Polski sektor MŚP może w nadchodzącym roku liczyć na spory wachlarz możliwości dofinansowania inwestycji i innowacji w przedsiębiorstwach. Pieniądze, które już teraz szerokim strumieniem płyną z Brukseli do Polski, mają głównie być przeznaczone na m.in. rozwój innowacyjności, rozwinięcie infrastruktury (zarówno badawczej, jak i produkcyjnej), przyspieszenie transformacji cyfrowej, wdrożenie koncepcji Przemysłu 4.0 oraz promowanie zrównoważonej energetyki i ochrony środowiska naturalnego.
Środki finansowe będą zagospodarowane nie tylko w większych konkursach ogólnopolskich, ale także w regionalnych programach operacyjnych, które z założenia są odpowiedzią na lokalne potrzeby biznesu. Dotychczasowe doświadczenia z regionalnych programów operacyjnych pokazują bowiem, że konkursy te często różnią się kryteriami od tych krajowych, przez co są bardziej przystępne dla lokalnych przedsiębiorców, a środki przeznaczone na wsparcie nie są znacząco niższe niż te w konkursach o zasięgu ogólnokrajowym. Rok 2024 to zatem rok, w którym polskie MŚP staną przed dużą szansą pozyskania środków unijnych na swoją działalność w ramach nowej perspektywy finansowej, a co za tym idzie – rozwoju i zwiększenia swojej konkurencyjności na rynkach: krajowym i europejskim/światowym. Pamiętajmy jednak, żeby przed skorzystaniem z możliwości składania wniosku dla MŚP, uwzględnić powiązania z innymi podmiotami przy określaniu statusu przedsiębiorstwa.
Źródło: shutterstock
Duży wybór programów wspierających projekty badawczo – rozwojowe
Dużym zainteresowaniem małych i średnich przedsiębiorstw na pewno będą cieszyły się konkursy, w których możliwe będzie pozyskanie dotacji na realizację i wdrożenie wyników prac B+R. Takie konkursy dla MŚP będą organizowane przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Uwagę na pewno przykuwa „Ścieżka SMART” – ogólnopolski konkurs skierowany zarówno do MŚP, jak i konsorcjów. Unijne wsparcie w ramach tego konkursu będzie dostępne na:
- prace B+R – dofinansowanie prowadzenia prac badawczo-rozwojowych prowadzących do opracowania innowacji produktowej lub procesowej przynajmniej w skali kraju. Wsparciu podlegać może kompleksowy proces badawczy lub jego wybrana część;
- wdrożenie innowacji – dofinansowanie wdrożenia w przedsiębiorstwie wyników prac B+R, posiadanych przez Wnioskodawcę lub będących efektem realizacji modułu B+R;
- rozwój infrastruktury B+R – dofinansowanie utworzenia lub rozbudowy centrum badawczo-rozwojowego na terytorium RP;
- Internacjonalizację czyli promocję produktów na rynkach zagranicznych oraz działania dotyczące uzyskania ochrony praw własności przemysłowej lub ich obrony w przypadku ich naruszenia);
- rozwój kompetencji pracowników i kadry zarządzającej – doskonalenie kompetencji pracowników i osób zarządzających;
- cyfryzację – dofinansowanie transformacji cyfrowej oraz zapewnienia cyberbezpieczeństwa działalności przedsiębiorstwa;
- zazielenianie działań firm – czyli usprawnienia gospodarki odpadami, zwiększenia efektywności energetycznej, zmniejszenia zanieczyszczeń, efektywniejszej gospodarki materiałowej, ekoprojektowania czy weryfikacji technologii środowiskowych.
PARP nie jest jednak jedyną instytucją oferującą możliwości dla projektów badawczych – podobne konkursy ruszą lokalnie w wielu województwach m.in. w województwie śląskim – wnioski o dotacje B+R będzie można składać już w I kwartale 2024 r. Proponowane przedsięwzięcia powinny wpisywać się w jedną z regionalnych inteligentnych specjalizacji (RIS) tj. energetykę, ICT (technologie informacyjne i komunikacyjne), medycynę, zieloną gospodarkę lub przemysł wschodzący, a projekt powinien obejmować opracowanie nowego bądź ulepszonego wyrobu lub usługi (innowacji produktowej). Budżet konkursu to ok. 469 mln PLN, a więc z pewnością jest to kwota, która zachęca do udziału i spróbowania sił ze swoim pomysłem.
Z kolei na Dolnym Śląsku dla pomysłów badawczo – rozwojowych otwiera się nabór 15 lutego 2024 r. i potrwa do 19 marca (26 marca w przypadku powiatu zgorzeleckiego). Środki, które zostały przeznaczone na konkurs to łącznie niecałe 200 mln PLN. Przedsięwzięcia B+R mają dotyczyć prowadzenia badań przemysłowych i/lub eksperymentalnych prac rozwojowych, a projekty powinny być innowacyjne i mają służyć opracowaniu nowych lub istotnie ulepszonych produktów, usług lub procesów produkcyjnych. Projekty mogą być realizowane przez MŚP samodzielnie lub we współpracy z innym MŚP albo innymi przedsiębiorstwami lub organizacjami badawczymi. Duże przedsiębiorstwa (w tym przedsiębiorstwa typu mid-caps czyli „spółki o średniej kapitalizacji” – podmioty zatrudniające nie więcej niż 3 000 pracowników, nie będące MŚP ani małymi spółkami o średniej kapitalizacji) oraz jednostki naukowe mogą otrzymać wsparcie tylko pod warunkiem współpracy z MŚP co najmniej w okresie realizacji projektu. Fakultatywnym komponentem wniosku może być również tworzenie/rozbudowa infrastruktury służącej do prowadzenia działalności B+R w przedsiębiorstwie. Wsparcie obejmie zakup aparatury i sprzętu niezbędnego do prowadzenia prac badawczych, a warunkiem jest przedstawienie agendy badawczej, uzasadniającej inwestycję w infrastrukturę B+R.
Podobny konkurs odbędzie się również dla projektów realizowanych w województwie mazowieckim. Planowane daty naborów, w ramach ktorych przedsiębiorcy będa mogli składać wnioski to:
- Od 26 stycznia do 6 marca 2024 r. – nabór na modułowe projekty B+R. Przez projekty modułowe rozumiemy projekty badawcze, które obejmują cały proces powstawania innowacji lub jego wybrane elementy, zakończony wdrożeniem (badania B+R stanowią element obowiązkowy). Elementami projektu modułowego są: doradztwo, prace B+R przedsiębiorstw (w tym z udziałem sektora nauki), infrastruktura B+R, prace przedwdrożeniowe, wdrożenie, nabywanie przez pracowników kompetencji oraz kwalifikacji.
Duże przedsiębiorstwa mogą otrzymać dofinansowanie pod warunkiem ich współpracy z przedsiębiorstwami sektora MŚP.
- Od 12 kwietnia do 22 maja 2024 r. – nabór na projekty B+R dla przedsiębiorstw, które obligatoryjnie będą realizowane we współpracy z organizacją badawczą. Duże przedsiębiorstwa mogą otrzymać dofinansowanie pod warunkiem ich współpracy z przedsiębiorstwami sektora MŚP.
- Od 13 maja do 21 czerwca 2024 r. – nabór na projekty, których celem jest zakup lub wytworzenie infrastruktury badawczo – rozwojowej w przedsiębiorstwie.
Szansa dla łódzkich przedsiębiorców na wdrożenie koncepcji Przemysłu 4.0.
Gorącym tematem w świecie przemysłu jest z pewnością czwarta rewolucja przemysłowa, określana terminem Przemysł 4.0. Z raportu „Industry 4.0 Market Analysis Report and Region Forecast, 2022 – 2030” opublikowanego w październiku 2022 r. przez Acumen Research and Consulting z Los Angeles wynika, że wielkość rynku globalnego Przemysłu 4.0 w 2021 r. wyniosła 68,2 mld USD i szacuje się, że osiągnie wielkość rynku 261,9 mld USD do 2030 r., rosnąc przy CAGR (skumulowany roczny wskaźnik wzrostu) 16,3% w latach 2022-2030. Przemysł 4.0 to już nie tylko chwytliwe hasło, ale rzeczywistość, która jeśli nawet do tej pory nas nie dotknęła, to zrobi to niebawem. Wykorzystanie systemów cyber-fizycznych do optymalizacji sposobu wytwarzania produktów to transformacja technologiczna i organizacyjna, obok której żaden przedstawiciel przemysłu nie może przejść obojętnie. Łódzcy przedsiębiorcy z sektora MŚP, zainteresowani wdrożeniem w swoich przedsiębiorstwach koncepcji Przemysłu 4.0, mogą już od 13 grudnia 2023 r. ubiegać się o środki na projekty, które będą obejmowały swoim zakresem rzeczowym wdrożenie w przedsiębiorstwie specjalistycznych rozwiązań cyfrowych zwiększających ich zaawansowanie technologiczne, poziom robotyzacji i zdolność do wdrażania innowacji. Istotne będzie wskazanie przez wnioskodawcę co najmniej jednego ze wskazanych obszarów Przemysłu 4.0 czyli np. Big Data, sztucznej inteligencji, cyberbezpieczeństwa czy też Przemysłowego Internetu Rzeczy. Alokacja środków na ten konkurs wynosi 80 mln PLN. Konkurs potrwa do końca stycznia 2024 r.
Reasumując, rok 2024 przynosi nowe otwarcie w grze o środki unijne dla polskiego biznesu. Firmy z sektora MŚP, który w Polsce generuje blisko co drugą złotówkę PKB, mają okazję skorzystania z szerokiej oferty grantów i wsparcie finansowe na dalszy rozwój działalności lub na wejście z produktem/usługą na rynek.
Tomasz Bąkowski
Barbara Brzezińska
Grzegorz Kuś
PwC Polska