Urlop z powodu siły wyższej - czy można wykorzystać z uwagi na początek roku szkolnego dziecka?

Początek roku szkolnego to zwykle dzień, kiedy większość z rodziców wykorzystuje urlop wypoczynkowy lub dzień opieki nad dzieckiem. Czy z uwagi na rozpoczęcie roku szkolnego można wykorzystać urlop z powodu siły wyższej? – tłumaczymy

Nowe urlopy w Kodeksie pracy 

Od 26 kwietnia 2023 roku pracownicy mogą korzystać z nowych urlopów:

1)     2 dni urlopu z powodu działania siły wyższej

2)     5 dni urlopu opiekuńczego

Obok powyższych urlopów mają jeszcze do wykorzystania urlop wypoczynkowy, w tym 4 dni urlopu na żądanie oraz w przypadku rodziców 2 dni opieki na dziecko.

Dwa nowe dni opieki na dziecko już od 1 stycznia 2023 r. - PIT.pl

2 dni lub 16 godzin wolnego od pracy z powodu siły wyższej

Zgodnie z art. 148 (1) par. 1 Kodeksu pracy, pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin, z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. W myśl powyższego przepisu Kodeksu pracy, o sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia od pracy, decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym. Pracodawca zaś jest obowiązany udzielić zwolnienia od pracy na wniosek zgłoszony przez pracownika najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia. Urlop ten znacząco różni się od urlopu na żądanie.

Źródło: Shutterstock

Urlop na żądanie — kiedy pracownik może z niego skorzystać — PIT.pl

Pracownik może skorzystać z tego zwolnienia w przypadku niezbędnej, natychmiastowej obecności gdzie indziej. Czy zatem można skorzystać z tego zwolnienia, z uwagi na początek roku szkolnego?

Czy z urlopu z powodu siły wyższej można skorzystać na rozpoczęcie roku szkolnego?

Trzeba zacząć od definicji siły wyższej. Siła wyższa to zdarzenie, które cechuje niemożność przewidzenia. Z uwagi na definicję, której używa ustawodawca, nie będzie to przewidywalna data, jaką jest zaplanowany początek roku szkolnego.  Sam apel w szkole, fakt, że rodzic musi lub chce, pojawić się w szkole nie może stanowić powodu dla udzielenia urlopu z racji siły wyższej. Siła wyższa to zdarzenie o nadzwyczajnym charakterze, któremu nie można było przewidzieć ani nie można mu zapobiec. Jest niezależne od woli człowieka. Często związana jest z działaniem sił przyrody,  np. powódź, wichura czy trzęsienie ziemi. Urlop z powodu siły wyższej można wykorzystać w przypadku pojawienia się pilnych spraw rodzinnych lub wypadków, w których musi uczestniczyć pracownik. Nie będzie to jednak rozpoczęcie roku szkolnego, które jest zaplanowaną datą. Z urlopu można skorzystać np., w sytuacji wypadku członka rodziny (wypadek dziecka w szkole czy przedszkolu) czy zdarzenia niezależnego od naszej woli np. zalanie mieszkania pod naszą nieobecność.

Zgoda pracodawcy na wykorzystanie urlopu spowodowanego siłą wyższą?

Pracownik, który chce skorzystać z urlopu spowodowanego siłą wyższą, musi uzyskać zgodę pracodawcy. Samo złożenie wniosku o tą formę wypoczynku nie jest wystarczające.

Wynagrodzenia ze czas urlopu spowodowany siłą wyższą

Za czas zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej pracownik zachowuje prawo do 50% wynagrodzenia obliczanego jak pensja za czas urlopu wypoczynkowego.

2 dni opieki na dziecko lub urlop wypoczynkowy

Mając na uwadze definicję siły wyższej, w dniu rozpoczęcia roku szkolnego dziecka rodzice, którzy mogą jeszcze wykorzystać płatną opiekę na dziecko, powinni skorzystać z tej formy dnia wolnego ci, którzy już opieki nie posiadają, mogą za zgodą pracodawcy wykorzystać urlop wypoczynkowy.

Wymiar urlopu wypoczynkowego 2023 - PIT.pl

Urlop opiekuńczy – 5 dni bezpłatnego wolnego na opiekę

Z kolei urlop opiekuńczy w wymiarze 5 dni od 26 kwietnia 2023 roku przysługuje w wymiarze 5 dni tym pracownikom, którzy muszą zapewnić opiekę lub wsparcie osobie będącej członkiem rodziny, lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. Za czas tego urlopu pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie.

Kodeks pracyUrlopMacierzyństwo