Samozatrudnienie oznacza wykonywanie pracy we własnym imieniu i na własną rzecz, czyli prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej. Jest ono szczególnie często wykorzystywane w ramach kontraktu B2B. Czy jednak samozatrudnienie jest bardziej opłacalne, niż zatrudnienie na podstawie umowy o pracę czy umowy zlecenie?
Odpowiedź na tak postawione pytanie nie może być jednoznaczna. Samozatrudnienie ma bowiem swoje wady i zalety. Wszystko zależy od warunków, na jakich mielibyśmy współpracować w ramach naszej działalności.
Samozatrudnienie — etat czy firma?
Najczęstszym powodem, dla którego pracodawcy proponują założenie własnej działalności przez pracownika, są finanse. W przypadku samozatrudnienia sami musimy bowiem opłacać składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne i zaliczki na podatek dochodowy. Jednocześnie wynagrodzenie, które otrzymujemy, stanowi koszt dla pracodawcy. Rozliczając się na podstawie faktur VAT (które sami musimy wystawić), obniżamy u niego zobowiązanie podatkowe. Pracodawca oszczędza też na kosztach księgowych, które przy samozatrudnieniu, co do zasady, leżą po naszej stronie.
Z drugiej zaś strony pracodawcy z reguły oferują wyższe wynagrodzenie samozatrudnionym. Taka forma może mieć też korzyść podatkową. Będąc zatrudnionym na umowę o pracę, ustawowo jesteśmy zmuszeni do rozliczania dochodu na skali podatkowej. Prowadząc własną działalność gospodarczą, możemy wybrać, w jakiej formie będziemy się rozliczać z fiskusem.
Zmiana formy opodatkowania w 2024 roku – skala, ryczałt czy podatek liniowy? - PIT.pl
Często korzystniejszym rozwiązaniem będzie wybór podatku liniowego lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. W określonych sytuacjach może to przynieść znaczne oszczędności podatkowe.
Samozatrudnienie a kodeks pracy
Należy też wziąć pod uwagę, że samozatrudnionego nie obowiązują przepisy kodeksu pracy. Oznacza to m.in. że nie przysługuje mu ustawowe prawo do urlopu wypoczynkowego, czy okresy wypowiedzenia umowy wskazane w kodeksie. Podstawą jednak współpracy B2B jest umowa. Ustalając jej warunki, warto więc zastrzec dla siebie korzystne uprawnienia, choćby analogiczne jak te wynikające z kodeksu pracy.
W niektórych przypadkach pułapką będzie współpraca z pracodawcą, u którego dotychczas byliśmy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenie. Ustawodawca zabezpieczył się przed sztucznym zastępowaniem tych umów samozatrudnieniem w ten sposób, że uniemożliwił osobom samozatrudnionym świadczącym usługi na rzecz byłego pracodawcy korzystania z preferencyjnych składek na ubezpieczenie społeczne. Osoby takie nie będą też mogły wybrać opodatkowania podatkiem liniowym i ryczałtem.
Kiedy samozatrudnienie może się nie opłacać?
Podejmując decyzję o samozatrudnieniu, należy to zrobić świadomie. Jeżeli wskazane zalety przewyższają wady samozatrudnienia, będzie to z pewnością opłacalne. Zawsze należy jednak pamiętać o dokładnym określeniu naszych praw i obowiązków w umowie o współpracę. Współpraca z samozatrudnionym jest korzystna dla pracodawca, a w związku z tym może on zaproponować lepsze warunki, niż osobom zatrudnionym na umowie o pracę, np. bezpłatną obsługę księgową. Jeżeli jednak podobne warunki są oferowane zarówno przy zatrudnieniu na umowę o pracę, jak i przy samozatrudnieniu, zakładanie własnej działalności będzie nieopłacalne.
Autor: Rafał Knap, radca prawny, kancelaria Graś i Wspólnicy
PrzedsiębiorcaKodeks pracyFormy zatrudnieniaFormy opodatkowaniaKsięgowośćHome 4