Rząd szykuje istotne zmiany w przepisach dotyczących kontroli podatkowych. Nowelizacja ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) oraz ustawy o podatku od towarów i usług (VAT) ma przede wszystkim poprawić relacje na linii urząd – podatnik oraz uprościć procedury po kontrolach celno-skarbowych.
Projekt zmian wpisuje się w szerszy plan gospodarczy rządu na 2025 r. – „Polska. Rok przełomu”, w ramach którego promowana jest deregulacja, ograniczanie biurokracji i wsparcie dla biznesu.
Zmiana podejścia do korekt deklaracji
Jednym z najważniejszych elementów projektu jest umożliwienie podatnikom składania częściowych korekt deklaracji po kontrolach celno-skarbowych. Obecnie obowiązujące przepisy pozwalały na korektę jedynie wtedy, gdy przedsiębiorca zgadzał się ze wszystkimi zarzutami urzędu. Gdy zgoda dotyczyła tylko części ustaleń, korekta była ignorowana, a sprawa przechodziła w tryb postępowania podatkowego.
Nowelizacja pozwala kontrolowanemu dobrowolnie uregulować podatek w tej części, którą sam uznaje za zasadną, co ma ograniczyć liczbę sporów i skrócić procesy urzędowe. W przypadku gdy urząd przyjmie taką częściową korektę, postępowanie będzie toczyć się tylko w zakresie niezaakceptowanych ustaleń.
Źródło: Shutterstock
Nowe prawo do złożenia "pierwotnej" deklaracji
Ustawa porządkuje też kontrowersyjny temat złożenia tzw. pierwotnej deklaracji – czyli pierwszego rozliczenia podatku – po rozpoczęciu lub nawet po zakończeniu kontroli, jeżeli wcześniej nie została ona złożona. Do tej pory istniały poważne wątpliwości interpretacyjne, a w praktyce urząd mógł odrzucać takie deklaracje.
Dzięki zmianom przedsiębiorca będzie mógł rozliczyć się z fiskusem także po wszczęciu kontroli, unikając w ten sposób narastających odsetek oraz – w niektórych przypadkach – samego postępowania podatkowego. Co więcej, w określonych sytuacjach stawka dodatkowego zobowiązania podatkowego zostanie obniżona do 15%, co będzie korzystne finansowo dla uczciwych podatników.
Większa przewidywalność i zaufanie
Zmiany mają również wymiar systemowy – to krok w stronę budowania większego zaufania do organów podatkowych. Podatnik, który dobrowolnie i częściowo zgadza się z ustaleniami kontroli, nie będzie już traktowany tak samo jak ten, który uchyla się od obowiązków. Z kolei urzędy skarbowe zyskają możliwość skuteczniejszego i sprawniejszego poboru podatków, bez konieczności prowadzenia kosztownych postępowań.
Zmiany dostosowawcze i vacatio legis
W ramach nowelizacji przewidziano także zmiany techniczne i dostosowawcze w ustawach oraz w przepisach przejściowych – tak, aby zachować spójność prawną i nie naruszyć już trwających procedur. Nowe regulacje wejdą w życie 1 stycznia 2026 r., co ma zapewnić odpowiedni czas na przygotowanie się podatników i administracji do ich wdrożenia. Projekt ustawy – jak podkreślają jego autorzy – nie wymaga konsultacji z instytucjami Unii Europejskiej, nie zawiera też przepisów technicznych, które podlegałyby obowiązkowi notyfikacji.
Nowelizacja przepisów o KAS i VAT to jeden z bardziej praktycznych przykładów polityki deregulacyjnej rządu. Zmiany wychodzą naprzeciw potrzebom przedsiębiorców. Dzięki bardziej elastycznym rozwiązaniom kontrolowany zyska możliwość szybszego i bardziej racjonalnego rozliczenia z fiskusem – co ostatecznie powinno służyć nie tylko podatnikom, ale i samej administracji.