Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) w Polsce można rozliczać na kilka różnych sposobów. Wybór formy opodatkowania ma kluczowe znaczenie dla wysokości podatku, jaki zapłacimy oraz dla dostępnych ulg i odliczeń.
W 2024 roku przedsiębiorcy oraz osoby fizyczne mają do wyboru następujące formy opodatkowania:
- Skala podatkowa (zasady ogólne)
- Podatek liniowy
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
- Karta podatkowa (stopniowo wygaszana)
Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje na temat progów podatkowych w poszczególnych formach opodatkowania.
Skala podatkowa – progi podatkowe w 2024 roku
Skala podatkowa to podstawowa forma opodatkowania dochodów w Polsce. Podatek naliczany jest według dwóch stawek w zależności od wysokości dochodu:
|
Dochód roczny (PLN) |
Stawka podatku |
|
do 120 000 |
12% |
|
powyżej 120 000 |
32% |
Dodatkowo podatnicy mogą skorzystać z kwoty wolnej od podatku wynoszącej 30 000 zł. Oznacza to, że podatek 12% zaczyna obowiązywać dopiero od dochodu przekraczającego tę kwotę.
Przykład: Adam zarobił w 2024 roku 150 000 zł.
- Do kwoty 120 000 zł zapłaci podatek 12%: (120 000 – 30 000) × 12% = 10 800 zł
- Od nadwyżki 30 000 zł zapłaci podatek 32%: 30 000 × 32% = 9 600 zł
- Łączny podatek wyniesie: 10 800 + 9 600 = 20 400 zł
Podatek liniowy – stała stawka 19%
Podatek liniowy to forma opodatkowania dostępna dla przedsiębiorców, którzy nie chcą korzystać ze skali podatkowej. Podatek wynosi 19% od całego dochodu, bez progów podatkowych.
Przykład: Joanna, prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, osiągnęła dochód 200 000 zł w 2024 roku. Zapłaci podatek według jednolitej stawki:
- 200 000 × 19% = 38 000 zł
Podatek liniowy jest korzystny dla osób z wysokimi dochodami, jednak nie pozwala na skorzystanie z kwoty wolnej od podatku oraz niektórych ulg, np. ulgi na dzieci.

Źródło: Shutterstock
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – stawki podatkowe
Ryczałt to uproszczona forma opodatkowania, w której podatek nalicza się od przychodów (bez możliwości odliczenia kosztów). Stawki ryczałtu zależą od rodzaju działalności i wynoszą:
|
Rodzaj działalności |
Stawka ryczałtu |
|
Wolne zawody (np. lekarze, prawnicy) |
17% |
|
Usługi IT |
12% |
|
Handel |
3% |
|
Gastronomia |
5% |
|
Działalność budowlana |
5,5% |
|
Inne usługi |
8,5% |
Przykład: Tomasz prowadzi sklep internetowy i w 2024 roku osiągnął przychód 300 000 zł. Jego stawka ryczałtu wynosi 3%, więc jego podatek wyniesie:
- 300 000 × 3% = 9 000 zł
Karta podatkowa – uproszczona, ale ograniczona forma
Karta podatkowa to forma opodatkowania dostępna dla nielicznych zawodów, np. fryzjerów czy mechaników. Podatek ustala urząd skarbowy na podstawie rodzaju działalności, liczby pracowników i lokalizacji. W 2024 roku karta podatkowa jest stopniowo wygaszana i nie można już do niej przystępować.
Podsumowanie – jaką formę opodatkowania wybrać?
|
Forma opodatkowania |
Stawki podatkowe |
Możliwość odliczenia kosztów? |
|
|
Skala podatkowa |
12% i 32% |
Tak |
Tak (30 000 zł) |
|
Podatek liniowy |
19% |
Tak |
Nie |
|
Ryczałt |
3% – 17% |
Nie |
Nie |
|
Karta podatkowa |
Ustalona indywidualnie |
Nie |
Nie |
Wybór formy opodatkowania powinien zależeć od specyfiki działalności i poziomu dochodów. Osoby z wysokimi dochodami mogą skorzystać z podatku liniowego, natomiast przedsiębiorcy o niskich kosztach mogą rozważyć ryczałt.
Przed podjęciem decyzji warto skonsultować się z doradcą podatkowym, aby zoptymalizować zobowiązania podatkowe i uniknąć niekorzystnych konsekwencji. Wybierając formę opodatkowania trzeba pamiętać też aby zwrócić uwagę na zasady opłacania składki zdrowotnej, które mogą wpłynąć na ostateczny wybór zasad opodatkowania.
