Stan zagrożenia epidemicznego związany z rozprzestrzenianiem się wirusa COVID-19 spowodował wprowadzenie wielu zmian w prawie, które dotyczą bezpośrednio zarówno pracowników, jak i pracodawców. Zmianą uległy przepisy dotyczące urlopów. Jednak niezmiennie w kodeksie pracy pozostały przepisy regulujące kwestie urlopu bezpłatnego. Kiedy i na jakich warunkach pracownik może otrzymać urlop bezpłatny piszemy poniżej.
» Zasady ustalania ekwiwalentu za urlop
Urlop bezpłatny udzielany na wniosek pracownika
Zgodnie z art. 174 kodeksu pracy pracodawca może udzielić urlopu bezpłatnego na pisemny wniosek pracownika. Realizacja urlopu zależy zatem tylko i wyłącznie od uznania pracodawcy, który rozpatrując wniosek bierze najczęściej pod uwagę powody, dla których pracownik o niego wnioskuje oraz konieczność zapewnienia normalnego toku pracy w swoim zakładzie. Pracodawca zawsze może odmówić udzielenia pracownikowi tego urlopu, a odmowa ta nie podlega kontroli organów rozstrzygających spory ze stosunku pracy.
Prawo pracownika do wystąpienia z wnioskiem o udzielenie mu urlopu bezpłatnego nie jest uzależnione ani od jego stażu pracy, ani od tego czy wykorzystał on już przysługujący mu w danym roku kalendarzowym urlop wypoczynkowy.
» Przymusowy zaległy urlop na podstawie tarczy 4.0
Na jaki okres można wnioskować o urlop bezpłatny
Czas trwania urlopu bezpłatnego udzielanego pracownikowi na podstawie art. 174 k.p. nie jest ustawowo ograniczony. Jego granice zakreśla wniosek złożony przez pracownika.
Urlop ten może także w czasie jego trwania być na wniosek pracownika i za zgodą pracodawcy przedłużany oraz skracany.
W czasie trwania urlopu bezpłatnego stosunek pracy nie ustaje, ale zostaje czasowo zawieszony. Jak wynika z art. 174 § 2 k.p., okres urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Okres ten nie wlicza się więc m.in. do okresu zatrudnienia u danego pracodawcy, od którego zależy długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony.
Wypowiedzenie umowy o pracę w czasie trwania urlopu bezpłatnego
Zgodnie z art. 41 k.p., pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Dlatego też w czasie urlopu bezpłatnego pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę.
Szczególny typ urlopu bezpłatnego – praca u innego pracodawcy
W art. 1741 k.p. ustawodawca przewidział szczególny rodzaj urlopu bezpłatnego udzielanego z inicjatywy pracodawcy, a za zgodą pracownika. Urlop ten jest udzielany w celu świadczenia przez pracownika pracy na rzecz innego pracodawcy.
Okres urlopu bezpłatnego udzielanego pracownikowi na podstawie art. 1741 k.p., odmiennie niż w przypadku urlopu bezpłatnego udzielanego na wniosek pracownika, wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u dotychczasowego pracodawcy.
Wniosek o urlop bezpłatny
Przepisy kodeksu pracy nie określają jak powinien wyglądać wniosek o urlop bezpłatny. Jednak przyjeło się,że wniosek powinien zawierać takie elementy jak:
- określenie wnioskodawcy,
- określenie pracodawcy,
- oznaczenie miejscowości i daty sporządzenia wniosku,
- dokładne wskazanie w prośbie na urlop bezpłatny,
- dokładne wskazanie daty rozpoczęcia i zakończenia urlopu,
- ewentualnie uzasadnienie,
- własnoręczny podpis pracownika.
Brak wynagrodzenia
W okresie przebywania na urlopie bezpłatnym pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia. W okresie tego urlopu ulegają zawieszeniu wszystkie prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika.