Osoba małoletnia tylko w nielicznych przypadkach wypełni samodzielnie deklaracje podatkową. Różnice w rozliczeniu dotyczą przychodów dzieci małoletnich oraz dzieci po osiągnięciu pełnoletności i rożnych źródeł przychodów u dzieci małoletnich. W 2023 roku warto jednak zwrócić szczgólną uwagę na dochody dziecka. Za sprawą Polskiego Ładu zmieniły się bowiem limity dorabiania uprawniające m.in. do ulgi prorodzinnej. Ile aktualnie wynoszą?

Dochody dziecka - limity zarobków 2023

Za sprawą nowych przepisów Polskiego Ładu od 2022 roku dziecko będzie mogło zarobić więcej a rodzic nie straci m.in. prawa do ulgi prorodzinnej. Dotychczas limit ten wynosił 3.089 zł. Od 1 stycznia 2022 roku kwota ta została zwiększona do 12-krotności renty socjalnej. Oznacza to, że aktualny limit wynosi 16 061,28 zł. Więcej na ten temat w artykule ,,Dziecko może zarobić więcej w 2022 roku a rodzic nie straci prawa do ulgi prorodzinnej w PIT". 

Doliczamy przychody dziecka. Gdy dziecko samo zarabia

Osoba małoletnia tylko w nielicznych przypadkach wypełni samodzielnie deklaracje podatkową, która i tak powinna być co do zasady podpisana przez osoby będące jej opiekunami prawnymi. Różnice w rozliczeniu przychodów dotyczą:

• przychodów dzieci małoletnich oraz dzieci po osiągnięciu pełnoletności,
• różnych źródeł przychodów u dzieci małoletnich (dodawane do przychodów rodziców albo rozliczane samodzielnie).

Źródło: shutterstock

W przypadku dzieci małoletnich przychody z:

• pracy (różnego rodzaju – zatem również zleceń, dzieł itp.),
• stypendiów oraz
• przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku,

podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie dolicza się do deklaracji rodziców. Powyższe dochody zobowiązują do tego, by dziecko rozliczyło się na własnej deklaracji PIT. Wszelkie inne przychody rozlicza się łącznie z przychodami rodziców.

Dzieci pełnoletnie, a zatem po ukończeniu 18 roku życia, rozliczają się samodzielnie. W roku, w którym dziecko osiąga 18 rok życia, przychody z okresu przed ukończeniem tego wieku dolicza się do przychodów rodziców, a pozostałe dochody dziecko rozlicza samodzielnie na własnej deklaracji rocznej PIT.

Przypadkiem szczególnym jest zawarcie przez małoletniego związku małżeńskiego. Fakt ten powoduje, że małoletni uzyskuje pełnoletniość i rozlicza się już odrębnie. Unieważnienie małżeństwa nie spowoduje powtórnej zmiany statusu i powrotu do małoletniości.

Dochody z pracy należy traktować szeroko (umowa o pracę, umowa zlecenie, dzieło). Jako dochody z pracy należy rozumieć również prowadzoną przez małoletniego działalność gospodarczą czy np. dochody z praw do autorskich prac małoletniego, do udzielonych licencji.

Poprzez stypendia rozumie się każdy rodzaj finansowania w tej formie – naukowe, socjalne i to niezależnie od fundatora (organizacja pożytku publicznego, skarb państwa, osoba prywatna) oraz formy (wypłata pieniędzy, świadczenie w naturze).

Dochody z przedmiotów oddanych do swobodnego użytku stanowią u osób z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych dochód opodatkowany niezależnie od rodziców. Przedmiotami oddanymi do swobodnego użytku osoby mogą bowiem dowolnie dysponować (sprzedać, wynająć).

Własną deklarację złoży również małoletni, którego oboje rodzice zostali pozbawieni prawa do pobierania pożytków z rzeczy dziecka. Jeżeli pożytków nie może pobierać jeden z małżonków (jego władza rodzicielska została zawieszona, ograniczona lub jej pozbawiono czy to w trakcie trwania związku małżeńskiego, czy też po jego ustaniu lub w związku z orzeczeniem separacji) – całość przychodów należy rozliczyć w deklaracji drugiego małżonka.

W jaki sposób doliczać dochody dzieci

Doliczenie dochodów małoletniego do własnej deklaracji rocznej wymaga wypełnienia i złożenia formularza PIT/M. W przypadku doliczenia małżonkowie, którzy standardowo rozliczają się poprzez PIT-37, muszą złożyć w jego miejsce PIT-36. Jeżeli małżonkowie rozliczają się na innych deklaracjach niż PIT-36 – powinni niezależnie złożyć PIT-36, wskazać na nim dochody małoletniego i opodatkować jako swoje (doliczyć do własnych). Jeżeli zatem standardowo rozliczają oni np. ryczałt, to powinni oprócz PIT-28, złożyć PIT-36.

Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu, dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego z małżonków.

Jeżeli składają oni wspólne zeznanie podatkowe – przychody małoletnich dzieci dolicza się do łącznych przychodów małżonków. Podatek oblicza się bowiem wówczas w podwójnej wysokości połowy łącznej kwoty małżonków – rachunkowo kwota zostanie zatem i tak podzielona po połowie.

W przypadku rozwodu lub separacji prawnej dochodzi do orzeczenia o władzy rodzicielskiej nad małoletnim (władza między innymi uprawnia do pobierania pożytków z majątku dziecka; jej brak nie pozwala na doliczenie przychodów dziecka do własnych). W przypadku separacji (analogicznie – rozwodu) przychody dziecka powinny być doliczane do dochodów małżonka, który zgodnie z orzeczeniem sprawuje władze rodzicielską nad dzieckiem (a więc posiada prawo). W przypadku orzeczenia o wykonywaniu władzy rodzicielskiej przez oboje małżonków nadal oboje powinni uwzględniać przychody dziecka w zeznaniach rocznych.

Jak doliczać alimenty na dziecko

Ustawa o podatku dochodowym zwalnia z opodatkowania (nie trzeba ich wykazywać w deklaracji rocznej) alimenty na rzecz dzieci, które nie ukończyły 25 roku życia, oraz dzieci bez względu na wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną.

Zwolnienie dotyczy zarówno aktualnych alimentów, alimentów zaległych niezależnie czy wypłacanych na podstawie wyroku sadowego czy też dobrowolnie (na podstawie umowy alimentacyjnej).

Alimenty inne niż powyższe podlegają zatem doliczeniu w deklaracji drugiego małżonka (sprawującego władzę rodzicielską nad dzieckiem), natomiast powyżej wskazane – nie podlegają wyszczególnieniu w rocznym PIT dziecka czy rodzica.

Działalność gospodarcza małoletniego

Przepisy nie zabraniają by małoletni zawierał umowy w ramach działalności gospodarczej. Może dojść do sytuacji, w której to małoletni rozpocznie taką działalność sam. Regułą jest tutaj sprzedaż rzeczy oddanych mu do osobistego użytku. Co prawda ograniczona zdolność do czynności prawnych wymaga z reguły potwierdzenia dokonania czynności przez rodzica (oprócz drobnych umów w bieżących sprawach życia codziennego), jednak podatkowo takie przychody rozliczane będą na odrębnym PIT rocznym małoletniego (jako źródło – działalność gospodarcza).

Może się zdarzyć również, że małoletni odziedziczy lub uzyska w formie darowizny majątek przedsiębiorstwa. Majątek pozostaje wówczas w zarządzie opiekunów prawnych (chyba że coś innego wynikało z darowizny – można ustanowić kuratora) a przychody z działalności gospodarczej rozliczane są po doliczeniu ich do przychodów rodziców.

Przychody dzieci a obywatelstwo

Przychody dzieci będą doliczane do przychodów rodziców wyłącznie gdy podlegają one opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej. Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania musi zatem zastrzec obowiązek rozliczenia przychodów w Polsce. Dziecko nie musi posiadać polskiej rezydencji podatkowej (może zamieszkiwać za granicą i ośrodek interesów życiowych posiadać za granicą). Doliczeniu podlegają zarówno przychody polskiego małoletniego – rezydenta, jak i nierezydenta podatkowego, o ile tylko przychody te podlegają opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej.

Rozliczenie roczneUlga na dzieciPodatek PITPIT-37PIT-36