Fala upałów, przypominamy o obowiązkach pracodawcy i prawach pracownika w czasie wysokich temperatur

Ewelina Czechowicz

Wraz z powrotem wysokich temperatur warto przypomnieć, że pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom odpowiednie warunki do pracy podczas tak trudnej pogody. Z kolei pracownicy powinni też znać swoje uprawnienia, by wykonywać swoje obowiązki w  bezpiecznych i higienicznych warunkach, które nie narażają ich na szkody i utratę zdrowia.

Przed nami kolejne upalne dni w tym roku. Jakie prawa ma pracownik. Jakie obowiązki ciążą na pracodawcy- przypominamy

1. Obowiązki pracodawcy w czasie upałów

Kodeks pracy zawiera regulacje, które mają zapewnić ochronę zdrowia i życia pracowników, poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, m.in.:

  1. organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
  2. reagowanie na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy,
  3.  dostosowywanie środków podejmowanych, w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy.

W sytuacji kiedy w czasie wykonywania pracy mamy do czynienia z wysokimi temperaturami pracodawca:

  1.  powinien w określonych przepisami sytuacjach zapewnić napoje chłodzące,
  2.  może skrócić czas pracy pracowników,
  3. może wprowadzić dodatkowe przerw w pracy,
  4. może zapewnić klimatyzowane pomieszczenia do odpoczynku,
  5. może zapewnić klimatyzację  w pomieszczeniach pracy.

Wysoka temperatura w pracy co mówią przepisy

Zgodnie z obowiązującymi przepisami temperatura w pracy nie powinna być niższa niż 18 stopni i wyższa niż 28 stopni. Nie ma jednego przepisu, który by określał optymalne temperatury dla wykonywania pracy. Przy wysokich temperaturach wydajność pracownika spada, a także jest niebezpieczna. Kiedy na stanowiskach pracy temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza w pomieszczeniach 28°C, pracodawca ma obowiązek zapewnienia wody.  Przy pracach na zewnątrz obowiązek ten powstaje, kiedy temperatura jest powyżej 25°C.  W pomieszczeniach z klimatyzacją natomiast pracodawca musi pamiętać o okresowej konserwacji klimatyzatorów oraz ich przeglądach i serwisie.

Obowiązek zapewnienia napoi

Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. sprawie profilaktycznych posiłków i napojów pracodawca zapewnia napoje pracownikom zatrudnionym

  • przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia powyżej 25°C;
  • w pomieszczeniu zamkniętym (np. biura, hale produkcyjne), jeśli temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28°C.

Obowiązek ten pracodawca może zrealizować w dowolny sposób. Może ustawić dystrybutor z wodą lub wydawać wodę butelkowaną, ważne, by zapewnić pracownikom dostęp do napoi.

W sytuacji, kiedy pracodawca nie zapewni pracownikom wody, jego działania będą zagrożone karą grzywny nałożoną przez Państwową Inspekcję Pracy, która może wynieść od 1000 złotych do 30 000 złotych (art. 283 § 1 Kodeksu pracy).

Fala upałów, przypominamy o obowiazkach pracodawcy i prawach pracownika w czasie wysokich temperatur

Źródło: Shutterstock

Czy można skrócić czas pracy w czasie upału?

Zgodnie z zapisami art. 18 Kodeksu pracy pracodawca może skrócić czas pracy pracownika w czasie upału. Może też wyznaczyć dodatkowe przerwy lub odprawić pracownika do domu albo polecić mu wykonywanie pracy zdalnej. Skrócenie czasu pracy jest dobrą wolą pracodawcy, nie ma możliwości, aby z powodu krótszego dnia pracy obniżyć pracownikowi wynagrodzenie.

Szczególna ochrona pracowników młodych

Zgodnie z obowiązującymi przepisami wynikającymi z treści rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 roku w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac, pracownicy z tej grupy nie mogą pracować w pomieszczeniach, w którym temperatura przekracza 30 stopni Celsjusza, a wilgotność względna powietrza – 65%.

2. Obowiązki pracownika, kiedy panuje upał

W czasie upału pracownik też musi podjąć decyzję, czy jest w stanie wykonywać swoją pracę. Zgodnie z treścią art. 210 §1 Kodeksu pracy:

Art. 210 §1 W razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.

W takiej sytuacji, kiedy pracownik informuje pracodawcę o niebezpieczeństwie, nie ma podstaw do zmniejszenia wynagrodzenia za czas powstrzymywania się od pracy z uwagi na niebezpieczeństwo wywołane zagrożeniami, które mogą powstać na skutek upału.

Kodeks pracyUmowa o pracę