Składka zdrowotna u osób do 26. r.ż. korzystających z zerowego PIT dla młodych pobierana (naliczana) jest w pełnej wysokości. Nie oznacza to jednak możliwości odliczania tej składki od podatku ustalonego, gdy przekroczony będzie limit przychodów lub od przychodów uzyskanych w okresie wcześniejszym (sprzed wprowadzenia zwolnienia z PIT dla osób młodych).

» Praktyczne problemy z zerowym PIT dla młodych - część 1: koszty podatkowe, przekroczenie wieku korzystania z ulgi

Zarówno w przypadku odliczeń składki ZUS (art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT), jak i składki zdrowotnej (art. 27 ust. 1 pkt 2) przepisy wskazują, że odliczenie pobranych składek nie dotyczy tych świadczeń na rzecz ZUS, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy, oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. W efekcie skoro podstawa opodatkowania (dochód osoby do 26. r.ż.) pozostaje zwolniona z opodatkowania, składki w części naliczanej od tej zwolnionej podstawy – nie są w żadnym stopniu odliczane od podatku lub dochodu.

Składki od wynagrodzenia do wysokości 35.636,67 zł (w 2020 r. do wysokości przychodu 85.528 zł) należy jednak pobrać.

» Młodzi przedsiębiorcy z zerowym PIT dla firmy? [Wyniki sondy]

Zwolnienie dla ludzi młodych nie wprowadziło zmian co do kwestii poboru tych składek. Przed ustaleniem listy płac należy rozgraniczyć osoby uczące się oraz pozostałe - należy bowiem pamiętać, że:

• składek nie pobiera się od uczniów i studentów do ukończenia 26 lat (nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym) – z tytułu umowy zlecenie,
• składki pobiera się od umowy zlecenie, jeśli osoba do 26. r.ż. nie posiada statusu ucznia lub studenta (lub jeśli nie przekaże stosowanego oświadczenia w tej sprawie na rzecz płatnika,
• składki pobiera się od umowy o pracę – niezależnie od tego osoba do ukończenia 26. r.ż. posiada status uczącej się, czy też nie,
• składki pobiera się od takiej osoby, jeśli wykonuje ona jednocześnie umowę o pracę i zlecenie na rzecz tego samego płatnika (zlecenie traktuje się wówczas dla celów ubezpieczeniowych jak umowę o pracę),
• składek nie pobiera się od umowy o dzieło - niezależnie od tego, czy osoba posiada status uczącej się, czy też nie.

W efekcie dochodzi do rozbieżności między poborem zaliczek na podatek, a poborem składek ZUS przez płatnika.

Podstawą składki ZUS jest przychód osoby ubezpieczonej niezależnie od tego, czy jest to przychód opodatkowany, czy zwolniony. Innymi słowy ustalając składki ZUS brać należy pod uwagę całość wynagrodzenia osoby młodej (całość – która podlega składkom ZUS, np. takiej podstawy nie stanowią zasiłki chorobowe, rehabilitacyjne).

W przypadku składki na ubezpieczenie zdrowotne występuje ograniczenie – podstawą naliczenia składki jest przychód po odjęciu pobranej składki emerytalnej, rentowej i chorobowej finansowanej przez przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego.

Dodatkowo obowiązuje zasada, że w przypadku gdy składka zdrowotna  jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczonej przez tego płatnika zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki. Powyższa zasada obejmuje również składkę zdrowotną obliczoną od świadczenia zwolnionego z podatku. Zatem w przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona od przychodu wolnego od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, którą płatnik obliczyłby, gdyby przychód ubezpieczonego nie był zwolniony od podatku dochodowego na podstawie tego przepisu, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki.

W efekcie podatnik musi ustalić:

• hipotetyczną wartość zaliczki na podatek (obliczoną tak, jakby zwolnienie nie obowiązywało),
• porównać ją ze składką na ubezpieczenie zdrowotne (obliczoną i pobieraną 9%),
• gdyby składka była wyższa od zaliczki – składka jest obniżana do tej hipotetycznej kwoty zaliczki na podatek (czyli płaci się za ubezpieczenie zdrowotne mniej niż 9% podstawy jej ustalenia),
• wynagrodzenie ostatecznie oblicza się według wzoru:
  • przychód minus składka ZUS minus obniżona wysokość składki zdrowotnej
  • kosztów podatkowych oraz zaliczki na podatek nie ustala się – przychód pozostaje zwolniony z opodatkowania.

W sytuacji, w której dochodzi do wypłaty wynagrodzenia w miesiącu, w którym dochodzi do przekroczenia limitu należną składkę na ubezpieczenie zdrowotne ustalać należy osobno dla części wynagrodzenia do przekroczenia limitu i osobno powyżej. W efekcie składkę również przy takiej wypłacie porównujemy z częścią wypłacanego wynagrodzenia, które jest zwolnione z podatku (nie odnosimy jej wysokości do całej wypłaty obejmującej kwotę do limitu zwolnienia i ponad ten limit). 

» Praktyczne problemy z zerowym PIT dla młodych - część 1

Bez PIT dla młodychPIT-37Płatnik PITZUS