Objęcie zleceniobiorcy ubezpieczeniami społecznymi w trakcie trwania umowy
Gazeta PodatkowaZleceniobiorca, który w innej firmie jest jednocześnie zatrudniony jako pracownik i uzyskuje z pracy na etacie odpowiednio wysoką pensję, z tytułu wykonywanej umowy zlecenia powinien być zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego. Zleceniodawca potrąca wtedy z jego wynagrodzenia jedynie składkę zdrowotną. Jeśli jednak zleceniobiorca skorzysta z urlopu bezpłatnego lub utraci zatrudnienie na etacie, ze zlecenia powinien być zgłoszony również do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Wówczas należy zachować szczególną ostrożność przy naliczaniu składek ZUS od wynagrodzenia należnego za okres, kiedy był on objęty różnymi ubezpieczeniami.
Trzeba zmienić zgłoszenie
Jeżeli zleceniobiorca jest w innej firmie zatrudniony na podstawie umowy o pracę i uzyskuje ze stosunku pracy, w przeliczeniu na okres miesiąca, przychód w kwocie co najmniej minimalnego wynagrodzenia (w 2021 r. - 2.800 zł, a w 2022 r. - 3.010 zł), to z tytułu wykonywanej umowy zlecenia obowiązkowe jest dla niego tylko ubezpieczenie zdrowotne. Ubezpieczeniom społecznym (emerytalno-rentowym) może w takiej sytuacji podlegać wyłącznie dobrowolnie.
Źródło: shutterstock.com
Gdyby jednak w trakcie zatrudnienia na etacie taka osoba skorzystała np. z urlopu bezpłatnego, wtedy w czasie jego trwania zlecenie stanie się dla niej jedynym tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń w ZUS. Taka osoba powinna być wówczas zgłoszona przez zleceniodawcę nie tylko do ubezpieczenia zdrowotnego, ale również do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (emerytalno-rentowych i wypadkowego). Analogicznie będzie w sytuacji, gdy zleceniobiorca przejdzie u pracodawcy na urlop wychowawczy lub utraci zatrudnienie na etacie.
Zleceniodawca powinien w takim przypadku dokonać zmiany w zgłoszeniu zleceniobiorcy do ubezpieczeń. Dokona tego poprzez:
- wyrejestrowanie zleceniobiorcy z ubezpieczenia zdrowotnego (na druku ZUS ZWUA) z datą, od kiedy powinien on być objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi,
- zgłoszenie go z tą samą datą do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego (na druku ZUS ZUA).
Trzeba pamiętać, że zleceniodawca prawidłowo ustali zleceniobiorcy zakres ubezpieczeń oraz ich charakter tylko wtedy, gdy będzie dysponował prawidłowym i, co ważne, aktualnym jego oświadczeniem o posiadaniu (lub nieposiadaniu) innego tytułu do ubezpieczeń.
Jak rozliczyć składki?
Jeśli zleceniobiorca skorzysta u pracodawcy z urlopu bezpłatnego, przejdzie na urlop wychowawczy lub rozwiąże z nim stosunek pracy w trakcie miesiąca, wtedy ze zlecenia uzyska wynagrodzenie za cały miesiąc, a tylko przez jego część zlecenie będzie stanowiło dla niego tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Składkom społecznym będzie wówczas podlegała tylko część wynagrodzenia, tj. należnego za okres, w którym zlecenie stanowiło tytuł do ubezpieczeń społecznych.
Ponieważ przepisy ubezpieczeniowe nie zawierają żadnych rozwiązań, jak w takich okolicznościach ustalić część wynagrodzenia podlegającą oskładkowaniu, najbardziej właściwe jest podzielenie wynagrodzenia uzyskanego ze zlecenia przez liczbę dni wykonywania zlecenia (lub dni miesiąca - gdy wynagrodzenie jest wypłacane za cały miesiąc) i pomnożenie przez liczbę dni, w których umowa stanowiła w danym miesiącu tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Z kolei do podstawy wymiaru składki zdrowotnej należy przyjąć uzyskany w danym miesiącu przez zleceniobiorcę przychód ze zlecenia pomniejszony o finansowane przez niego składki społeczne (przykład).
Druk oświadczenia o innych tytułach do ubezpieczeń społecznych dostępny jest w serwisie druki.gofin.pl, w dziale Składki ZUS.
Przykład W spółce X umowę zlecenia wykonuje osoba (w wieku 32 lat), która w momencie zawarcia umowy była zatrudniona w firmie Y w pełnym wymiarze czasu pracy z miesięczną pensją w kwocie przewyższającej wysokość minimalnej płacy (na tę okoliczność zleceniobiorca złożył w spółce X stosowne oświadczenie). Ponieważ zleceniobiorca nie wnioskował o objęcie go dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi, spółka X zgłosiła go z umowy zlecenia jedynie do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Zleceniobiorca poinformował spółkę X, że od 21 października 2021 r. rozwiązał umowę o pracę z firmą Y. Zatem od 21 października br. tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jest dla niego wyłącznie umowa zlecenia. Spółka X wyrejestrowała więc zleceniobiorcę z ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZWUA od 21 października 2021 r. i od tego samego dnia zgłosiła go na druku ZUS ZUA do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (również do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego) oraz ubezpieczenia zdrowotnego. Z umowy zlecenia zleceniobiorca ma wypłacane miesięczne wynagrodzenie w kwocie 3.000 zł, 10. dnia następnego miesiąca (czyli wynagrodzenie za październik 2021 r. otrzymał 10 listopada 2021 r.). Składki na ubezpieczenia społeczne od tej wypłaty spółka X wykaże w raporcie sporządzonym za listopad 2021 r., naliczając je od podstawy w kwocie 1.064,52 zł, ustalonej w następujący sposób: 3.000 zł : 31 dni października × 11 dni października, w których zleceniobiorca podlegał ubezpieczeniom społecznym, tj. w okresie od 21 do 31 października br. Składkę zdrowotną spółka X naliczy od podstawy wymiaru w kwocie 2.854,05 zł, ustalonej w następujący sposób: 3.000 zł - 145,95 zł = 2.854,05 zł; gdzie kwotę 145,95 zł stanowią składki społeczne finansowane ze środków zleceniobiorcy, naliczone od podstawy w wysokości 1.064,52 zł. Spółka X od kwoty 1.064,52 zł naliczy też za zleceniobiorcę składki społeczne za listopad 2021 r. finansowane z własnych środków oraz składki na FP, FS i FGŚP. |
autor: Dorota Wyderska
Gazeta Podatkowa nr 90 (1861) z dnia 2021-11-10
Składki na FP, FS i FGŚP za pracowników oraz zleceniobiorców. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl
ZUSFormy zatrudnieniaKodeks pracy