Lata 2021-2022 są obfite w zmiany prawne. Podatnik musi liczyć się nie tylko z wejściem w życie rewolucyjnych przepisów Polskiego Ładu. Zmienią się bowiem również niektóre przepisy ustawy o ZUS. Jedne z nich już weszły w życie, inne zaczną obowiązywać dopero w 2022 roku. Co się zmieni?

» ZUS tłumaczy, co zmieniło się 18 września w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych

Polski Ład to kompleksowy program gospodarczy przygotowany przez rząd. Polski Ład wprowadza znaczące zmiany w zakresie ustalania wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne. Likwidacji ma bowiem ulec nie tylko składka zdrowotna w stałej, co miesięcznej kwocie, lecz także możliwość jej odliczenia od podatku. Wysokość składki zdrowotnej dla osób prowadzących firmę na zasadach ogólnych pozostanie na poziomie 9% dochodu. Przedsiębiorcy również Ci, którzy nie zatrudniają pracowników będą zobowiązani do comiesięcznego raportowania do ZUS informacji o poziomie uzyskanego dochodu. Od jego wysokości uzależniona będzie bowiem wysokość kwoty składki zdrowotnej, jaką będzie trzeba uiścić do ZUS.

» Zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych opublikowane w Dzienniku Ustaw

Źródło: shutterstock

Ustawodawca wprowadził szereg zmian do ustawy systemowej, emerytalnej i zasiłkowej. Część z nich już obowiązuje – od 18 września, a kolejne wejdą w życie 1 stycznia  i 1 kwietnia 2022 r. oraz 1 stycznia 2023 r.Terminy płatności ZUS zostaną ujednolicone i ustalone na 20. dzień miesiąca. Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, które nie zatrudniają pracowników nie będą już musiały martwić się zapłatą ZUS do 10. dnia miesiąca. Księgowe zyskają więcej czasu na ustalenie wysokości składki zdrowotnej na podstawie nowych przepisów prawa. Obecnie, termin zapłaty składek ZUS dla przedsiębiorców, którzy nie zatrudniają pracowników, to 10. dzień kolejnego miesiąca. Przedsiębiorcy mogą opłacić składki za grudzień przed końcem 2021 roku.

Od przyszłego roku zniknie możliwość odliczenia składki zdrowotnej od podatku na dotychczasowych zasadach. Ustawodawca uchyli zasadę, że nieterminowe opłacenie składek powoduje ustanie dobrowolnych ubezpieczeń. Ubezpieczeni nie będą otrzymywali odmowy prawa do świadczenia z powodu stwierdzenia ustania ubezpieczenia chorobowego na skutek nieterminowego opłacania składek i nie będą musieli składać wniosków o wyrażenie zgody na opłacenie składek po terminie. Ponadto,ubezpieczony dobrowolnie będzie objęty ubezpieczeniami od dnia zgłoszenia do dnia wyrejestrowania. W konsekwencji nie będzie również obowiązywała zasada obejmowania dobrowolnymi ubezpieczeniami na podstawie tzw. dorozumianego wniosku, czyli opłacania i rozliczania składek na ubezpieczenia bez aktualnego zgłoszenia do nich.

Kolejna korzystna zmiana dotyczy zawieszania renty socjalnej z powodu uzyskiwania dodatkowych przychodów. Do renty socjalnej będą stosowane te same zasady co do renty z tytułu niezdolności do pracy. Dla wielu rencistów będzie to oznaczało możliwość pobierania renty w pełnej lub zmniejszonej wysokości.

Wprowadzone przepisy ujednolicają zasady przeliczania wysokości świadczeń przyznanych na nowych i starych zasadach. Od nowego roku osoby, które dorabiają do świadczeń przyznanych na starych zasadach będą mogły tylko raz w roku wystąpić (tak jak obecnie osoby otrzymujące tzw. nowe emerytury) o doliczenie okresów składkowych przebytych po przyznaniu renty lub emerytury, czyli o przeliczenie świadczenia (podniesienie jego wysokości). Oczywiście przeliczenie świadczeń (przyznanych na starych i nowych zasadach) jest także możliwe po ustaniu ubezpieczenia, czyli np. rozwiązaniu umowy o pracę.

Zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu będzie wyższy – będzie wynosił 80% podstawy wymiaru. Natomiast zasiłek chorobowy po ustaniu ubezpieczenia (np. po rozwiązaniu umowy o pracę) będzie przysługiwał przez krótszy okres  – do 91 dni. Ten skrócony okres pobierania zasiłku nie będzie dotyczył niezdolności  do pracy spowodowanej gruźlicą, występującej w czasie ciąży lub powstałej wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianych dla kandydatów na dawców komórek, tkanek  i narządów oraz zabiegowi pobrania  komórek, tkanek i narządów.

Ustawodawca rozszerzył krąg osób uprawnionych do zasiłku macierzyńskiego i zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Ze świadczeń tych będą mogły korzystać osoby, które z przyczyn od siebie niezależnych (tj. śmierci pracodawcy) utraciły prawo do ubezpieczenia chorobowego i urodziły dziecko po ustaniu tego ubezpieczenia.

Z uwagi, że egzekucja sądowa i administracyjna jest kosztowna i jej koszty obciążają dłużnika zwiększając jego zadłużenie, ZUS będzie mógł potrącać należności z tytułu składek z wypłacanych świadczeń. Pozwoli to zminimalizować koszty dochodzenia roszczeń. Takie potrącanie ZUS będzie mógł stosować do tych swoich dłużników, którzy jednocześnie są świadczeniobiorcami (emerytami, rencistami lub pobierają zasiłki z ubezpieczeń społecznych).

Od nowego roku zniesione będą nieograniczone w czasie korekty dokumentów rozliczeniowych. Przez 5 lat będzie można składać korekty dokumentów za styczeń 2022 r. i kolejne miesiące. Po tym terminie zmiany na koncie ubezpieczonego będą możliwe tylko na skutek wyroku sądu lub prawomocnej decyzji. Dokumenty rozliczeniowe korygujące za okresy od stycznia 1999 r. do grudnia 2021 r.  będzie można złożyć do 1 stycznia 2024 r.

Autor: Magister Prawa Patrycja Murawska, https://casum.pl/Magister-prawa/Patrycja-Murawska
Opracowano w oparciu o przepisy prawa oraz informacje źródłowe  zawarte na stronie www.zus.pl

Polski ŁadZUSSkładka zdrowotna