W okresie panującej od dłuższego czasu epidemii wirusa SARS-CoV-2 aktualności nabrały takie pojęcia, jak izolacja czy kwarantanna. Przypadki objęcia pracownika tego typu odosobnieniem narastają w szybkim tempie, pracodawcy coraz częściej stają więc przed różnego rodzaju dylematami związanymi z poddaniem pracownika izolacji lub kwarantannie. Również pracownicy mogą mieć pytania dotyczące ich sytuacji prawnej w czasie takiego odosobnienia.

Izolacja dla chorych, kwarantanna dla zdrowych

Stwierdzenie choroby zakaźnej u danej osoby powoduje konieczność objęcia kwarantanną osób mających kontakt z zakażonym. Niekiedy w potocznym odbiorze wszystkie przypadki odosobnienia osoby ze względu na chorobę zakaźną określa się jako kwarantannę. Niemniej trzeba wiedzieć, że w zależności od sytuacji, odosobnienie ze względu na chorobę zakaźną przybiera postać izolacji, w tym izolacji domowej lub kwarantanny (bądź obowiązkowej hospitalizacji, co nie jest tematem tego artykułu).

Źródło: shutterstock.com

Obowiązkowa izolacja dotyczy osób chorych, zakażonych lub podejrzanych o zakażenie chorobą zakaźną. W zależności od stanu zdrowia chorego może być ona odbywana w warunkach domowych. Kwarantanną zaś obejmuje się osoby zdrowe, które były narażone na zakażenie (art. 34 ust. 1 i 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi - Dz. U. z 2020 r. poz. 1845). Kwarantannie podlega więc pracownik, który miał kontakt z osobą chorą, zakażoną lub podejrzaną o zakażenie chorobą zakaźną. Z pewnymi wyjątkami odbycie kwarantanny jest też obowiązkowe w przypadku przekroczenia granicy Polski, będącej zewnętrzną granicą Unii Europejskiej, przez osoby niebędące obywatelami Polski, innego kraju Unii lub państwa należącego do Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu. Do odbycia kwarantanny są też zobowiązani domownicy osoby objętej obowiązkową kwarantanną, w tym związaną z przekroczeniem granicy. Powyższe wynika z § 2 ust. 2 pkt 2 i § 5 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2020 r. poz. 1758 ze zm.).

Aktualnie kwarantanna trwa przez 10 dni, licząc od dnia następującego po ostatnim dniu narażenia lub styczności ze źródłem zakażenia lub od dnia następującego po dniu przekroczenia granicy. Zasadniczo taki sam okres (liczony od daty wykonania testu) dotyczy izolacji, przy czym może on być przedłużony, w zależności od stanu zdrowia osoby poddanej izolacji.

Decyzja lub oświadczenie

O obowiązku odbycia kwarantanny lub objęciu izolacją decyduje państwowy powiatowy inspektor sanitarny, wydając stosowną decyzję. Jest ona podstawą do wypłaty świadczeń chorobowych, tj. wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego. Jednak w przypadku:

• domowników osoby objętej obowiązkową kwarantanną, którzy również odbywają kwarantannę z tą osobą,
• odbywania kwarantanny w związku z przekroczeniem granicy

decyzji tej nie wydaje się.

W tych sytuacjach podstawą do wypłaty należnego świadczenia chorobowego jest pisemne oświadczenie osoby objętej kwarantanną, potwierdzające jej odbycie.

Decyzję inspekcji sanitarnej lub oświadczenie w sprawie odbycia kwarantanny pracownik powinien przedłożyć pracodawcy po zakończeniu izolacji lub kwarantanny, w przypadku oświadczenia - w terminie 3 dni roboczych od dnia zakończenia kwarantanny. Dokumenty te są dowodem usprawiedliwiającym nieobecność w pracy. Niezależnie od tego pracownik objęty obowiązkową izolacją lub kwarantanną jest zobowiązany powiadomić pracodawcę o jej odbywaniu - zasadniczo w 2. dniu nieobecności z tego tytułu - za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, w tym przez telefon.

Praca i ochrona na kwarantannie

Niemożność wykonywania pracy wskutek poddania się kwarantannie traktowana jest na równi z chorobową niezdolnością do pracy. Jak już jednak wspomniano, kwarantanna dotyczy osób zdrowych, a więc takich, które nie są niezdolne do pracy, ale doznają przeszkód w jej wykonywaniu. Pojawia się więc pytanie, czy pracownikowi objętemu kwarantanną można zlecić wykonywanie pracy zdalnej.

W piśmiennictwie z zakresu prawa pracy przeważa pogląd, że nie ma przeciwwskazań, aby pracownik na kwarantannie świadczył pracę. W takiej sytuacji nie przysługuje mu jednak świadczenie chorobowe, ale wynagrodzenie za pracę. Należy w tym miejscu zasygnalizować, że praca zdalna w okresie kwarantanny powinna być obiektywnie możliwa do wykonywania i nie sprzeciwiać się celowi wprowadzenia kwarantanny. W razie przeszkód w tym zakresie, np. związanych z odbywaniem kwarantanny w innym miejscu niż mieszkanie pracownika, czy innych obiektywnych trudności, pracodawca powinien zrezygnować z powierzenia pracy zdalnej.

Nieobecność pracownika w pracy z powodu poddania go izolacji lub kwarantannie jest nieobecnością usprawiedliwioną. W okresie tej absencji przysługuje mu ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę przez pracodawcę i odpowiednio przed wypowiedzeniem zmieniającym. W takiej sytuacji pracownik jest objęty ochroną w okresie pobierania wynagrodzenia i zasiłku chorobowego w związku z odosobnieniem ze względu na chorobę zakaźną (art. 41 w zw. z art. 53 § 2 Kodeksu pracy - Dz. U. z 2020 r. poz. 1320).

Koronawirus w PolsceChoroba, wypadek