Ulga na nowe technologie obejmuje wyłącznie przedsiębiorców.  Nie mogą z niej korzystać podatnicy opodatkowani kartą podatkową oraz ryczałtowcy, a także podatnicy podatku liniowego. Nie rozliczają ulgi podatnicy nie będący przedsiębiorcami, np. pracownicy, zleceniobiorcy czy prowadzący działalność wykonywaną osobiście.

Źródło: shutterstock

Nowy Polski Ład wprowadził wiele zmian w podatkach. Na rozwiązaniach wprowadzonych przez rządzących mają skorzystać firmy. Co proponują przedsiębiorcą rządzącym w ramach rozliczeń dotyczących wydatków na nowe technologie?

Katalog zmian, jakie obowiązują przedsiębiorców jest dość szeroki. Za 2022 r. przedsiębiorcy będą mogli skorzystać z:

#Ulgi B+R i IP Box

Ulga na działalność badawczo-rozwojową (B+R) oraz IP Box działają i są znane szczególnie przedsiębiorcom działającym w branży IT.  Od stycznia 2022 r. przedsiębiorcy mogą korzystać z ulgi B+R i IB Box w ramach tego samego procesu produkcyjnego. To zmiana w stosunku do tego co było wcześniej.

Do tej pory podatnik komercjalizujący wyniki prac badawczo-rozwojowych i osiągający z nich dochody kwalifikowane w rozumieniu przepisów o IP Box, nie miał możliwości korzystania z odliczenia kosztów kwalifikowanych w ramach ulgi B+R. W ramach zmian od 2022 r. zyskał możliwość do tego by przy określeniu dochodu z tytułu kwalifikowanych IP – zastosować odliczenie kosztów kwalifikowanych z tytułu działalności badawczo-rozwojowej.

Katalog kosztów kwalifikowanych, uprawniających do skorzystania z ulgi B+R znajduje się w art. 26e ustawy PIT oraz w art. 18d ustawy CIT.

Zgodnie z powyższymi przepisami, za koszty kwalifikujące się do objęcia ulgą B+R można zaliczyć w szczególności:

1. koszty nabycia materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową,
2.  koszty pracownicze związane stricte z realizacją działalności badawczo-rozwojowej,
3. odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.

Oprócz tych kosztów, przepisy podatkowe wskazują, że kosztami kwalifikowanymi zwiększającymi ulgę B+R są również:

1.  nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych;
2. odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem;
3. nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem;
4. koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, poniesione na czynności wymienione w ustawach PIT i CIT,
5.  ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmiot będący jednostką naukową, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej.

Ulgi  na prototyp

Ulga na prototyp, to ulga, z której będzie może  skorzystać każda firma, która opracuje nowy produkt, dotychczas niefunkcjonujący na rynku. Z tytułu ulgi na prototyp firmy zyskają możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania dodatkowych 30% wydatków poniesionych na jego wytworzenie (nie więcej jednak niż 10% dochodu). Aby ułatwić firmom stosowanie ulgi, przepisy będą zawierały precyzyjną listę wydatków, które będą mogły być uznane za przydatne do opracowania (produkcji próbnej) prototypu i wprowadzenia go na rynek.

Ulga na zatrudnienie innowacyjnych pracowników

Ulga na zatrudnienie innowacyjnych pracowników, to rozwiązanie, z którego mogą skorzystać firmy, które prowadzą działalność badawczo-rozwojową i zatrudniają pracowników do jej wykonywania. Dzięki tej uldze firmy inwestujące np. w badaczy, programistów, wynalazców, konstruktorów, inżynierów czy farmaceutów, będą mogły zaproponować im wyższe wynagrodzenie. Przedsiębiorcy, którzy korzystają z ulgi na wsparcie innowacyjnych pracowników i są płatnikami, będą mogli zmniejszyć zaliczki na podatek dochodowy potrącane od dochodów (przychodów) ze stosunku pracy lub umów cywilno-prawnych uzyskiwanych przez innowacyjnych pracowników.

Dzięki wsparciu w postaci ulgi, firmy będą mogły zaoferować takim ekspertom lepsze warunki pracy. Zwiększą tym samym swoją konkurencyjność w porównaniu do zagranicznych firm. Nowe ulgi mają zapobiegać emigracji zarobkowej polskich specjalistów za granicę.

Co to jest nowa technologia?

Ulga polega na odliczeniu od podstawy opodatkowania wydatków związanych z zakupem nowych technologii. Przy czym „nowe technologie” definiuje się jako wiedzę technologiczną w postaci wartości niematerialnych i prawnych, w szczególności wyniki badań i prac rozwojowych, która umożliwia wytwarzanie nowych lub udoskonalonych wyrobów lub usług i która nie jest stosowana na świecie przez okres dłuższy niż ostatnich 5 lat, co potwierdza opinia niezależnej od podatnika jednostki naukowej w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 96, poz. 615). Zaliczyć do tego trzeba wyniki badań i prac rozwojowych, dzięki którym staje się możliwe wytworzenie nowych usług i towarów. Zaliczyć do tego należy różnego typu licencje na korzystanie z technologii.

Uprawnieni i korzyści z korzystania z ulgi

Z prawa do odliczenia mogą skorzystać osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na zasadach ogólnych. Wydatki odlicza się od podstawy opodatkowania. Bardzo wyraźne korzyści odniosą osoby fizyczne, których dochód przekracza 85 528 zł, a suma poniesionych wydatków pozwoli im na rozliczenie przy stawce 12 %. Według obowiązującego prawa, limit ulgi wynosi połowę poniesionych wydatków wprowadzonych do ewidencji księgowej. Przy czym należy bezwzględnie pamiętać, że nie może ona przekroczyć wysokości uzyskanego w danym roku dochodu.

Strata prawa do ulgi i amortyzacja

Prawo do odliczeń nie przysługuje podatnikowi, który w danym roku prowadził działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej. Dodatkowo podatnik straci prawo do odliczeń, jeżeli w ciągu trzech lat licząc od końca roku podatkowego, w którym wprowadził nową technologię do ewidencji, udzieli innemu podmiotowi prawa do korzystania z niej, ogłosi upadłość lub otrzyma zwrot wydatków na tę technologię w jakiejkolwiek formie (np. dofinansowanie z UE).

Niemniej jeżeli otrzyma dofinansowanie na zakup nowej technologii, wówczas będzie musiał dopisać kwotę wykorzystanej ulgi do dochodu przy następnym rozliczeniu. Jeżeli rzeczywiście taka sytuacja będzie mieć miejsce, to podatnik ma obowiązek zwiększyć podstawę obliczenia podatku, czyli doliczyć do dochodu kwotę uzyskanych wcześniej odliczeń. Podatnik nie traci prawa do odliczenia ulgi, jeżeli firma znajduje się w fazie przekształceń formy prawnej, zostanie podzielona lub przejęta na podstawie przepisów KSH.

Kiedy ponosimy wydatek?

Wydatek uznaje się za poniesiony w momencie wpisania go do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Jeżeli wcześniej – w roku poprzedzającym rok wprowadzenia technologii do ewidencji środków trwałych - wpłacono zadatek na poczet nowej technologii, możliwość odliczenia go od podstawy opodatkowania nastąpi dopiero w roku wpisania nowej technologii do w/w ewidencji. Wcześniejsze zadatki (np. poprzedzające wpis o dwa lata rozlicza się w ramach ulgi na bieżąco). Oznacza to, że w przypadku np. zakupu na raty odliczeniu podlegają tylko te wydatki, które faktycznie poniesiono w roku wprowadzenia do ewidencji (lub w roku poprzednim).

Do całkowitej wysokości poniesionych wydatków na zakup nowej technologii można zaliczyć dodatkowe koszty związane np. z wdrożeniem nowej technologii, a które doliczono do wartości początkowej. Ponadto korzystanie z ulgi nie eliminuje możliwości dokonania pełnych odpisów amortyzacyjnych i zakwalifikowania ich do kosztów uzyskania przychodów. Ulga powoduje odliczenie do 50% poniesionych wydatków, nie więcej.

Jeżeli podatnik w danym roku poniesie stratę lub dochód będzie niższy niż możliwa kwota odliczeń, wówczas można ją rozłożyć na kolejne trzy lata, naturalnie licząc od końca roku podatkowego, w którym wpisano technologie do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.

Ulga na zakup nowych technologii nie należy do najpopularniejszych. W skali całego kraju korzysta z niej mniej niż 1% firm. Spowodowane jest to m.in przez dużą ilość różnego alternatywnych sposobów sfinansowania zakupu nowej technologii np. w ramach realizacji projektu unijnego. Niestety wyklucza to wtedy możliwość skorzystania z w/w ulgi.

Maksymalna kwota odliczeń

Odliczenia dokonuje się do wartości dochodu. Nadwyżkę odliczać można przez kolejne 3 lata podatkowe, licząc od końca roku, w którym nową technologię wprowadzono do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Maksymalne odliczenie wynosi 50% kwoty wydatków poniesionych na zakup nowej technologii.

Podstawą ustalenia wielkości odliczenia jest kwota wydatków poniesionych przez podatnika na nabycie nowej technologii, uwzględnionych w wartości początkowej, w części, w jakiej została zapłacona podmiotowi uprawnionemu w roku podatkowym, w którym nową technologię wprowadzono do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych lub w roku następującym po tym roku, oraz w której nie została zwrócona podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Rozliczenie roczne