Do 4 września 2020 r. obowiązuje praca zdalna wg tarczy antykryzysowej. Od 7 września wielu pracowników wróci do biur. Jakie obowiązki czekają na pracodawców? Jak zorganizować bezpieczny powrót i radzić sobie w nowej rzeczywistości?

» Obowiązek wykonywania okresowych badań lekarskich w trakcie epidemii – stanowisko rządu i GIP

Pracodawca, który decyduje się na przywrócenie pracy w warunkach sprzed koronowirusa musi sprostać wymaganiom stawianym przez GIS. Do obowiązków pracodawcy należy dostarczenie  dostarczyć pracownikom odpowiednich środków do dezynfekcji najbliższego otoczenia i miejsc, w których przebywają.

Niektóre firmy już działają w standardowym trybie pracy. Inne stopniowo przygotowują się na powrót pracowników.

» Jak wykonywać badania lekarskie i szkolenia BHP w dobie koronawirusa?

Bezpieczeństwo sanitarne pracowników

Zalecany przez GIS dystans społeczny powoduje, że praca w tak zwanych „open space” nie jest możliwe i biurka wymagają rozdzielenia. Pracodawcy są zobowiązani do zorganizowania pracy tak by możliwy był do zachowania dystans.

W większości miejsc pracy kontakty bezpośrednie zmieniono na wirtualne, być może taka forma kontaktu się utrzyma. Urzędy skarbowe w wielu regionach naszego kraju są czynne jedynie w wybrane dni tygodnia i w określonych godzinach.

Zalecenia Państwowej Inspekcji Pracy

Zgodnie z nimi pracodawcy są zobowiązani do dokonania oceny ryzyka i uwzględnienia istniejących zagrożeń.

W trakcie weryfikacji oceny ryzyka należy zwrócić uwagę na nietypowe sytuacje, które mogą być przyczyną problemów oraz na to, w jaki sposób przyjęte środki zapobiegawcze pomogą firmie przywrócić pełnię zdolności produkcyjnych i operacyjnych.

Po aktualizacji oceny ryzyka następnym etapem jest stworzenie planu działań,  który będzie obejmował o środki bezpieczeństwa i kontroli, pozwalające normalnie pracować i jednocześnie zapobiegać możliwości rozprzestrzenienia się wirusa SARS-CoV-2.

PIP wymienia w swoich zaleceniach potrzebę minimalizacji zagrożenia i oddzielenia zagrożenia od pracowników za pomocą:

1)      Środków technicznych, do których należą m.in. środki ochrony zbiorowej, np. obudowy pleksiglasowe, oddzielanie stanowisk pracy przegrodami. Państwowa Inspekcja Pracy wskazuje, że należy unikać  elementów, które nie są zwarte lub mają przestrzenie, takich jak rośliny doniczkowe, lub które stwarzają dodatkowe ryzyko, np. potknięcia się pracownika, czy upadku przedmiotu. Jeśli nie można zastosować przegrody, należy zapewnić dodatkową przestrzeń między pracownikami (odstęp min. 1,5 m.); konieczne jest dbanie o sprawną i wydajną wentylację pomieszczeń pracy,

2)      środki organizacyjne (np. zmianowość na stanowiskach pracy, zwiększenie czasu trwania i ilości przerw w pracy, kierowanie tylko wykwalifikowanych pracowników do wykonania określonej pracy),

3)      środki ochrony osobistej (np. półmaski FFP2 i FFP3, N95 itp.),

4)      środki behawioralne (np. obserwacje przestrzegania reguł i wytycznych kierownictwa, nadzór nad pracownikami),

5)      działania przeciwepidemiczne (np. zapewnienie środków do dezynfekcji rąk i elementów środowiska pracy – blatów, klamek, poręczy, wyposażenia technicznego np. wspólne drukarki i kopiarki; zwiększenie częstotliwości sprzątania pomieszczeń pracy, a przede wszystkim pomieszczeń higieniczno – sanitarnych; przypominanie o zasadach higieny – praktyczne informacje rozmieszczone w ogólnodostępnych miejscach zakładu pracy, dostępne na stronach internetowych m.in. Państwowej Inspekcji Sanitarnej).

Dodatkowe obowiązki wynikające z zaleceń PIP

W związku ze wznowieniem pracy przez pracowników należy poinformować ich o wprowadzanych zmianach oraz przekazać im nowe procedury i w razie potrzeby, zapewnić odpowiednie szkolenia.

Państwowa Inspekcja Pracy zaleca również:

• redukowanie na tyle ile to możliwe kontaktu fizycznego między pracownikami
• organizacje przerw na posiłki, w taki sposób, aby ograniczyć liczbę osób przebywających w tym samym czasie w stołówce, pokoju socjalnym, kuchni, łazience i szatni.
• korzystanie z pomieszczeń higieniczno–sanitarnych powinno być zorganizowane w sposób uwzględniający harmonogramy czyszczenia i dezynfekcji.
• ułatwienie pracownikom korzystania z transportu indywidualnego, zamiast zbiorowego, np. poprzez udostępnienie miejsc parkingowych lub miejsca, w którym można bezpiecznie przechowywać rowery.

Badania lekarskie

W okresie pandemii Covid-19 zawieszono obowiązek przeprowadzania okresowych badań lekarskich. Pracownika, któremu kończy się ważność tych badań, pracodawca nie kieruje na nie, a ponadto ma obowiązek dopuścić go do pracy. Obowiązek przeprowadzania badań okresowych został zawieszony w odniesieniu do osób zatrudnionych w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających (zarówno po zakończeniu takiej pracy, jak i rozwiązaniu umowy o pracę). Zawieszono również obowiązek wykonywania badań lekarskich i psychologicznych maszynistów kolejowych i kierowców wykonujących przewozy drogowe.

Badania okresowe (oraz psychologiczne) pracodawca będzie musiał przeprowadzić niezwłocznie po zakończeniu stanu epidemii/zagrożenia epidemicznego, nie później niż w terminie 60 dni od odwołania tych stanów. Realizacja tych obowiązków została odsunięta w czasie.

Powyższe regulacje nie dotyczą badań wstępnych (przed rozpoczęciem pracy) ani kontrolnych (po chorobie trwającej co najmniej 30 dni). Pracownika bez tych badań nie można dopuścić do pracy. Jeśli jednak lekarz uprawniony do przeprowadzenia takich badań nie jest dostępny, może je wykonać inny lekarz. Wydane przez niego orzeczenie dopuszczające pracownika do pracy będzie ważne przez 30 dni od dnia odwołania stanu epidemii/zagrożenia epidemicznego (należy je włączyć do akt osobowych). Co więcej, badanie może zostać przeprowadzone za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub łączności (np. przez telefon).

Szkolenie bhp i instruktaż stanowiskowy

Przepisy tarcz antykryzysowych pozwalają na przeprowadzenie szkolenia bhp w formie zdalnej.

Wyjątek stanowi tu instruktaż stanowiskowy, który trzeba przeprowadzić w przypadku pracownika:

• zatrudnianego na stanowisku robotniczym,
• zatrudnionego na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych,
• przenoszonego na powyższe stanowiska,
• ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.

Gdy termin przeprowadzenia szkolenia w dziedzinie bhp przypada w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego/stanu epidemii albo w ciągu 30 dni od dnia odwołania tego stanu, termin do jego przeprowadzenia wydłuża się do 60 dni od czasu odwołania tego stanu.

Koronawirus w PolsceKodeks pracyFormy zatrudnienia