Już w 2022 r. będą musiały zostać dostosowane przepisy dotyczące urlopu rodzicielskiego do przyjętej w 2019 r. dyrektywy Unii Europejskiej work-life balance. Oznacza to zmiany w urlopach rodzicielskich.Unijna dyrektywa zakłada, że każdy kraj członkowski Unii Europejskiej wdroży do swojego porządku prawnego 2-miesięczne, urlopy rodzicielskie dla jednego  z rodziców, co ma zwiększyć udział ojców w opiece nad dziećmi. Państwa członkowskie, w tym Polska, mają na to czas do 2 sierpnia 2022 r.

Dyrektywa work-life balance

Dyrektywa ustanawia minimalne wymagania mające na celu osiągnięcie równości kobiet i mężczyzn pod względem szans na rynku pracy i traktowania w miejscu pracy przez ułatwienie pracownikom będącym rodzicami lub opiekunom godzenia życia zawodowego z rodzinnym.

dyrektywa przewiduje indywidualne prawa związane z:

1. urlopem ojcowskim, urlopem rodzicielskim i urlopem opiekuńczym;
2. elastyczną organizacją pracy dla pracowników będących rodzicami lub opiekunów.

Źródło: shutterstock.com

2 miesiące urlopu rodzicielskiego tylko dla ojca

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 w sprawie równowagi między życiem zawodowym i prywatnym rodziców i opiekunów została przyjęta w czerwcu 2019 roku. Nowe regulacje  zawierają wiele rozwiązań dotyczących uprawnień rodzicielskich, np. w zakresie urlopu ojcowskiego, rodzicielskiego i elastycznej organizacji czasu pracy. Część z nich - jak np. 10-dniowy urlop ojcowski z okazji narodzin dziecka - funkcjonuje już w polskim ustawodawstwie. Znaczącą zmianą będzie rozszerzenie i wydłużenie urlopu tylko dla ojców.

Urlop macierzyński w 2021 r.

Wymiar urlopu macierzyńskiego został określony w art. 180 kodeksu pracy, zgodnie z którym Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:

• 20 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
• 31 tygodni - w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie;
• 33 tygodni - w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie;
• 35 tygodni - w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie;
• 37 tygodni - w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Ponadto obwowiązujące przepisy przewidują, że przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami matka, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu i powrócić do pracy, jeżeli:

1. pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik - ojciec wychowujący dziecko;
2. przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony - ojciec dziecka, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową.

Urlop dla ojca w kodeksie pracy

Na mocy obowiązujących przepisów ojcu wychowującemu dziecko przysługuje, w przypadku rezygnacji przez ubezpieczoną - matkę dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu przez nią tego zasiłku za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie, prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu rezygnacji przez ubezpieczoną - matkę dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego.

Wysokość zasiłku na urlopie macierzyńskim

W 2021 r. nie zmieniła się wysokość wynagrodzenia za czas przebywania na urlopie macierzyńskim. Rodzic, który przebywa na urlopie sprawując opiekę otrzymuje zasiłek. Jego wysokość zależy od długości urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Za 20-tygodniowy urlop macierzyński pracownicy przysługuje zasiłek wysokości 100% podstawy liczonej jako średnia pensja z ostatnich 12 miesięcy pracy. W sytuacji kiedy w terminie 21 dni po porodzie pracownica składa wniosek o wykorzystanie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 80 %.

Wymiar urlopu rodzicielskiego 

Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego pracownikowi zgodnie z przepisami kodeksu pracy przysługuje prawo  do urlopu rodzicielskiego. Wynosi on:

• 32 tygodnie - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
• 34 tygodnie - w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.

  Podział urlopu rodzicielskiego na części

  Urlop rodzicielski może być udzielony jednorazowo albo w częściach nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia. Udziela się go bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, nie więcej niż w 4 częściach, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej albo bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego, w wymiarze wielokrotności tygodnia.

  Łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą

  Pracownik korzystający z urlopu rodzicielskiego ma także możliwość na połączeniu go z wykonywaną pracą. Aktualnie obowiązujące przepisy pozwalają na obniżenie etatu maksymalnie do połowy i połączenie pracy z obowiązkami rodzicielskimi. Aby skorzystać z tego uprawnienia należy złożyć wniosek u pracodawcy 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy. Pracodawca co do zasady zobowiązany jest do uwzględnienia wniosku pracownika. Wyjątek stanowią sytuacje, kiedy obniżenie etatu nie jest możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj wykonywanej pracy

UrlopMacierzyństwoKodeks pracy