Od 23 kwietnia 2022 r. więcej pracowników zyska ochronę przed wypowiedzeniem

Od 23 kwietnia 2022 r. zaczną obowiązywać przepisy, zgodnie z którymi zostanie rozszerzony katalog pracowników chronionych przed wypowiedzeniem? W jakich przypadkach pracodawca nie będzie mógł wypowiedzieć umowy? Kogo nie będzie można zwolnić? 

Wypowiedzenie umowy o pracę w przepisach kodeksu pracy

Zgodnie z artykułem 41 Kodeksu pracy  pracodawca nie może wypowiedzieć pracownikowi umowy o pracę w okresie:

1. urlopu (zarówno wypoczynkowego jak i bezpłatnego),
2. innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia

Pracodawca ma możliwość rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w trzech sytuacjach:

1)    Pracownik dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych

W pojęciu "ciężkie" naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych" mieszczą się trzy elementy. Są to:

• bezprawność zachowania pracownika (naruszenie podstawowego obowiązku pracowniczego)
• naruszenie albo zagrożenie interesów pracodawcy
• zawinienie obejmujące zarówno winę umyślną, jak i rażące niedbalstwo.

Przykładem ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych jest stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających albo odmowa świadczenia pracy na rzecz pracodawcy tylko dlatego, że towarzyszą temu spory dotyczące osoby lub organu zarządzającego podmiotem zatrudniającym.

2)    Pracownik popełnił w czasie trwania umowy o pracę przestępstwo, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku

Dotyczy to zarówno przestępstw powszechnych jak i skarbowych, które zostały popełnione w czasie trwania umowy o pracę. Nie dotyczy natomiast wykroczeń lub przestępstw popełnionych przez pracownika w przeszłości.

3)    Pracownik utracił ze swojej winy uprawnienia, które są konieczne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku

W tym wypadku uprawnienia należy traktować szeroko. Takim uprawnieniem może być prawo jazdy, stracone przez pracownika kierowcę w wyniku zbyt szybkiej jazdy samochodem.

Poza rozwiązaniem umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika istnieją też przesłanki które pozwalają na zwolnienie bez winy pracownika.

Źródło: shutterstock

Przyczyny zwolnienia bez wypowiedzenia bez winy pracownika

Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę pracownika bez okresu wypowiedzenia bez winy pracownika:

• jeśli pracownik jest niezdolny do pracy w skutek choroby trwającej:
• dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy
• dłużej niż łączny okres pobierania z tytułu choroby wynagrodzenia i zasiłku (182 dni lub 270 dni w przypadku gruźlicy) oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony co najmniej
  6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową
• jeśli usprawiedliwiona nieobecność w pracy, z innych przyczyn niż wymienione wyżej, trwa dłużej niż 1 miesiąc.

Nie można z kolei rozwiązać umowy o pracę pracownika bez wypowiedzenia, który:

• jest nieobecny w pracy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem – w okresie pobierania z tego tytułu zasiłku (zasiłek z tego tytułu przysługuje pracownikowi w wymiarze do 60 dni w roku kalendarzowym)
• jest odosobniony ze względu na chorobę zakaźną - w okresie pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku.

Katalog pracowników chronionych przed wypowiedzeniem

Na podstawie obowiązujących przepisów ochronie przed wypowiedzeniem warunków pracy lub/i płacy podlegają:

• kobiety w ciąży – ochrona przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy;
• członkowie zarządów zakładowych organizacji związkowych wskazani w uchwale zarządu – ochrona przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy;
• społeczni inspektorzy pracy;
• pracownicy w wieku przedemerytalnym, którym brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, a wiek ten uprawniałby ich do uzyskania emerytury;
• członkowie rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego.

Trzeba pamiętać, że ochrona pracowników przed wypowiedzeniem nie obowiązuje w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy. Jeśli przedsiębiorca decyduje o likwidacji firmy (ze względu np. na upadłość zakładu pracy), to zobowiązany jest do rozwiązania umów o pracę w trybach określonych przez Kodeks pracy, czyli na mocy porozumienia stron, wypowiedzenia umów o pracę przez jedną ze stron lub rozwiązania umów o pracę bez wypowiedzenia przez jedną ze stron.

Ustawa o obronie Ojczyzny – nowa grupa pracowników chronionych

Na mocy przepisów ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, opublikowanej w Dzienniku Ustaw 2022 r., poz. 655 w dniu 23 marca 2022 r. rozszerzony został  katalog pracowników chronionych przed wypowiedzeniem pracy lub/i płacy. Ochrona została rozszerzona o żony żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową.

Zgodnie z przepisami, które zaczną obowiązywać od 23 kwietnia 2022 r.  rozwiązanie przez pracodawcę stosunku pracy z małżonkiem żołnierza, który odbywa obowiązkową zasadniczą służbę wojskową może nastąpić wyłącznie z winy pracownika, w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy.

Formy zatrudnieniaChoroba, wypadekKodeks pracy