2 dni opieki nad dzieckiem w 2021 r.

Na podstawie art. 188 Kodeksu pracy, pracujący rodzice mogą skorzystać z 2 dni opieki nad zdrowym dzieckiem. Opiekę można wykorzystać w wymiarze 2 dni albo 16 godzin. Kto i kiedy może skorzystać z tego uprawnienia? Jakie trzeba spełnić warunki? - wyjaśniamy.

Zgodnie z treścią powoływanego powyżej art. 188 Kodeksu pracy pracującemu rodzicowi przysługują dwa dni zwolnienia na opiekę nad dzieckiem w roku.

Art. 188 KP
§ 1. Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
§ 2. O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia, o którym mowa w § 1, decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym.
§ 3. Zwolnienie od pracy, o którym mowa w § 1, udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.

Źródło: shutterstock.com

Kto może skorzystać z 2 dni opieki w roku nad dzieckiem? 

Zgodnie z obowiązującymi przepisami kodeksu pracy za pracowników uznaje się  osoby zatrudnione na podstawie: umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania, spółdzielczej umowy o pracę, zatem takie osoby mają uprawnienie do korzystania z dni wolnych na opiekę nad dzieckiem z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Co ważne, pracownik nabywa uprawnienie do dni wolnych na dziecko niezależnie od wymiaru etatu, na jakim został zatrudniony.

Z opieki uregulowanej w powyższym przepisie mogą korzystać rodzice dziecka, nie jest ważne czy są małżeństwem, czy pozostają w separacji lub żyją w związku partnerskim. Prawo do opieki nad dzieckiem przysługuje bez względu na staż pracy. Z  uprawnienia tego mogą skorzystać nie tylko rodzice biologiczni, ale również inne osoby sprawujące opiekę nad dzieckiem, w szczególności: rodzic adopcyjny, rodzic zastępczy, inny opiekun prawny, opiekun faktyczny.

Dla nabycia przez pracownika prawa do płatnych dni wolnych na opiekę nad dzieckiem do 14 lat nieistotny jest także moment zatrudnienia. Kodeks pracy nie przewiduje żadnego minimalnego stażu pracy, jaki jest niezbędny do skorzystania z omawianego uprawnienia. Prawo do 2 dni wolnych na dziecko pracownik nabywa już w pierwszym dniu pracy, nawet jeśli jest to jego pierwsza praca w życiu. Musi spełnić  jedynie warunek wychowywania przynajmniej jednego dziecka w wieku do 14 lat. Z kolei z uprawnienia jakim   jest opieka nad dzieckiem nie skorzystają osoby wykonujące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych — umowy zlecenia i umowy o dzieło. Wynika to z faktu, że osoby zatrudnione na takich umowach nie są pracownikami w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy.

Dla nabycia przez pracownika prawa do płatnych dni wolnych na opiekę nad dzieckiem do 14 lat nieistotny jest także moment zatrudnienia. Kodeks pracy nie przewiduje bowiem żadnego minimalnego stażu pracy, jaki jest niezbędny do nabycia tego uprawnienia. Oznacza to, że pracownik uzyskuje prawo do dni wolnych na dziecko już w pierwszym dniu pracy, nawet jeśli jest to jego pierwsza praca w życiu. Musi oczywiście spełnić warunek wychowywania przynajmniej jednego dziecka w wieku do 14 lat.

Opieka na dziecko do 14 lat

W przypadku opieki na zdrowe dziecko ważny jest wiek dziecka. Przepisy kodeksu pracy nie określają, w jaki sposób należy ustalać wiek dziecka, w związku z czym stosuje się tu przepisy Kodeksu cywilnego. Zgodnie z nimi, osoba osiąga wiek 14 lat z początkiem dnia, w którym obchodzi swoje czternaste urodziny. Oznacza to, że ostatnim dniem, w którym pracownik może skorzystać z opieki nad dzieckiem  jest dzień poprzedzający datę czternastych urodzin dziecka. W  przypadku dzieci młodszych  2 dni opieki należy wykorzystać do 31 grudnia, z nowym rokiem przysługuje nowy limit  2 dni opieki. Jeżeli pracownik nie wykorzysta zwolnienia w danym roku kalendarzowym, uprawnienie to przepada i nie można go przenieść na następny rok. 

2 dni wolnego na wszystkie dzieci

Trzeba zaznaczyć, że liczba dwóch dni przysługujących pracownikowi nie zależy od liczby wychowywanych lub współwychowywanych przez niego dzieci w wieku do 14 lat. W każdym przypadku będą to dwa dni, niezależnie od tego, czy pracownik wychowuje jedno, dwoje, troje czy więcej dzieci spełniających określone w Kodeksie pracy kryterium wiekowe. Co istotne, dwa dni zwolnienia w roku kalendarzowym przysługują łącznie obojgu rodzicom lub opiekunom dziecka. Wynika z tego, że mają oni razem do wykorzystania w sumie dwa dni zwolnienia w trakcie danego roku kalendarzowego, a nie po dwa dni na osobę, jak mogłoby się wydawać. Jeśli zatem oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni na etacie, muszą wspólnie ustalić, w jaki sposób zamierzają wykorzystać przysługujące im dwa dni wolne na opiekę nad dzieckiem w danym roku kalendarzowym. Jeśli więc jedno z rodziców lub opiekunów wzięło dzień wolny na opiekę nad dzieckiem, to drugi rodzic/opiekun nie może już skorzystać z tego prawa w danym dniu. W sytuacji, gdy jedno z rodziców nie jest zatrudnione, uprawnienie do dwóch dni wolnych na opiekę nad dzieckiem w całości przechodzi na drugiego rodzica będącego pracownikiem.

Wysokość wynagrodzenia za czas opieki nad dzieckiem

Rodzic, który korzysta z opieki nad dzieckiem zdrowym otrzymuje pensje w takiej wysokości, jakby normalnie pracował, za czas sprawowania opieki należy się 100% wynagrodzenia.

Wniosek o opiekę nad dzieckiem

W Kodeksie pracy nie zwarto żadnych regulacji, które by określały formę w jakiej należy wnioskować o opiekę nad dzieckiem. W praktyce przyjęto, że zwolnienie na opiekę nad dzieckiem udzielane jest, podobnie jak urlopy, na pisemny wniosek pracownika. Pracownik nie musi przy tym uzasadniać potrzeby uzyskania dni wolnych, a tym samym nie musi udowadniać pracodawcy, że dziecko potrzebuje opieki we wskazanym we wniosku terminie. Natomiast zgodnie z par. 6 ust.2 pkt. 2 lit. c rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28-05-1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika każdy pracownik powinien złożyć pracodawcy oświadczenie o zamiarze lub braku zamiaru skorzystania z ww. uprawnienia rodzicielskiego. Stąd raz w roku pracodawcy wymagają złożenia stosownego oświadczenia.

Źródło: bankier.pl

5 dni opieki w roku - projekt

Zgodnie z projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy w celu wprowadzenia równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów, który ma na celu wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/1158 (druk sejmowy nr 1319), wymiar zwolnienia związanego z opieką niebawem ma zostać zwiększony do 5 dni lub 40 godzin. Dyrektywa zakłada wprowadzenie tzw. urlopu opiekuńczego, który ma wynosić 5 dni roboczych i umożliwić  zapewnienie osobistej opieki lub wsparcia krewnemu lub osobie zamieszkującej z  pracownikiem  w  tym  samym gospodarstwie domowym, którzy  wymagają znacznej opieki lub znacznego wsparcia z  poważnych  względów medycznych. Czas na dostosowanie polskich przepisów do unijnych upływa 2 sierpnia 2022 r. 

Wymiar czasu pracyMacierzyństwoUrlopKodeks pracy