Umowa o praktykę absolwencką, kiedy i dla kogo?

Lato to czas kiedy najczęściej w firmach pojawiają się praktykanci. Jak zatrudnić młodego pracownika? Jaka forma zatrudnienia jest właściwa do odbycia praktyk absolwenckich? Kto może z niej skorzystać? Wyjaśniamy kwestie zatrudnienia młodych pracowników.

Praktyka ma na celu pomoc absolwentom w uzyskaniu doświadczenia i nabyciu umiejętności praktycznych, niezbędnych do wykonywania pracy.  Umowa o praktykę absolwencką pojawiła się w polskim ustawodawstwie w lipcu 2009 r. Z roku na rok coraz więcej firm decyduje się na zatrudnienie praktykantów. Dzięki tej formie zatrudnienia osoba stawiająca pierwsze kroki na rynku pracy może zyskać doświadczenie, pracodawca z kolei w czasie urlopów pracowników może uzyskać wsparcie. Praktyka absolwencka odbywa się na podstawie umowy zawartej między praktykantem a podmiotem przyjmującym na praktykę.

Podmiot przyjmujący na praktykę absolwencką

Podmiotem przyjmującym na praktykę może być osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej.

Źródło:shutterstock

Kto może zostać zatrudniony w ramach praktyk absolwenckich? 

Praktyki absolwenckie nie są skierowane wyłącznie do osób po studiach. Umowę o praktyki może podpisać osoba, która ukończyła co najmniej gimnazjum lub ośmioletnią szkołę podstawową i w dniu rozpoczęcia praktyk nie ukończyła 30. roku życia. Co ważne  (dotyczy też osób, mających świadectwo ukończenia szkoły za granicą, uznane za równorzędne świadectwu polskiemu).

Czas trwania umowy o  praktykę absolwencką

Umowa o praktyki absolwenckie nie jest umową o pracę. Jest regulowana przepisami Ustawy o praktykach absolwenckich. Umowa z praktykantem może  być zawarta na okres maksymalnie 3 miesięcy. Możliwe jest zawarcie kilku kolejnych umów z praktykantem. Zawarcie kolejnych umów pomiędzy praktykantem a podmiotem przyjmującym na praktykę jest możliwe tylko na łączny okres wynoszący 3 miesiące. Zatem maksymalny okres trwania umowy o praktykę u jednego pracodawcy  wynosi do trzech miesięcy. Wymiar czasu pracy nie może być większy niż 40 godzin tygodniowo i 8 godzin na dobę.

Elementy umowy o praktykę absolwencką

Praktykę odbywa się na podstawie pisemnej umowy o praktykę absolwencką.

Umowa o praktykę absolwencką powinna określać:

• dane praktykanta i podmiotu przyjmującego na praktykę,
• rodzaj pracy, w ramach której praktykant ma uzyskiwać doświadczenie i nabywać umiejętności praktyczne,
• okres odbywania praktyki,
• tygodniowy wymiar czasu pracy w ramach praktyki,
• wysokość świadczenia pieniężnego, jeżeli praktyka ma charakter odpłatny.

Wysokość wynagrodzenia praktykanta

Wynagrodzenie praktykanta zwolnione jest ze składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz FP i FGŚP. Od 1 stycznia 2021 roku, osoby do 26 roku życia, które otrzymały przychody z tytułu praktyk absolwenckich są również objęte zwolnieniem podatkowym. Od następnego dnia po ukończeniu 26 lat absolwent płaci podatek od wynagrodzenia według 17% stawki.

Czas pracy praktykanta

W zakresie umowy o praktyki do czasu pracy praktykanta stosuje się przepisy kodeksu pracy. Zgodnie z nimi:

• czas pracy praktykanta nie może przekroczyć 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy (art. 129 § 1 kp);
• tygodniowy czas pracy łącznie z nadgodzinami nie może przekroczyć przeciętnie 48 godzin pracy (art. 131 § 1 kp);
• praktykantowi w każdej dobie przysługuje prawo do nieprzerwanego 11-godzinnego odpoczynku, natomiast w każdym tygodniu powinien mieć zapewniony dodatkowo 35-godzinny nieprzerwany odpoczynek, który obejmuje również 11 godzin odpoczynku dobowego (art. 132 § 1 i art. 133 § 1 kp);
• jeśli praktykant pracuje co najmniej po 6 godzin dziennie, wówczas w ciągu dnia pracy przysługuje mu 15-minutowa przerwa wliczana do czasu pracy (art. 134 kp).

Ponadto do pracy w ramach praktyk absolwenckich mają zastosowanie przepisy z kodeksu pracy dotyczące zakazu dyskryminacji, zatrudnienia w porze nocnej oraz dotyczące pracy w warunkach szczególnie niebezpiecznych. Należy pamiętać, że praktykanci nie mogą wykonywać tzw. pracy szczególnie niebezpiecznej, na przykład na wysokości czy użyciu niebezpiecznych materiałów (zgodnie z rozdz. 6 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy).

Praktyki odpłatne, czy nieodpłatne? 

Podstawą prawną praktyk absolwenckich jest ustawa z 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich, a nie Kodeks pracy, co umożliwia pracodawcy dużo większą swobodę w określaniu warunków wynagrodzenia.

Praktyka może mieć charakter zarówno odpłatny, jak i nieodpłatny. Jeśli ma charakter odpłatny, wysokość miesięcznego wynagrodzenia nie może przekroczyć dwukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, w 2021 r. jest to kwota 5600 zł brutto.

Wypowiedzenie umowy o praktykę absolwencką

Jeśli umowa ma charakter nieodpłatny, może być rozwiązana na piśmie w każdym czasie. W przypadku praktyki odpłatnej, okres wypowiedzenia wynosi 7 dni.

Obowiązki podmiotu przyjmującego na praktykę

Podmiot przyjmujący na praktyki ma obowiązek:

• zapewnić praktykantowi bezpieczne i higieniczne warunki odbywania praktyki, w tym odpowiednie środki ochrony indywidualnej.
• po zakończeniu umowy, na wniosek praktykanta podmiot przyjmujący na praktykę ma obowiązek wydania zaświadczenia o rodzaju wykonywanej pracy oraz umiejętnościach zdobytych w trakcie odbywania praktyk.

Praktykant a  status bezrobotnego z PUP

Praktykant, który zarejestrował się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny, nadal może utrzymać ten status. Żeby go nie stracić, absolwent musi zgłosić fakt odbywania praktyk do PUP. W sytuacji kiedy praktyka  jest nieodpłatna lub wynagrodzenie nie przekracza połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę,  wówczas praktykant może nadal pobierać zasiłek dla bezrobotnych.

Kodeks pracyWymiar czasu pracy