skorzystać ze zwolnienia z podatku. W przypadku darowizny do kwoty 10 434 zł(zmiana od 13 października 2022 roku), podatnik nie musi płacić podatku i zgłaszać darowizny w US. Inna sytuacja ma miejce w przypadku darowizny przekraczającej wspomnianą kwotę. Podatnik, aby skorzystać ze zwolnienia z darowizny w kwocie przekraczającej 10 434 zł, musi spełnić 3. - wyżej wymienione warunki (zgłoszenie w US, udokumentowanie darowizny i złożenie deklaracji SD-Z2). Jeśli tego nie zrobi, pomimo, że zalicza się do zerowej grupy podatkowej, zobowiązany będzie do zapłaty podatku. Więcej o obowiązujących stawkach podatku znajdziesz tutaj. 

Uwaga! Kwota 10 434 zł dotyczy łącznej wartości majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie.

Darowizna pieniężna. Uważaj na konto bankowe do przelewu

Przekazując darowiznę należy zwrócić szczególną uwagę na konto bankowe. Warunkiem zwolnienia z podatku jest bowiem przekazanie darowizny na konto bankowe nabywcy. Potwierdził to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 28 października (sygn. 0111 -KDIB2-3.4015.140.2022. 1.AD). Przedmiotem sprawy były pieniądze na mieszkanie przekazane przez rodziców synowi. Urząd Skarbowy odmówił mu zwolnienia z podatku z uwagi na to, że przelew na mieszkanie został zrealizowany na konto sprzedającego owe mieszkanie, a nie konto bankowe syna (obdarowanego). Nie wystarczyło tutaj występowanie w zerowej grupie podatkowej (bliskie pokrewieństwo obdarowanego), czy też samo zgłoszenie darowizny na druku SD-Z2.

Oznacza to, że w świetle urzędu skarbowego osobą obdarowaną w wyżej wymienionej sprawie stał się podmiot sprzedający mieszkanie, a nie syn, któremu rodzice chcieli przekazać darowiznę.

Prywatnymi przelewami bankowymi również zainteresuje się fiskus

Nie bez znaczenia dla urzędu skarbowego pozostają również prywatne przelewy dokonywane pomiędzy członkami rodziny. Każdy przelew, nawet drobnej kwoty na konto syna, matki, córki i innych osób bliskich, może skutkować koniecznością zapłaty podatku. Co zrobić, aby uniknąć podatku? Wyjasnienie znajdziesz w artykule ,, Uważaj na prywatne przelewy bankowe między członkami rodziny”.

Darowizna i spadek