Już od 10 maja 2024 roku pojawi się możliwość zawnioskowania o nowy rodzaj urlopu. Będzie mogło z niego skorzystać około 23 tys. pracowników. Nowe urlopy skierowane są do pracowników z sektorów przechodzących transformację energetyczną. Tłumaczymy, kto z nich skorzysta.
Nowe urlopy kierowane są do pracowników m.in. takich spółek jak PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna, Enea czy Tauron. Wykaz stanowisk uprawniających do urlopu energetycznego i urlopu górniczego oraz wzór zaświadczenia o okresie korzystania przez pracownika z urlopu energetycznego lub urlopu górniczego znajduje się w wydanym 25 kwietnia 2024 roku rozporządzeniu.
Urlop energetyczny
To urlop, z którego będzie można skorzystać w wymiarze do 4 lat. Zgodnie z przyjętymi przepisami przysługiwać będzie:
- pracownikowi wykonującemu prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o których mowa w art. 3 ust. 1 lub 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 164), zwanej dalej „ustawą o emeryturach pomostowych”, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do nabycia prawa do emerytury pomostowej;
- pracownikowi wykonującemu pracę stale i w wymiarze czasu pracy nie niższym, niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy na stanowisku pracy w obszarze produkcyjnym lub remontowym, biorącym udział w procesie wytwarzania energii elektrycznej, w ramach rodzajów prac określonych w załączniku nr 1 do ustawy, któremu ze względu na wiek i łączny staż pracy brakuje nie więcej niż 4 lata do nabycia prawa do emerytury innej niż określona w pkt 1.
Źródło: Shutterstock
Urlop energetyczny będzie przysługiwał pod warunkiem, że skorzystanie z niego pozwoli pracownikowi nabyć prawo do emerytury. Urlop będzie udzielany przez pracodawcę po ustaleniu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, okresów uprawniających pracownika do emerytury i okresu tego urlopu niezbędnego do nabycia uprawnień emerytalnych. W związku z tym ZUS będzie wydawał na wniosek pracodawcy w terminie 60 dni zaświadczenie, które będzie potwierdzało, że po urlopie pracownik nabędzie prawo do emerytury.
Czas urlopu energetycznego będzie traktowany jako praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Urlop górniczy
Z urlopu górniczego, który będzie przysługiwał w wymiarze do 4 lat będzie mógł skorzystać:
- pracownik, któremu ze względu na wiek i łączny staż pracy górniczej brakuje nie więcej niż 4 lata do nabycia prawa do emerytury górniczej;
- pracownik wykonujący prace górnicze, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do nabycia prawa do emerytury pomostowej;
- pracownik wykonujący pracę stale i w wymiarze czasu pracy nie niższym, niż połowa pełnego wymiaru na stanowisku pracy w obszarze produkcyjnym lub remontowym, biorącym udział w procesie wydobywczym węgla brunatnego, któremu ze względu na wiek i łączny staż pracy brakuje nie więcej niż 4 lata do nabycia prawa do emerytury innej niż określona powyżej.
Urlop będzie udzielany po uzyskaniu zaświadczenia z ZUS tak jak w przypadku urlopu energetycznego. Zaświadczenie będzie wydawane przez ZUS na wniosek pracodawcy w terminie 60 dni od dnia otrzymania wniosku.
Korzystanie z urlopu energetycznego lub z urlopu górniczego jest dobrowolne. Prawo do urlopu pracownik utraci z dniem nabycia prawa do emerytury.
Warunki do otrzymania urlopu energetycznego lub górniczego
Aby otrzymać urlop trzeba będzie:
- rozwiązać stosunek pracy przed przyznaniem urlopu na mocy porozumienia stron z dniem zakończenia tego urlopu oraz
- wykorzystać w całości urlop wypoczynkowy przysługujący pracownikowi na dzień rozpoczęcia urlopu energetycznego lub urlopu górniczego.
W trakcie urlopu energetycznego lub z urlopu górniczego pracownik nie będzie mógł korzystać z urlopu wypoczynkowego ani innego rodzaju dni wolnych od pracy przewidzianych w przepisach prawa lub zakładowych źródłach prawa pracy.
Utrata uprawnień w trakcie urlopu energetycznego lub z urlopu górniczego
Pracownik utraci prawo do urlopu, jeżeli w czasie korzystania z niego:
- podjął pracę zarobkową na podstawie stosunku pracy, umowy cywilnoprawnej, w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej lub na innej podstawie w podmiocie, jakim jest:
- przedsiębiorstwo energetyczne lub oznaczona część przedsiębiorstw energetycznych;
- spółka przedsiębiorstw energetycznych;
- przedsiębiorstwo górnicze węgla brunatnego lub oznaczona część przedsiębiorstwa górniczego węgla brunatnego;
- spółka przedsiębiorstw górniczych węgla brunatnego.
- nabył uprawnienia emerytalne.
Wniosek o urlop górniczy lub urlop energetyczny
Wniosek o urlop pracodawca składa do ZUS przez PUE ZUS, w formie dokumentu elektronicznego, opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo wykorzystując sposób potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych udostępniony bezpłatnie przez Zakład w systemie teleinformatycznym. Po złożeniu wniosku w terminie do 60 dni ZUS wydaje zaświadczenie, dla potrzeb udzielenia przez pracodawcę urlopu energetycznego lub urlopu górniczego na jego profilu informacyjnym. Zaświadczenie jest udostępniane również na PUE ZUS pracownika, którego dotyczy. W przypadku kiedy pracownik nie ma profilu na PUE ZUS może otrzymać zaświadczenie w formie wydruku.
UrlopFormy zatrudnieniaKodeks pracyUmowa o pracęPrawo pracyHome 2Wymiar czasu pracy