Wykreślenie z rejestru VAT za brak e-maila i telefonu firmowego

Ustawa o VAT zawiera szereg przesłanek będących podstawą do wykreślenia podatnika z rejestru podatników VAT czynnych. Urzędy często korzystają z możliwości przewidzianych w ustawie, usuwając podatników bez informowania ich lub jakiejkolwiek próby wyjaśnienia tematu. Podatnicy mają jednak narzędzia, aby przeciwstawić się zapędom fiskusa.

Jedną z podstaw wykreślenia podmiotu z rejestru podatników VAT czynnych jest sytuacja, gdy podatnik składał przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały deklaracje, o których mowa w art. 99 ust. 1, 2 lub 3, w których nie wykazał sprzedaży lub nabycia towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia. Sankcjonowane jest zatem zbyt długie składanie tzw. zerowych deklaracji VAT. Czy w takiej sytuacji urząd ma prawo wykreślić podatnika bez zawiadomienia go o tym fakcie?

Obligatoryjne złożenie wyjaśnień

W myśl art. 96 ust. 9e ustawy o VAT definitywne wykreślenie z rejestru przewidziane w art. 96 ust. 9a pkt 3 ustawy o VAT nie ma zastosowania w przypadku, gdy niewykazanie sprzedaży lub nabycia towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia wynikało – zgodnie z wyjaśnieniami podatnika – ze specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej. Należy więc uznać, że aby urząd mógł skutecznie wykreślić podatnika z rejestru VAT z uwagi na zbyt długi czas składania deklaracji „zerowych”, w świetle art. 96 ust. 9e ustawy o VAT konieczne jest umożliwienie podmiotowi obowiązanemu z tytułu podatku złożenia wyjaśnień. Dokonanie tej czynności i ustalenie szczególnych cech działalności gospodarczej realizowanej przez podatnika uniemożliwia podjęcie decyzji przez urząd.

Ocena WSA w Gliwicach

Powyższe stwierdzenie wydaje się proste, jednak błędne rozumienie tematu doprowadziło do sporu pomiędzy naczelnikiem urzędu skarbowego, który nie umożliwił spółce złożenia wyjaśnień, co mogłyby ją uchronić przed wykreśleniem z rejestru podatników VAT, a podatnikiem.

Organ podatkowy, chcąc ustalić, czy składanie deklaracji „zerowych” wynikało ze specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej, próbował nawiązać z podatnikiem kontakt na podstawie numeru telefonu czy adresu e-mail dostępnego w bazach danych oraz Internecie, pomimo że adres pocztowy podatnika był znany, czego najlepszym dowodem jest fakt, iż w to właśnie miejsce skierowano zawiadomienie o wykreśleniu spółki z rejestru podatników podatku od towarów i usług.

W uproszczeniu można stwierdzić, że organ wykreślił podatnika z rejestru, gdyż ten nie miał telefonu i e-maila firmowego albo przynajmniej telefon i e-mail nie były dostępne w bazach danych czy Internecie. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 18 lipca 2019 r. (sygn. akt I SA/Gl 542/19) sąd zwrócił uwagę, że to właśnie na adres siedziby urząd skarbowy powinien wysłać podatnikowi wezwanie do złożenia wyjaśnień, a nie szukać e-maila czy numeru telefonu w Internecie.

Zdanie przeciwne

Ten sam Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 1 sierpnia 2019 r. (sygn. I SA/Gl 592/19) zajął dużo bardziej restrykcyjne dla podatnika stanowisko, wskazując z jednej strony, że wykreślenie z urzędu podatnika z rejestru podatników podatku od towarów i usług musi zostać poprzedzone czynnościami sprawdzającymi, w wyniku których organ ustala, czy istnieje podstawa do dokonania tej czynności, a z drugiej, upraszczając przesłanki weryfikacji/kontaktu z podatnikiem.

Sąd wskazał, że skoro w okresie kolejnych 11 miesięcy spółka nie wykazała ani sprzedaży objętej opodatkowaniem, ani nabycia towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia, to wyczerpuje dyspozycję art. 96 ust. 9a pkt 3 ustawy o VAT. W ocenie Sądu brzmienie tego przepisu nie pozostawia organowi pola do uznaniowości, przeciwnie – zobowiązuje do podjęcia czynności polegającej na wykreśleniu podatnika z rejestru czynnych podatników podatku VAT. W tej sprawie podmiot zgłosił jako przeważający rodzaj działalności roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych. Sąd, wychodząc z subiektywnego spostrzeżenia, że działalność ta co do zasady nie jest ograniczona obiektywnymi przeszkodami zewnętrznymi (np. sezonowością), doszedł do wniosku, że nie spełnia ona kryterium specyfiki działalności gospodarczej, która zgodnie z ogólnie przyjętą definicją powinna się wyróżniać szczególnym i niepowtarzalnym charakterem wykonywanych w jej ramach czynności. Ostatecznie wskazał, że w sprawie nie można było zatem zastosować art. 96 ust. 9e ustawy o VAT.

Co robić?

Wykreślenie z rejestru podatników VAT czynnych może nieść za sobą bardzo duże negatywne konsekwencje dla przedsiębiorców, zaczynając od prawa do odliczenia VAT z faktur zakupowych, kończąc na relacjach biznesowych z klientami, którzy mogą nabrać wątpliwości co do rzetelności klienta. Wyżej opisany przypadek jest tylko jedną z nielicznych batalii podatników związanych z wykreśleniem ich z rejestru VAT. Dlatego też w przypadku wykreślenia podatnika z rejestru VAT należy jak najszybciej skontaktować się z doradcą podatkowym, który podejmie stosowne kroki.

Zmiany w VATOdliczenie VATVATPłatność podzielonaFaktura