3 tys. zł kary za położenie paragonu na ladzie. Przepisy milczą, urzędy skarbowe wręczają mandaty
W związku z epidemią Covid-19 przedsiębiorcy korzystali z różnych form wsparcia. Wśród najpopularniejszych form pomocy było zwolnienie ze składek ZUS, świadczenie postojowe, mikropożyczka 5 000 zł, czy dofinansowanie części kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Teraz jednak coraz częściej pojawiają się sygnały o możliwych kontrolach, które budzą niepokój wśród przedsiębiorców.
Coraz częściej dochodzą do nas sygnały o możliwych kontrolach u przedsiębiorców, którzy skorzystali ze świadczeń pomocowych w ramach Tarczy antykrysyzowej. Kontrole te mają odbyć się tuż po zakończeniu epidemii, której końca jak na razie nie widać, patrząc na wczorajszy rekord zachorowań. Aktualnie trudno mówić o działaniach kontrolnych na szeroką skalę. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zajęty jest bonem turystycznym i nie realizuje terminowo wniosków o świadczenia. Pojawiają się informacje, że przedsiębiorcy oczekują po kilka miesięcy na wypłaty zasiłków czy umorzenie składek ZUS. Natomiast Urzędy Skarbowe w tym roku później otrzymały zeznania roczne i rozpatrują stosunkowo więcej wniosków o ulgi podatkowe. Powiatowe Urzędy Pracy realizują nadal wnioski o pożyczki i zaczynają procedurę umarzania tych udzielonych przed trzema miesiącami. Dodatkowo rośnie liczba osób, które tracą pracę i rejestrują się jako bezrobotni.
Źródło: shutterstock.com
Czy jest się zatem czego bać? Jak przygotować się do kontroli, którą otrzymało się w ramach tarcz antykryzysowych? Poniżej piszemy o tym jak wyglądają kontrole prowadzone przez pracowników ZUS oraz Urzędów Skarbowych i Urzędów Pracy. Czego się spodziewać? Jakie grożą przedsiębiorcy sankcje, jeśli działał niezgodnie z prawem i złożył nieprawdziwe oświadczenia lub wykorzystał środki niezgodnie z przeznaczeniem. Czy po epidemii okaże się, że wsparcie tarcz antykryzysowych trzeba będzie zwrócić?
» Transakcje z podmiotami powiązanymi i podatek u źródła przedmiotem kontroli urzędów skarbowych
Kontrola z Powiatowego Urzędu Pracy
W związku z udzieloną mikropożyczką 5000 zł urzędy pracy mają prawo sprawdzić czy została wydana cale związane z prowadzoną działalnością. Po zmianach wprowadzonych tarczą 4.0 pożyczka ma być umarzana pod warunkiem prowadzenia działalności gospodarczej. Zatem można się spodziewać, że większość kontroli będzie się obecnie sprowadzać do weryfikacji czy wnioskujący jest aktywnym przedsiębiorcą wg CEDIG. Udzielając pożyczki zastrzegano, że zgodnie z art. 15 zzd specustawy pieniądze te przeznaczone są na „pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej”.
Konsekwencje za nieprawidłowości
Co kiedy przedsiębiorca nie wykaże, że pożyczka nie została wydana na pokrycie bieżących potrzeb prowadzenia działalności? Przedsiębiorca może dostać upomnienie, może też być zmuszony do oddania części, a nawet całości dofinansowania, jakie otrzymał. Możliwe będzie też ukaranie nieuczciwego przedsiębiorcy koniecznością zapłacenia odsetek od niezasadnie udzielonej pomocy.
Kontrola z ZUS
W przypadku świadczeń z ZUS w ramach epidemii najczęściej udzielanymi świadczeniami były zwolnienie ze składek ZUS za miesiące marzec-maj 2020 oraz postojowe dla zleceniobiorców oraz samozatrudnionych. Wnioskując o te świadczenia przedsiębiorcy składali jedynie oświadczenia o wysokości osiągniętego przychodu w jednym lub kilku różnych miesiącach. Rzecznik ZUS wskazał, że po zakończeniu pandemii możliwe będą kontrole dotyczące prawidłowości i prawdziwości wskazywanych danych przez Wnioskodawców.
ZUS będzie zatem mógł sprawdzić prawidłowość składanych oświadczeń przez przedsiębiorców, którzy otrzymali pomoc w ramach tarczy antykryzysowej. Kontrole ZUS wg zapowiedzi Rzecznika ZUS miałyby odbywać się w asyście KAS.
Jakby to miało wyglądać nie wiadomo. Ponadto brak jest przepisów pozwalających na dwie kontrole jednocześnie. Kontrola ZUS w zakresie przyznanych form wsparcia może być mocno utrudniona z uwagi na ilość zmian jakie wprowadzały kolejne tarcze antykryzysowe. Organom kontrolującym ciężko będzie wykazać nieprawidłowości w zakresie udzielanych świadczeń. Przepisy dotyczące udzielonych świadczeń zmieniały się szybko i są różnorodnie interpretowane.
Obecnie kontrolę w ZUS w zakresie ubezpieczeń społecznych wykonują inspektorzy kontroli ZUS. Dotąd, na podstawie obowiązujących przepisów prawa przedmiot kontroli ZUS mogą stanowić w szczególności takie kwestie, jak:
- zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego osób podlegających tym ubezpieczeniom,
- prawidłowość i rzetelność obliczania, potrącania i opłacania składek, do których poboru jest zobowiązany ZUS,
- prawidłowość ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, obliczania wysokości świadczeń z ubezpieczeń społecznych i ich wypłaty, a także prawidłowość rozliczania wypłaconych świadczeń w poczet składek na ubezpieczenia społeczne,
- rzetelność sporządzania wniosków o emerytury i renty,
- rzetelność wystawiania zaświadczeń i zgłaszania danych do celów ubezpieczeniowych.
Doręczenie zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli
Pierwszym z wymogów, którego inspektor kontroli musi dopełnić, aby w sposób odpowiadający prawu przeprowadzić kontrolę płatnika składek będącego przedsiębiorcą, jest doręczenie mu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli.
Termin wszczęcia kontroli
Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia.
Czynności kontrolne – przebieg
Po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli i okazaniu legitymacji służbowej, inspektor kontroli ZUS może przystąpić do dokonywania czynności kontrolnych. Inspektor kontroli ZUS może badać:
- księgi,
- dokumenty finansowo-księgowe,
- dokumenty osobowe
- inne nośniki informacji związane z zakresem kontroli,
- dokonywać oględzin i spisu składników majątku płatników składek zalegających z opłatą należności z tytułu składek,
- zabezpieczać zebrane dowody,
- żądać udzielania informacji przez płatnika składek i ubezpieczonego,
- legitymować osoby w celu ustalenia ich tożsamości, jeśli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli,
- przesłuchiwać świadków,
- przesłuchiwać płatnika składek i ubezpieczonego, jeżeli z powodu braku lub po wyczerpaniu innych środków dowodowych pozostały niewyjaśnione okoliczności mające znaczenie dla postępowania kontrolnego.
Jeżeli płatnik składek albo osoba zobowiązana do działania w imieniu płatnika składek udaremnia lub utrudnia przeprowadzenie kontroli, podlega karze grzywny do 5.000 zł. Izby i urzędy skarbowe mają przekazywać do ZUS informacje o stwierdzonych przypadkach naruszenia przepisów o ubezpieczeniach społecznych.
Protokół kontroli
Ustalenia z kontroli inspektor kontroli ZUS opisuje w protokole kontroli. Protokół ten sporządza się w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden doręcza się kontrolowanemu płatnikowi składek lub osobie upoważnionej do reprezentowania lub prowadzenia jego spraw. Doręczenie protokołu kontroli jest czynnością, która kończy postępowanie kontrolne. Kontrolowany ma prawo w terminie 14 dni od daty otrzymania protokołu złożyć pisemne zastrzeżenia do jego ustaleń, przedstawiając dowody na poparcie swoich twierdzeń. Natomiast inspektor kontroli ZUS ma obowiązek rozpatrzyć zgłoszone zastrzeżenia i w razie potrzeby podjąć dodatkowe czynności kontrolne. O sposobie rozpatrzenia zastrzeżeń płatnika składek informuje się na piśmie.
Kontrola z urzędu skarbowego
ZUS we współpracy z urzędami skarbowymi w związku z pomocą udzielaną z tarcz antykryzysowych będzie mógł sprawdzać zgodność przychodu z księgami rachunkowymi oraz będzie miał możliwość ustalenia czy doszło u danego przedsiębiorcy do sztucznego zaniżania przychodów w danym okresie.
Zakres kontroli skarbowej
Zgodnie z art. 283 § 5 Ordynacji podatkowej zakres kontroli skarbowej nie może wykraczać poza ten, który został wskazany w upoważnieniu do jej przeprowadzenia. Trzeba jednak pamiętać, że celem kontroli jest weryfikacja rzetelności prowadzonych ksiąg oraz poprawności rozliczeń podatkowych, czyli to czy kontrolowany podmiot wywiązuje się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Przedsiębiorca, który otrzymał zawiadomienie o planowanej kontroli powinien przygotować wymagane dokumenty. Co istotne kontrolujący może zażądać od przedsiębiorcy dokumentów jedynie za okres, który został wskazany w zawiadomieniu o wszczęciu kontroli podatkowej. Żądanie udostępnienia dokumentacji za inny okres, musi zostać poprzedzone pisemnie - dopiero wówczas trzeba ją przekazać.
Kontrola podatkowa - przygotowania
Zawiadomienie o kontroli musi zawierać szczegółowe informacje czego kontrola ma dotyczyć. Wiedząc to, warto skompletować i zweryfikować dokumenty, które będą okazywane kontrolującym. Ten czas to dobry moment, na sprawdzenie czy dokumenty nie zawierają błędów i ich ewentualną korektę. Dobrze też jest sprawdzić, czy firma posiada zaległości podatkowe, i w miarę możliwości je uregulować, by nie narazić się na sankcje karnoskarbowe.
Jakie sankcje mogą spotkać przedsiębiorcę?
Nienależnie wypłacone kwoty przedsiębiorca będzie musiał zwrócić (w całości lub w części) wraz należnymi odsetkami. Dodatkowo, na firmę może zostać nałożona kara grzywny z kodeksu karnego skarbowego. Na wydanie decyzji urząd skarbowy ma 5 lat.
Obecnie z uwagi na inne obowiązki PUP, ZUS i urzędów skarbowych trudno przewidzieć jak będą wyglądały czynności kontrolne. Trudno również przewidzieć jak bardzo rygorystyczni będą kontrolujący. Warto pamiętać, że w przypadku negatywnego protokołu kontroli przysługuje przedsiębiorcy możliwość wniesienia zastrzeżeń. W przypadku otrzymania niekorzystnej dla siebie decyzji zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa przedsiębiorca będzie miał możliwość złożenia odwołania. Kontroli obawiać się powinni jedynie Ci przedsiębiorcy, którzy świadomie przekazali nieprawdziwe informacje, lub pobrali z premedytacją nieprzysługujące im świadczenia pomocowe.
(edited)
Dodaj komentarz