Spadki i darowizny kwoty wolne

Kwota wolna w podatku od spadków i darowizn - nowe limity od 1 lipca 2023 r.

Przepisy Slim VAT 3 czyli Ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw opublikowana 5 czerwca (Dz. U. 2023 r. poz. 1059) znowelizowała przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. 

Art. 3. W ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043, z 2022 r. poz. 1846 i 2180 oraz z 2023 r. poz. 326 i 803) wprowadza się następujące zmiany:

2) w art. 9:

a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1. 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2. 27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3. 5733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.”,

b) w ust. 2 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie:

„Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok.”.

Kwoty obowiązujące od 13 października 2022 roku

Kwoty zostały zmienione za sprawą Rozporządzenia z dnia 10 października 2022 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (Dz. U. 2022 r. poz. 2084). 

Kwoty obowiązujące do 12 października 2022 roku

Po ustaleniu, co podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn oraz co nie jest zwolnione z tego podatku, należy ustalić obowiązującą w danym przypadku kwotę wolną od podatku. Dopiero nadwyżkę należy opodatkować według skali określonej w art.15 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Kwota wolna od podatku nie obowiązuje jednak w przypadku nabycia własności poprzez zasiedzenie. Jest to zresztą naturalną konsekwencją pierwotnego nabycia własności rzeczy zasiedzianej, tzn. faktu, że rzeczy takiej nie nabywamy bezpośrednio od nikogo.

Do opodatkowania przyjmuje się wartość przedmiotów nabytych od tej samej osoby w okresie ostatnich pięciu lat. Oznacza to, że przy każdej kolejnej czynności opodatkowanej należy od nowa sprawdzić, czy w ciągu pięciu lat kwota wolna nie została przekroczona. Tak więc zawieranie kilku umów na mniejsze kwoty zamiast jednej - na całość - nie prowadzi do nieopodatkowania darowizny.

Kwoty wolne od podatku są często wykorzystywane przy ustalaniu kwot darowizn i pożyczek, które strony umów mogą sobie przekazać bez obowiązku zawiadamiania o tym jakiegokolwiek urzędu, w tym urzędu skarbowego.

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 października 2022 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (Dz. U. z 2022 r., poz. 2084):
"§ 1 (2). "Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1. 10.434 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2. 7.878 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3. 5.308 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej."