Dłuższa nieobecność spowodowana chorobą to trudny moment zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. W praktyce pojawiają się pytania o to, jak długo można przebywać na L4, czy zwolnienie lekarskie chroni przed utratą pracy oraz co dzieje się po wykorzystaniu 182 dni zwolnienia – wyjaśniamy.
Długotrwałe zwolnienie lekarskie to okres niezdolności do pracy utrzymujący się przez wiele tygodni lub miesięcy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeśli choroba trwa dłużej niż 33 dni (lub 14 dni po ukończeniu 50. roku życia), ciężar wypłaty świadczeń przechodzi z pracodawcy na ZUS. L4 ma na celu umożliwienie pracownikowi pełnego powrotu do zdrowia – w tym czasie pracownik powinien stosować się do zaleceń lekarskich i unikać aktywności mogących przedłużyć chorobę.
Długotrwałe L4 a ochrona przed zwolnieniem
W okresie pobierania wynagrodzenia chorobowego oraz zasiłku chorobowego pracownik korzysta z tzw. ochrony przed wypowiedzeniem. Oznacza to, że pracodawca co do zasady nie może wypowiedzieć umowy o pracę osobie przebywającej na zwolnieniu lekarskim.
Okres zasiłkowy wynosi:
- 182 dni – standardowo,
- 270 dni – w przypadku ciąży lub gruźlicy.
W tym czasie pracownik nie może zostać zwolniony, chyba że zachodzi jedna z wyjątkowych sytuacji opisanych w art. 53 Kodeksu pracy.
Źródło: Shutterstock
Jak długo można być na zwolnieniu lekarskim?
Podstawowy okres pobierania świadczeń chorobowych to 182 dni. Po jego wykorzystaniu pracownik może ubiegać się o:
Świadczenie rehabilitacyjne
Przysługuje, gdy dalsze leczenie rokuje na odzyskanie zdolności do pracy.
- przyznawane jest maksymalnie na 12 miesięcy,
- ochrona przed zwolnieniem trwa jedynie przez pierwsze 3 miesiące pobierania świadczenia.
Obowiązki pracownika na zwolnieniu lekarskim
Pracownik powinien:
- stosować się do zaleceń lekarza,
- powstrzymać się od pracy zarobkowej,
- nie podejmować aktywności, które mogłyby przedłużyć niezdolność do pracy,
- udostępnić miejsce pobytu w razie kontroli ZUS lub pracodawcy.
Niewłaściwe wykorzystanie L4 może prowadzić do utraty świadczeń, a nawet do natychmiastowego rozwiązania umowy.
Kiedy pracodawca może zwolnić pracownika w trakcie L4?
Wyjątki od zasady ochrony przewidziane są w art. 53 Kodeksu pracy. Pracodawca może zakończyć współpracę bez wypowiedzenia, jeśli:
a) Pracownik zatrudniony krócej niż 6 miesięcy
Niezdolność do pracy trwa dłużej niż 3 miesiące.
b) Pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy
Choroba trwa dłużej niż:
- okres wypłaty wynagrodzenia chorobowego,
- okres zasiłku chorobowego,
- pierwsze 3 miesiące świadczenia rehabilitacyjnego.
c) Nieobecność z innych ważnych powodów
Np. odbywanie kary pozbawienia wolności – ponad miesiąc.
Ważne: jeśli pracownik wróci do pracy i uzyska orzeczenie o zdolności do pracy, pracodawca nie może już skorzystać z art. 53.
Nadużycie zwolnienia lekarskiego – kiedy grozi zwolnienie dyscyplinarne?
L4, czyli okres zwolnienia lekarskiego powinien służyć leczeniu. Pracodawca może rozwiązać umowę natychmiastowo, jeśli pracownik:
- wyjeżdża na wakacje w czasie choroby,
- wykonuje dodatkową pracę,
- prowadzi działalność gospodarczą,
- wykonuje prace remontowe lub inne czynności sprzeczne z celem zwolnienia.
ZUS oraz pracodawcy regularnie prowadzą kontrole takich przypadków.
Co po 182 dniach choroby?
Gdy okres zasiłkowy się kończy:
- Pracownik może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne.
- Pracodawca może rozwiązać umowę po spełnieniu warunków art. 53.
- Po powrocie do pracy konieczne są badania kontrolne z medycyny pracy.
Pracodawca nie może dopuścić pracownika do obowiązków bez ważnego orzeczenia lekarskiego.
Kary za zwolnienie pracownika w okresie ochronnym
Nieprawidłowe wypowiedzenie umowy pracownikowi na L4 może skutkować:
- koniecznością wypłaty odszkodowania (od 2 tygodni do 3 miesięcy wynagrodzenia),
- obowiązkiem przywrócenia pracownika do pracy,
- rekompensatą za cały okres pozostawania bez pracy.
Sądy pracy często orzekają na korzyść pracownika, jeśli procedura zwolnienia była niezgodna z prawem.
Długotrwałe zwolnienie lekarskie zapewnia pracownikowi szeroką ochronę, jednak nie jest to ochrona absolutna. Przepisy wyraźnie wskazują, kiedy pracodawca może rozwiązać umowę i jakie obowiązki ma pracownik w czasie choroby.
Zwolnienie pracownika podczas L4 — może wiązać się z konsekwencjami dla pracodawcy — PIT.pl
Choroba, wypadekFormy zatrudnieniaKodeks pracyZUSZasiłkiHome 4