Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) w Polsce można rozliczać na kilka różnych sposobów. Wybór formy opodatkowania ma kluczowe znaczenie dla wysokości podatku, jaki zapłacimy oraz dla dostępnych ulg i odliczeń.
W 2024 roku przedsiębiorcy oraz osoby fizyczne mają do wyboru następujące formy opodatkowania:
- Skala podatkowa (zasady ogólne)
- Podatek liniowy
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
- Karta podatkowa (stopniowo wygaszana)
Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje na temat progów podatkowych w poszczególnych formach opodatkowania.
Skala podatkowa – progi podatkowe w 2024 roku
Skala podatkowa to podstawowa forma opodatkowania dochodów w Polsce. Podatek naliczany jest według dwóch stawek w zależności od wysokości dochodu:
Dochód roczny (PLN) | Stawka podatku |
do 120 000 | 12% |
powyżej 120 000 | 32% |
Dodatkowo podatnicy mogą skorzystać z kwoty wolnej od podatku wynoszącej 30 000 zł. Oznacza to, że podatek 12% zaczyna obowiązywać dopiero od dochodu przekraczającego tę kwotę.
Przykład: Adam zarobił w 2024 roku 150 000 zł.
- Do kwoty 120 000 zł zapłaci podatek 12%: (120 000 – 30 000) × 12% = 10 800 zł
- Od nadwyżki 30 000 zł zapłaci podatek 32%: 30 000 × 32% = 9 600 zł
- Łączny podatek wyniesie: 10 800 + 9 600 = 20 400 zł
Podatek liniowy – stała stawka 19%
Podatek liniowy to forma opodatkowania dostępna dla przedsiębiorców, którzy nie chcą korzystać ze skali podatkowej. Podatek wynosi 19% od całego dochodu, bez progów podatkowych.
Przykład: Joanna, prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, osiągnęła dochód 200 000 zł w 2024 roku. Zapłaci podatek według jednolitej stawki:
- 200 000 × 19% = 38 000 zł
Podatek liniowy jest korzystny dla osób z wysokimi dochodami, jednak nie pozwala na skorzystanie z kwoty wolnej od podatku oraz niektórych ulg, np. ulgi na dzieci.
Źródło: Shutterstock
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – stawki podatkowe
Ryczałt to uproszczona forma opodatkowania, w której podatek nalicza się od przychodów (bez możliwości odliczenia kosztów). Stawki ryczałtu zależą od rodzaju działalności i wynoszą:
Rodzaj działalności | Stawka ryczałtu |
Wolne zawody (np. lekarze, prawnicy) | 17% |
Usługi IT | 12% |
Handel | 3% |
Gastronomia | 5% |
Działalność budowlana | 5,5% |
Inne usługi | 8,5% |
Przykład: Tomasz prowadzi sklep internetowy i w 2024 roku osiągnął przychód 300 000 zł. Jego stawka ryczałtu wynosi 3%, więc jego podatek wyniesie:
- 300 000 × 3% = 9 000 zł
Karta podatkowa – uproszczona, ale ograniczona forma
Karta podatkowa to forma opodatkowania dostępna dla nielicznych zawodów, np. fryzjerów czy mechaników. Podatek ustala urząd skarbowy na podstawie rodzaju działalności, liczby pracowników i lokalizacji. W 2024 roku karta podatkowa jest stopniowo wygaszana i nie można już do niej przystępować.
Podsumowanie – jaką formę opodatkowania wybrać?
Forma opodatkowania | Stawki podatkowe | Możliwość odliczenia kosztów? | |
Skala podatkowa | 12% i 32% | Tak | Tak (30 000 zł) |
Podatek liniowy | 19% | Tak | Nie |
Ryczałt | 3% - 17% | Nie | Nie |
Karta podatkowa | Ustalona indywidualnie | Nie | Nie |
Wybór formy opodatkowania powinien zależeć od specyfiki działalności i poziomu dochodów. Osoby z wysokimi dochodami mogą skorzystać z podatku liniowego, natomiast przedsiębiorcy o niskich kosztach mogą rozważyć ryczałt.