Sprzedaż udziałów w spółce - kto zapłaci podatek?

Często pojawiają się pytania, jak rozliczyć sprzedaż udziałów w spółce. Kto powinien zapłacić podatek w przypadku sprzedaży udziałów przez wspólnika spółki jawnej - spółkę z o.o. innej spółce z.o.o. Analizy zagadnienia dokonał ekspert.

Jak prawidłowo rozliczyć podatek przy sprzedaży udziałów. Kto i kiedy powinien dokonać rozliczenia - wyjaśniamy. 

1. Wspólnik spółki jawnej - Sp.zoo , sprzedaje swoje udziały 90% w trakcie roku kalendarzowego 2022 innej spółce zoo  . Który wspólnik zapłaci podatek dochodowy osiągnięty przez spółkę jawną w roku 2022?

Czy będzie to proporcjonalnie wyliczony podatek do dnia sprzedaży (do dnia sprzedaży podatek zapłaci sprzedająca sp.zoo , a po dacie sprzedaży sp zoo która zakupiła udziały ?

Czy całość (za cały rok 2022) zapłaci spółka zoo , która nabyła prawa ? 

Powyższe zagadnienie należy rozpatrzyć w dwóch przypadkach – w zależności czy spółka jawna jest, czy nie jest podatnikiem CIT

Spółka jawna, w której udziałowcami nie są wyłącznie osoby fizyczne może, choć nie musi być podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Podatnikiem CIT, zgodnie z art. 1 ust. 3 pkt 1a  ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, będzie spółka jawna mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jej wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne oraz spółka nie złoży:

a) przed rozpoczęciem roku obrotowego informacji, według ustalonego wzoru, o podatnikach podatku dochodowego od osób prawnych oraz o podatnikach podatku dochodowego od osób fizycznych, posiadających, bezpośrednio lub za pośrednictwem podmiotów niebędących podatnikami podatku dochodowego, prawa do udziału w zysku tej spółki, o którym mowa odpowiednio w art. 5 ust. 1 albo o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.2)), lub

b) aktualizacji informacji, o której mowa w lit. a, w terminie 14 dni, licząc od dnia zaistnienia zmian w składzie podatników, lub

c) informacji, o której mowa w lit. a, w terminie 14 dni, licząc od dnia zarejestrowania spółki jawnej - w przypadku nowo utworzonej spółki jawnej oraz spółki jawnej powstałej z przekształcenia innej spółki

- do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę spółki jawnej oraz naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla każdego podatnika osiągającego dochody z takiej spółki.

1)              Jeżeli zatem spółka jawna zostanie uznana za podatnika podatku dochodowego od osób prawnych, podatek dochodowy będzie odprowadzać sama spółka, niezależnie od struktury własnościowej.

Należy jednak zwrócić uwagę na odpowiedzialność za zaległości podatkowe spółki jawnej będącej podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Zgodnie bowiem z art. 115 Ordynacji podatkowej wspólnik spółki jawnej odpowiada solidarnie ze spółką i pozostałymi wspólnikami za zobowiązania spółki. Dotyczy to także byłego wspólnika. Odpowiada on bowiem solidarnie za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie, gdy był on wspólnikiem.

Spółka jawna nie jest podatnikiem w podatku dochodowego od osób prawnych

Jeżeli natomiast spółka jawna nie będzie podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, będzie spółką transparentną. Oznacza to, że nie jest podatnikiem podatku dochodowego. Podatek ten opłacają natomiast jej wspólnicy.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o CIT: „Przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych łączy się z przychodami każdego wspólnika proporcjonalnie do posiadanego prawa do udziału w zysku (udziału). W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe”.

W przypadku, gdy spółka z o.o. posiada 90% udziałów w zysku spółki jawnej, dolicza do swoich przychodów 90% przychodów spółki jawnej, 90% kosztów uzyskania przychodów i na tej podstawie oblicza dochód podlegający opodatkowaniu. Dotyczy to również zaliczek na podatek.

W sytuacji gdy wspólnik zbył ogół praw i obowiązków w spółce jawnej w trakcie roku kalendarzowego (podatkowego), odpowiada on za odprowadzenie podatku w związku z osiągniętymi przez nią przychodami do dnia wystąpienia ze spółki.

Za przychody z działalności gospodarczej uważa się zaś należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Należy zatem dokładnie określić moment powstania przychodu. Co do zasady za datę powstania przychodu związanego z działalnością gospodarczą uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

1) wystawienia faktury albo

2) uregulowania należności.

Wyjątkiem od zasady jest przychód ze świadczenia usług rozliczanych okresowo. Wówczas  za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.

Takie przychody wspólnik występujący ze spółki dolicza do swoich przychodów proporcjonalnie do posiadanego udziału w zysku. Proporcjonalnie również dolicza koszty uzyskania przychodu i na tej podstawie oblicza należny podatek.

Spółka nabywająca ogół praw i obowiązków w spółce jawnej dolicza jej przychody osiągnięte od dnia przystąpienia do spółki proporcjonalnie do udziału w zysku.

W związku z tym, że spółka jawna nie jest podatnikiem podatku dochodowego, zaległość podatkowa może powstać wyłącznie u konkretnego wspólnika spółki.

2. Wspólnik spółki jawnej - Sp.zoo , sprzedaje swoje udziały 10% w trakcie roku kalendarzowego 2022 innej spółce zoo , która powstała w miesiącu w którym doszło do zakupu przez nią udziałów w sp jawnej . Który wspólnik zapłaci podatek dochodowy osiągnięty przez spółkę jawną w roku 2022?

Czy będzie to proporcjonalnie wyliczony podatek do dnia sprzedaży (do dnia sprzedaży podatek zapłaci sprzedająca sp.zoo , a po dacie sprzedaży spzoo która zakupiła udziały ?

Czy całość (za cały rok 2022) zapłaci spółka zoo , która nabyła prawa ? - czy ewentualnie ma znaczenie kiedy powstała spółka kupująca udziały

Powyższe zagadnienie należy rozpatrzyć w dwóch przypadkach – w zależności czy spółka jawna jest, czy nie jest podatnikiem CIT

Spółka jawna, w której udziałowcami nie są wyłącznie osoby fizyczne może, choć nie musi być podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Podatnikiem CIT, zgodnie z art. 1 ust. 3 pkt 1a  ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, będzie spółka jawna mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jej wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne oraz spółka nie złoży:

a) przed rozpoczęciem roku obrotowego informacji, według ustalonego wzoru, o podatnikach podatku dochodowego od osób prawnych oraz o podatnikach podatku dochodowego od osób fizycznych, posiadających, bezpośrednio lub za pośrednictwem podmiotów niebędących podatnikami podatku dochodowego, prawa do udziału w zysku tej spółki, o którym mowa odpowiednio w art. 5 ust. 1 albo o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.2)), lub

b) aktualizacji informacji, o której mowa w lit. a, w terminie 14 dni, licząc od dnia zaistnienia zmian w składzie podatników, lub

c) informacji, o której mowa w lit. a, w terminie 14 dni, licząc od dnia zarejestrowania spółki jawnej - w przypadku nowo utworzonej spółki jawnej oraz spółki jawnej powstałej z przekształcenia innej spółki

- do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę spółki jawnej oraz naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla każdego podatnika osiągającego dochody z takiej spółki.

1)              Jeżeli zatem spółka jawna zostanie uznana za podatnika podatku dochodowego od osób prawnych, podatek dochodowy będzie odprowadzać sama spółka, niezależnie od struktury własnościowej.

Należy jednak zwrócić uwagę na odpowiedzialność za zaległości podatkowe spółki jawnej będącej podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Zgodnie bowiem z art. 115 Ordynacji podatkowej wspólnik spółki jawnej odpowiada solidarnie ze spółką i pozostałymi wspólnikami za zobowiązania spółki. Dotyczy to także byłego wspólnika. Odpowiada on bowiem solidarnie za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie, gdy był on wspólnikiem.

Spółka jawna nie jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych

Jeżeli natomiast spółka jawna nie będzie podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, będzie spółką transparentną. Oznacza to, że nie jest podatnikiem podatku dochodowego. Podatek ten opłacają natomiast jej wspólnicy.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o CIT: „Przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych łączy się z przychodami każdego wspólnika proporcjonalnie do posiadanego prawa do udziału w zysku (udziału). W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe”.

W przypadku, gdy spółka z o.o. posiada 10% udziałów w zysku spółki jawnej, dolicza do swoich przychodów 10% przychodów spółki jawnej, 10% kosztów uzyskania przychodów i na tej podstawie oblicza dochód podlegający opodatkowaniu. Dotyczy to również zaliczek na podatek.

W sytuacji gdy wspólnik zbył ogół praw i obowiązków w spółce jawnej w trakcie roku kalendarzowego (podatkowego), odpowiada on za odprowadzenie podatku w związku z osiągniętymi przez nią przychodami do dnia wystąpienia ze spółki.

Za przychody z działalności gospodarczej uważa się zaś należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Należy zatem dokładnie określić moment powstania przychodu. Co do zasady za datę powstania przychodu związanego z działalnością gospodarczą uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

1) wystawienia faktury albo

2) uregulowania należności.

Wyjątkiem od zasady jest przychód ze świadczenia usług rozliczanych okresowo. Wówczas  za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.

Takie przychody wspólnik występujący ze spółki dolicza do swoich przychodów proporcjonalnie do posiadanego udziału w zysku. Proporcjonalnie również dolicza koszty uzyskania przychodu i na tej podstawie oblicza należny podatek.

Spółka nabywająca ogół praw i obowiązków w spółce jawnej dolicza jej przychody osiągnięte od dnia przystąpienia do spółki proporcjonalnie do udziału w zysku.

Bez znaczenia pozostaje moment powstania podmiotu przystępującego do spółki jawnej.

W związku z tym, że spółka jawna nie jest podatnikiem podatku dochodowego, zaległość podatkowa może powstać wyłącznie u konkretnego wspólnika spółki. Art. 115 Ordynacji podatkowej nie znajdzie zastosowania.

Autror: Rafał Knap, radca prawny, kancelaria Graś i Wspólnicy

CITPłatnik PIT