W okresie przedświątecznym wielu uczniów i studentów ma możliwość podjęcia pracy. Najczęściej zatrudnieni są na umowach zlecenia. Jak taka umowa wpływa na rozliczenia z urzędem skarbowym, kiedy należy zapłacić podatki i składki – tłumaczymy.
Podejmując się pracy na umowie zlecenia warto znać zasady opłacania składek ZUS oraz podatków. Przypominamy zasady rozliczania umów zlecenia zawieranych ze studentami oraz uczniami.
Podatki na umowie zlecenia ucznia lub studenta
Umowy zlecenie kwalifikowane są jako przychody z działalności wykonywanej osobiście, opodatkowane według skali podatkowej:
- 12% do progu 120 tys. zł dochodu rocznie,
- 32% po przekroczeniu tego progu.
Zleceniobiorca może:
- Skorzystać z kwoty wolnej od podatku (30 tys. zł rocznie).
- Złożyć formularz PIT-2, by płatnik pomniejszał zaliczki na podatek o tzw. ulgę podatkową (np. 300 zł miesięcznie).
- Poprosić o pobieranie zaliczek w wysokości 32%, by uniknąć dopłat podatku w rozliczeniu rocznym.
Zwolnienie z PIT dla osób poniżej 26. roku życia
Dzięki tzw. uldze dla młodych uczniowie czy studenci do ukończenia 26 lat są zwolnieni z podatku dochodowego od przychodów do kwoty 85 528 zł w skali roku. Oznacza to, że pracownik, który w ciągu 2024 roku pracuje, nie mając ukończonych 26 lat i jego przychody nie przekroczą 85 528 zł nie zapłaci podatku. Od tej zasady są wyjątki. Tylko niektóre dochody są zwolnione w ramach ulgi dla młodych. Jednakże w sytuacji kiedy uczeń lub student osiąga swoje przychody z umowy o pracę czy umowy zlecenia korzysta ze zwolnienia.
| Przykład: Jeśli student zarobi w ciągu roku 50 000 zł brutto z umów zlecenia, nie zapłaci podatku dochodowego. Jeśli przekroczy limit zwolnienia, np. zarabiając 90 000 zł, podatek zostanie naliczony jedynie od nadwyżki, czyli 4500 zł. |
Rozliczenie składek ZUS: zwolnienia dla uczniów i studentów
Zleceniobiorca ma możliwość dobrowolnego przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego. Po upływie tzw. okresu wyczekiwania, który wynosi 90 dni objęcia ubezpieczeniem, zyskuje prawo do zasiłku chorobowego w przypadku niezdolności do pracy. Dodatkowo, bez konieczności wyczekiwania, może korzystać z zasiłku opiekuńczego lub macierzyńskiego.
Zleceniodawca natomiast ma obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie wypadkowe. W sytuacji wystąpienia tzw. zbiegu tytułów do ubezpieczeń, czyli gdy zleceniobiorca posiada kilka równoczesnych tytułów do ubezpieczeń (np. umowa o pracę, działalność gospodarcza czy kilka umów zlecenia), nie jest zobowiązany do opłacania składek społecznych z umowy zlecenia, pod warunkiem osiągnięcia wymaganej podstawy wymiaru składek z pozostałych tytułów. Dla umowy o pracę i zlecenia minimalnym progiem jest równowartość wynagrodzenia minimalnego (od 1 stycznia 2025 r. wynoszącego 4666 zł brutto), natomiast w przypadku działalności gospodarczej – składki muszą być odprowadzane od podstawy wynoszącej co najmniej 60% przeciętnego wynagrodzenia.
Umowy zlecenia zwykle podlegają obowiązkowym składkom na:
- Ubezpieczenie emerytalne i rentowe,
- Ubezpieczenie zdrowotne,
- Ubezpieczenie wypadkowe (opłaca zleceniodawca).
Dobrowolnie zleceniobiorca może przystąpić do ubezpieczenia chorobowego.
Zwolnienia dla uczniów i studentów
Jeśli zleceniobiorca:
- Ma status ucznia szkoły ponadpodstawowej lub studenta,
- Nie ukończył 26 lat,
- Nie jest jednocześnie pracownikiem zleceniodawcy,
to umowa zlecenia nie stanowi tytułu do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Oznacza to brak składek ZUS, co obniża koszty pracy.
Jak udokumentować status ucznia lub studenta?
W kontekście ubezpieczeń społecznych za ucznia uznaje się osobę do 31 sierpnia każdego roku kalendarzowego, jeśli:
- kontynuuje naukę w tej samej szkole,
- ukończyła szkołę i rozpoczyna naukę w nowej szkole, której rok szkolny zaczyna się 1 września,
- ukończyła szkołę, ale nie podejmuje dalszej edukacji.
Do 30 września za ucznia uznawana jest także osoba, która ukończyła szkołę średnią i została przyjęta na studia wyższe, pod warunkiem przedstawienia pracodawcy zaświadczenia z uczelni potwierdzającego przyjęcie.
Status studenta przysługuje osobie, która złożyła ślubowanie i rozpoczęła naukę na studiach pierwszego lub drugiego stopnia albo jednolitych studiach magisterskich. Uczestnicy studiów doktoranckich i podyplomowych nie mają statusu studenta.
Istotne jest rozróżnienie między statusem studenta a posiadaniem praw studenta, ponieważ ZUS traktuje te pojęcia oddzielnie. Zgodnie z ustawą o szkolnictwie wyższym, prawa studenta zachowują osoby, które ukończyły studia licencjackie do 31 października danego roku. Natomiast status studenta obowiązuje do dnia zakończenia studiów lub skreślenia z listy studentów.
Za datę zakończenia studiów uznaje się:
- dzień złożenia egzaminu dyplomowego,
- w przypadku kierunków lekarskich, lekarsko-dentystycznych i weterynarii – dzień ostatniego egzaminu wymaganego programem,
- w przypadku farmacji i fizjoterapii – dzień zakończenia ostatnich praktyk wymaganych programem.
Przykładowo, jeśli student złoży egzamin dyplomowy na studiach licencjackich 25 czerwca, traci status studenta tego samego dnia, choć prawa studenta przysługują mu jeszcze do końca października. W takiej sytuacji pracodawca, który wcześniej nie zgłaszał tej osoby do ubezpieczeń społecznych, musi po dacie egzaminu dokonać odpowiedniego zgłoszenia.
Mając na uwadze powyższe należy rozróżnić status ucznia i studenta.
Status ucznia
Za ucznia uważa się:
- Osobę uczącą się w szkole ponadpodstawowej do 31 sierpnia roku kalendarzowego,
- Absolwenta szkoły średniej do 30 września, jeśli podjął studia.
Status studenta
Studentem jest osoba kształcąca się na studiach I lub II stopnia, do dnia:
- Złożenia egzaminu dyplomowego,
- Skreślenia z listy studentów.
W sytuacji kiedy osoba studiująca złożyła egzamin dyplomowy, traci status studenta, choć zachowuje prawa studenta do 31 października.
W sytuacji kiedy zleceniobiorca chce korzystać ze statusu studenta powinien przedstawić:
- Zaświadczenie ze szkoły lub uczelni,
- Dokument potwierdzający wiek.
Umowa zlecenie z uczniem lub studentem to elastyczna forma zatrudnienia, korzystna zarówno dla zleceniodawcy, jak i uczącego się pracownika. Kluczem do poprawnego rozliczenia jest prawidłowe udokumentowanie statusu zleceniobiorcy oraz znajomość zasad podatkowych i składkowych.
Umowa zlecenieUmowa o pracęFormy zatrudnieniaFormy opodatkowaniaKsięgowośćZUSHome 2