![API KSeF 1.0 nie jest kompatybilne z API KSeF 2.0. [Komunikat MF] Które faktury podlegają migracji?](https://static.pit.pl/filtered/5d/322141,607242,z_285_150.jpg)
Ministerstwo Finansów opublikowało objaśnienia dotyczące zasad rozliczania podatku VAT w odniesieniu do czynności związanych z uczestnictwem w systemie kaucyjnym. Dokument wyjaśnia, jak w praktyce stosować przepisy ustawy o VAT w kontekście nowych obowiązków wynikających z wprowadzenia systemu zwrotu opakowań.
Celem objaśnień jest przedstawienie zastosowania w praktyce przepisów ustawy o VAT w zakresie, w jakim dotyczą czynności realizowanych przez podatników i płatników w związku z uczestnictwem tych podmiotów w systemie kaucyjnym. Zmiany w podatku VAT są związane z wprowadzeniem systemu kaucyjnego dla niektórych rodzajów opakowań jednorazowego i wielokrotnego użytku, umożliwiającego zwrot takich opakowań lub odpadów opakowaniowych w dowolnym punkcie zwrotu bez uprzedniego okazywania dowodu zakupu.
Najważniejszą cechą rozwiązań wprowadzonych na gruncie VAT jest przede wszystkim zdjęcie obowiązków dotyczących podatku VAT z podatników, którzy nie pełnią roli wprowadzającego produkty w opakowaniach na napoje ani roli podmiotu reprezentującego. Specyfika rozwiązań systemu kaucyjnego uzasadnia przeniesienie obowiązków dotyczących podatku VAT na wskazane podmioty, upraszczając rozliczanie podatku w całym systemie kaucyjnym.
Źródło: shutterstock / Pingky
Zasady funkcjonowania systemu kaucyjnego - wprowadzenie
Przepisy dotyczące systemu kaucyjnego w Polsce zostały wprowadzone ustawą z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, a następnie zostały znowelizowane na mocy ustawy z dnia 21 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Uruchomienie systemu kaucyjnego w Polsce nastąpi nie wcześniej niż z dniem 1 października 2025 r.
Zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Klimatu i Środowiska, odpowiedzialnego za wprowadzenie w Polsce sytemu kaucyjnego, jest to mechanizm promujący recykling i ponowne wykorzystanie opakowań. Tworzą go przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym, podmioty reprezentujące oraz jednostki handlu detalicznego, w których oferowane
są takie produkty. Przedsiębiorcy wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem zobowiązani są do umieszczania na tych opakowaniach oznakowania wskazującego na objęcie opakowania systemem kaucyjnym i określającego wysokość kaucji.
System kaucyjny, zgodnie z wyżej wskazanymi przepisami, obejmuje opakowania na napoje jednokrotnego użytku: butelki PET o pojemności do 3 litrów i puszki metalowe o pojemności do 1 litra oraz butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra. Zgodnie z przepisami ustawy opakowaniowej opakowania objęte systemem kaucyjnym są oznaczone specjalnym oznakowaniem
wskazującym na objęcie opakowania tym systemem oraz określającym wysokość kaucji.
Przy zakupie napoju w opakowaniu objętym systemem kaucyjnym wartość kaucji jest doliczana do ceny produktu. Kaucję można odebrać przy zwrocie opakowania lub odpadu opakowaniowego w dowolnym punkcie zbiórki bez konieczności okazania dowodu zakupu. W przypadku gdy nabywca dokona zwrotu opakowania lub odpadu opakowaniowego, pobrana przy dostawie kaucja zostanie zwrócona.
Konsekwencje w podatku VAT wystąpią w sytuacji, gdy do zwrotu opakowania lub odpadu opakowaniowego nie dojdzie. W tym zakresie niniejsze objaśnienia podatkowe w dalszej części wskażą na praktycznych przykładach, w jaki sposób będzie wyglądać rozliczenie podatku VAT.
System kaucyjny w podatku VAT – podstawowe definicje
W celu rozpoznania w sposób prawidłowy obowiązków związanych z rozliczaniem podatku VAT od niezwróconej kaucji za opakowania objęte systemem kaucyjnym, istotne jest zrozumienie przedmiotu opodatkowania oraz roli podmiotów uczestniczących w systemie kaucyjnym.
W ustawie o VAT wprowadzono definicje pojęć kluczowych dla prawidłowego rozliczenia podatku VAT w odniesieniu do systemu kaucyjnego obejmującego produkty w opakowaniach na napoje. Wprowadzone definicje odwołują się do definicji wprowadzonych w ustawie opakowaniowej.
Zgodnie z przyjętymi w ustawie o VAT zasadami, systemem kaucyjnym jest system, w którym przy sprzedaży produktów w opakowaniach na napoje jednorazowego albo wielokrotnego użytku, o których mowa w załączniku nr 1a do ustawy opakowaniowej, będących napojami, pobierana jest kaucja, która jest zwracana użytkownikowi końcowemu w momencie zwrotu odpowiednio opakowania objętego systemem kaucyjnym albo odpadu opakowaniowego powstałego z opakowania objętego systemem kaucyjnym.
Załącznik nr 1a do ustawy opakowaniowej wskazuje, że do opakowań objętych systemem kaucyjnym będą zaliczane butelki PET o pojemności do 3 litrów i puszki metalowe o pojemności do 1 litra oraz butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra.
Podatnikami zobowiązanymi do rozliczenia podatku VAT, w przypadku gdy kaucja pobrana za opakowanie objęte systemem kaucyjnym nie zostanie zwrócona, będą wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje.
Zgodnie z ustawą o VAT wprowadzającymi produkty w opakowaniach na napoje są dwie kategorie podmiotów zdefiniowanych w ustawie opakowaniowej, tj. podmioty wprowadzające produkty w opakowaniach na napoje oraz podmioty wprowadzające bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje, uczestniczące w systemie kaucyjnym. Zgodnie z przepisami ustawy opakowaniowej, podmioty te są zobowiązane do sfinansowania co najmniej: odbioru i transportu opakowań oraz odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym, prowadzenia ewidencji, rozliczania kaucji, finansowania jej wypłat dla użytkowników końcowych, a także kosztów zbierania opakowań i odpadów przez jednostki handlu detalicznego i punkty zbierające. Na gruncie podatku VAT nie rozróżnia się obowiązków nałożonych na takich podatników – w przypadku, gdy uczestniczą w systemie kaucyjnym, będą obowiązani do odpowiedniego rozliczania podatku VAT, gdy opakowanie lub odpad opakowaniowy nie zostaną zwrócone.