MF: Złożenie czynnego żalu drogą elektroniczną od 5 października 2021 r. pozostaje skuteczne

Resort finansów informuje, że wprowadzone zmiany  w art. 16 § 4 Kodeksu karnego skarbowego  ustawą o doręczeniach elektronicznych nie modyfikują treści merytorycznej przewidzianych tam regulacji. Złożenie czynnego żalu drogą elektroniczną (np. e-PUAP, e-Urząd Skarbowy) od 5 października 2021 r. pozostaje skuteczne. Jak wskazuje ministerstwo, wolą ustawodawcy było, aby określenie „na piśmie” dotyczyło zarówno formy papierowej, jak i elektronicznej.

» Czynny żal przez e-Urząd Skarbowy. Jak go złożyć?

5 października 2021 r. art. 16 § 4 Kodeksu karnego skarbowego (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 408, ze zm.) zyskał nowe brzmienie. Chodzi o przepis dotyczący składania czynnego żalu przez osoby, które dopuściły się wykroczenia lub przestępstwa skarbowego. Zgodnie z nowym brzmieniem: „Zawiadomienie wnosi się na piśmie albo ustnie do protokołu”.

» MF: Czyny żal można złożyć przez ePUAP

Regulacja wzbudziła wątpliwości podatników

Resort finansów przyznał, że użyte w tym artykule sformułowanie „na piśmie” zrodziło wątpliwości, dotyczące możliwości złożenia czynnego żalu drogą elektroniczną. Podkreślił jednak przy tym, że zmiana ta ma wyłącznie charakter dostosowawczy, bez jakichkolwiek modyfikacji treści merytorycznej. "Stąd też, od 5 października 2021 r., złożenie czynnego żalu drogą elektroniczną (np. e-PUAP, e-Urząd Skarbowy) jest skuteczne". Jak podano w komunikacie   z uzasadnienia do projektu ustawy o doręczeniach elektronicznych jednoznacznie wynika, że zmiana w zakresie stosownej w przepisach prawa terminologii - polegająca m.in. na zamianie wyrazu „pisemnie” na wyrażenie „na piśmie” - miała na celu zrównoważenie postaci papierowej z postacią elektroniczną.

Użyte w art. 16 § 4 Kodeksu karnego skarbowego (KKS) sformułowanie „na piśmie” zrodziło wątpliwości, dotyczące możliwości złożenia czynnego żalu drogą elektroniczną.

» Jak i kiedy złożyć "czynny żal"?

Ministerstwo finansów zwraca uwagę, na to że  pisma utrwalone w postaci papierowej opatruje się podpisem własnoręcznym. Natomiast pisma utrwalone w postaci elektronicznej - kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym.

Źródło: shutterstock

Kto może skorzystać z instytucji czynnego żalu?

Zgodnie z art. 16 KKS Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.

 Z czynnego żalu korzystać mogą wszystkie osoby fizyczne, które popełniły wykroczenie lub przestępstwo skarbowe, w tym:

1. podatnicy, płatnicy i inkasenci będący osobami fizycznymi (np. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą),
2. osoby fizyczne reprezentujące podatników, płatników i inkasentów (np. prezesi spółek),
3. osoby zajmujące się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi tych podmiotów (np. księgowe).

Z wyłączenia karalności w ramach czynnego żalu korzystać mogą:

1. osoby, które popełniły czyn zabroniony,
2.  osoby, które do popełnienia przestępstwa podżegały,
3.  osoby, które w popełnieniu przestępstwa skarbowego pomagały,
4. osoby, które usiłowały popełnić przestępstwo skarbowe.

Kiedy można skorzystać z czynnego żalu?

Z czynnego żalu będzie można skorzystać pod warunkiem spełnienia łącznie czterech przesłanek:

1.  doszło do popełnienia czynu zabronionego, który stanowi wykroczenie lub przestępstwo skarbowe,
2.  sprawca zawiadomił urząd o popełnieniu czynu zabronionego,
3. w zawiadomieniu wskazano istotne okoliczności popełnionego czynu zabronionego,
4. zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego musi zostać złożone zanim organ ścigania będzie miał udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego lub zanim zostanie rozpoczęta przez organ ścigania czynność służbowa zmierzająca do ujawnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.

W niektórych przypadkach skorzystanie z czynnego żalu wymaga również  spełnienia dodatkowych warunków. Takim warunkiem będzie uiszczenie w całości wymagalnej należności publicznoprawnej uszczuplonej popełnionym czynem zabronionym (w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ postępowania przygotowawczego). Warunek ten istnieje, jeżeli popełniony czyn zabroniony polegał na uszczupleniu tej należności.

Kto nie skorzysta z czynnego żalu

Z instytucji czynnego żalu nie skorzysta sprawca, który:

• kierował wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego (tzw. sprawstwo kierownicze),
• wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, polecił jej wykonanie ujawnionego czynu zabronionego (tzw. sprawstwo polecające),
• zorganizował grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego albo taką grupą lub związkiem kierował chyba, że zawiadomienia dokonał ze wszystkimi członkami grupy lub związku,
• nakłaniał inną osobę do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, w celu skierowania przeciwko niej postępowania o ten czyn zabroniony.

Kiedy czynny żal będzie bezskuteczny?

Czynny żal będzie bezskuteczny, w następujących sytuacjach:

1. w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego;
2. po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.

Formy opodatkowaniaPodatki 2021