Skutki w VAT likwidacji działalności gospodarczej

Podatnicy prowadzący indywidualnie działalność gospodarczą opodatkowaną VAT niekiedy stają przed koniecznością jej zakończenia. Taka decyzja pociąga za sobą określone obowiązki w zakresie VAT, w tym m.in. obowiązek sporządzenia spisu z natury.

Wątpliwości jednego z naszych Czytelników wzbudził m.in. fakt ujęcia w spisie z natury dla celów VAT wyposażenia i sposób jego wyceny. Zapytał on także o skutki w VAT sprzedaży towarów ujętych w spisie z natury po dwóch latach od likwidacji firmy.

Spis z natury

Obowiązkiem osoby fizycznej będącej podatnikiem VAT, likwidującej działalność gospodarczą, jest sporządzenie spisu z natury towarów. Stanowi o tym art. 14 ustawy o VAT (Dz. U. z 2025 r. poz. 775). Spis ten sporządza się na dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Należy w nim ująć wszystkie towary własnej produkcji oraz towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy. W spisie należy ująć towary handlowe, środki trwałe, a także wyposażenie, przy nabyciu których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Nie ma tutaj znaczenia okoliczność, czy środki trwałe zostały zamortyzowane oraz to, czy elementy wyposażenia są obecnie niewielkiej wartości. W spisie nie uwzględnia się jedynie tych towarów, w stosunku do których podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT.

Poszczególne składniki spisu z natury (także wyposażenia) należy wycenić zgodnie z art. 29a ust. 2 ustawy o VAT. Z przepisu tego wynika, że podstawą opodatkowania towarów objętych spisem z natury jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia - koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów, czyli w momencie objęcia ich spisem. W praktyce przyjmuje się, że jest to cena rynkowa towaru na dzień likwidacji, a nie cena, za jaką towar został zakupiony.

Towary ujęte w spisie z natury trzeba opodatkować, stosując stawkę VAT właściwą dla danego towaru. Natomiast obowiązek podatkowy od tych towarów powstaje w dniu zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Ponadto informację o dokonanym spisie z natury, o ustalonej na jego podstawie wartości i o kwocie podatku należnego składa się nie później niż w dniu przesłania pliku JPK_VAT (ostatniego) składanego za okres obejmujący moment zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.

Kwotę podatku wynikającą z omawianego spisu z natury podatnik musi wykazać w ostatnim pliku JPK_VAT. W części deklaracyjnej pliku JPK_VAT wartość tego spisu podaje się w części "Rozliczenie podatku należnego" w poz. 33, natomiast w części ewidencyjnej JPK_VAT uwzględnia się ją w polu K_33.

Sprzedaż towarów po likwidacji

Ustawodawca w art. 14 ust. 7 ustawy o VAT wskazał, że dostawa towarów dokonywana m.in. przez osoby fizyczne, której przedmiotem są towary objęte spisem z natury, podlega zwolnieniu z VAT przez okres 12 miesięcy od dnia zaprzestania wykonywania czynności podlejących opodatkowaniu, pod warunkiem rozliczenia podatku VAT od towarów objętych spisem z natury. Oznacza to, że w przypadku gdy osoba fizyczna po likwidacji działalności sprzeda pozostałe po likwidacji towary, to sprzedaż ta jest zwolniona z VAT przez rok.

Wskazany przepis budzi pewne wątpliwości, ponieważ po likwidacji działalności przez osobę fizyczną podmiot ten z chwilą jej likwidacji przestaje istnieć jako podatnik VAT. Zatem, jeżeli podmiot ten wypełnił wszystkie ustawowe warunki związane z likwidacją działalności gospodarczej, to w świetle prawa po jej likwidacji nie będą go dotyczyły przepisy ustawy o VAT. Natomiast sprzedawany majątek pozostały po likwidacji działalności jest jego majątkiem prywatnym. Ograniczenie czasowe w zakresie zwolnienia z VAT sprzedaży towarów objętych spisem z natury, w sytuacji gdy podatek został rozliczony, nie ma żadnego uzasadnienia prawnego. Sprzedaż towarów rozliczonych w spisie z natury nawet po upływie roku nie będzie bowiem rodziła obowiązku podatkowego w VAT.

Także WSA w Szczecinie w prawomocnym wyroku z dnia 18 stycznia 2018 r., sygn. akt I SA/Sz 986/17, stwierdził, że sprzedaż towarów objętych remanentem likwidacyjnym, która nastąpi po upływie 12 miesięcy od zaprzestania wykonywania czynności opodatkowanych VAT, jest wykonywana poza działalnością gospodarczą osoby fizycznej. Taka sprzedaż nie będzie już miała charakteru dostawy towarów dokonywanej przez podatnika.

Inaczej mówiąc, w przypadku gdy osoba fizyczna po likwidacji działalności gospodarczej zamierza sprzedać towary pozostałe z działalności gospodarczej, które zostały uwzględnione w spisie z natury, to ich sprzedaż będzie przez rok korzystać ze zwolnienia z VAT. Sprzedaż pozostałych po likwidacji towarów po upływie 12 miesięcy od zaprzestania wykonywania czynności opodatkowanych także nie będzie opodatkowana VAT. W takiej sytuacji będzie miała bowiem miejsce sprzedaż prywatnego majątku. Osoba fizyczna po zaprzestaniu czynności opodatkowanych VAT z chwilą likwidacji tej działalności przestaje istnieć.

Reasumując, jeżeli Czytelnik sprosta wszystkim ustawowym warunkom związanym z likwidacją działalności, to w świetle prawa po jej likwidacji nie będą go dotyczyły przepisy ustawy o VAT. W sytuacji zatem, gdy sprzedaż towarów po likwidacji jednoosobowej działalności Czytelnika nastąpi w okresie późniejszym niż 12 miesięcy od zakończenia działalności, to i tak nie będzie ona podlegała opodatkowaniu VAT.

autor: Małgorzata Smolnik
Gazeta Podatkowa nr 61 (2249) z dnia 2025-07-31

VAT w wyjaśnieniach organów podatkowych. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl

Zawieszanie firmyVATHome 4