Duże zainteresowanie Rodzinnym Kapitałem Opiekuńczym. ZUS wypłacił już 5 mld zł
Istnieje wiele sposobów na poznanie zaległości podatkowych osoby prywatnej lub firmy. Największą bazę stanowi Rejestr Należności Publicznoprawnych. Urząd skarbowy ujawni również uprawnionym podmiotom stan zadłużenia podatnika, za jego zgodą, w zaświadczeniu. Zaległości podatkowe są ponadto wpisywane do Rejestru Zastawów Skarbowych oraz KRS.
Rejestr długów
Największą bazę dłużników podatkowych stanowi Rejestr Należności Publicznoprawnych (RNP). Za jego funkcjonowanie odpowiada Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Szczecinie.
Baza ta zawiera informacje o osobach i podmiotach zalegających z zapłatą należności dochodzonych w trybie egzekucji administracyjnej, których wierzycielem jest naczelnik urzędu skarbowego albo jednostka samorządu terytorialnego, m.in. podatków, należności celnych, grzywien. Nie ma ustawowo określonej minimalnej wysokości należności pozwalającej wierzycielowi na dokonanie wpisu, ale dane dłużnika i informacje o obciążających go należnościach pieniężnych są ujawniane w rejestrze, jeżeli łączna kwota jego zadłużenia wraz z odsetkami za zwłokę wynosi co najmniej 5.000 zł.
Źródło: shutterstock.com
Należność może wynikać z rozliczenia podatkowego (np. deklaracji, zeznania, zgłoszenia, informacji), decyzji czy mandatu karnego wystawionego w sprawie karnej skarbowej. Wszystkie tytuły prawne zostały wymienione w art. 18b § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Nie wprowadza się danych dotyczących należności wynikających z nieostatecznej decyzji, a w przypadku wniesienia skargi do sądu administracyjnego na ostateczne rozstrzygnięcie - do czasu zakończenia postępowania sądowoadministracyjnego prawomocnym orzeczeniem. Przeszkodą w zamieszczeniu informacji o długu nie jest natomiast wszczęcie postępowania w trybie nadzwyczajnym w sprawie ostatecznej decyzji, postanowienia lub innego orzeczenia, np. o stwierdzenie ich nieważności. W rejestrze powinna jednak znaleźć się wzmianka o uruchomieniu takiej procedury.
Dane z RNP są udostępniane dłużnikowi, wierzycielowi oraz uprawnionym podmiotom (np. sądowemu lub administracyjnemu organowi egzekucyjnemu), a także każdemu zainteresowanemu, czyli osobom fizycznym, osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej, które chcą uzyskać informacje na temat wymagalnych zobowiązań publicznoprawnych innego podmiotu. Wierzyciele oraz podmioty uprawnione uzyskują dostęp do RNP poprzez Portal Usług Elektronicznych Ministerstwa Finansów, po złożeniu stosownego wniosku do Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Szczecinie. Dłużnicy i zainteresowani mają obecnie dostęp do RNP po zalogowaniu na indywidualne konto w Portalu Podatkowym. Docelowo będzie można korzystać z tej bazy za pośrednictwem konta w serwisie e-Urząd Skarbowy. Datę udostępnienia tej funkcji w serwisie Minister Finansów poda w obwieszczeniu publikowanym w Monitorze Polskim.
Zastaw skarbowy
Zobowiązania i zaległości podatkowe zabezpieczone zastawem skarbowym wpisywane są do Rejestru Zastawów Skarbowych.
Zastaw skarbowy ustanawia się na rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majątkowych będących własnością podatnika (płatnika, następcy prawnego lub osoby trzeciej odpowiadającej za cudze zaległości podatkowe) oraz stanowiących współwłasność łączną jego i małżonka. Dany składnik majątkowy musi mieć w dniu ustanowienia zastawu określoną minimalną wartość. W 2022 r. jest to co najmniej 13.900 zł (w 2023 r. - 15.500 zł).
Fakt ustanowienia zastawu skarbowego najłatwiej i najszybciej można sprawdzić on-line - korzystając z bezpłatnej aplikacji dostępnej na stronie www.finanse.mf.gov.pl/pp/rzsw. W ten sposób można uzyskać informacje dotyczące wyłącznie obciążenia ruchomości lub zbywalnego prawa majątkowego zastawem skarbowym (z wyłączeniem danych zastawcy). Wyszukiwanie odbywa się według kryterium przedmiotowego. Trzeba podać numer identyfikacyjny sprawdzanej ruchomości lub prawa majątkowego. Aby sprawdzić pojazd, należy podać numer: VIN, rejestracyjny, nadwozia, podwozia albo ramy. W przypadku maszyny potrzebny jest numer: seryjny, fabryczny lub tabliczki znamionowej, a w odniesieniu do statku - numer kadłuba. Weryfikacja zbywalnego prawa majątkowego wymaga podania numeru akcji, obligacji czy patentu.
 | Druk WW-1 dostępny w dziale Ordynacja podatkowa w serwisie www.druki.gofin.pl |
Niezależnie od tego można uzyskać wypis lub zaświadczenie z Rejestru Zastawów Skarbowych. W tym celu należy złożyć wniosek na formularzu WW-1 oraz uiścić opłatę w wysokości 50 zł. Wypis może uzyskać każdy zainteresowany, np. potencjalny kupiec. Zawiera on informacje w zakresie obciążenia ruchomości lub zbywalnego prawa majątkowego zastawem skarbowym (z wyłączeniem danych podatnika), a także o wysokości zabezpieczonej należności, dacie powstania zastawu skarbowego oraz organie dokonującym wpisu do rejestru i numerze jego wniosku o wpis. Zaświadczenie dotyczy natomiast ubiegającego się o jego wydanie. W ten sposób otrzymuje on potwierdzenie, że nie figuruje w rejestrze lub jest wpisany jako właściciel ruchomości lub prawa majątkowego obciążonego zastawem skarbowym.
Dane w KRS
Podmioty wpisane w KRS muszą liczyć się z wpisaniem do KRS nieściągniętych zaległości podatkowych. Mówi o tym art. 55a ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Urząd skarbowy - jako organ egzekucyjny - może złożyć wniosek o ujawnienie w rejestrze przedsiębiorców (w dziale 4) należności podatkowych, do poboru których jest zobowiązany, nieuregulowanych w terminie 60 dni od daty wszczęcia egzekucji. Wpis obejmuje: datę wszczęcia egzekucji tych należności, wysokość pozostałych do ściągnięcia kwot oraz datę i sposób zakończenia egzekucji. Łączna wysokość należności wpisywana do rejestru w ramach jednego postępowania nie może być niższa niż 2.000 zł. Taki limit obowiązuje na podstawie art. 41a ustawy o KRS.
Dostęp do danych z KRS można uzyskać bezpłatnie on-line poprzez Portal Rejestrów Sądowych (prs.ms.gov.pl), po wejściu w zakładkę Krajowy Rejestr Sądowy, a następnie Wyszukiwarkę KRS. Po wpisaniu danych podmiotu (np. numeru KRS) można pobrać darmowy wydruk odpowiadający aktualnemu albo pełnemu odpisowi z KRS (a więc obejmujący również dane zamieszczane w dziale 4 rejestru przedsiębiorców).
Wydanie zaświadczenia
Urzędy skarbowe ujawniają stan zadłużenia podatników w zaświadczeniach.
Zaświadczenie potwierdza stan faktyczny lub prawny istniejący w dniu jego wydania.
Wniosek o wystawienie zaświadczenia o wysokości zaległości podatkowych może przede wszystkim złożyć podatnik. Urząd skarbowy wydaje mu zaświadczenie ZAS-W. Wystawia je na podstawie własnej dokumentacji, a także w porozumieniu z innymi organami podatkowymi, które były właściwe miejscowo, jeżeli zostały wskazane we wniosku. Zaświadczenie o zaległościach podatkowych podatnika, za jego zgodą, może uzyskać jego kontrahent, bank, małżonek (patrz ramka). Wystawiane jest im zaświadczenie ZAS-P. Przedsiębiorca planujący zakup przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części może natomiast przed sfinalizowaniem transakcji złożyć wniosek o wydanie za zgodą zbywcy zaświadczenia o jego zaległościach podatkowych ZAS-Z.
Zgoda podatnika na wydanie zaświadczenia może być wyrażona na piśmie utrwalonym w formie papierowej lub elektronicznej. W przypadku pisma papierowego wymagany jest podpis podatnika urzędowo lub notarialnie poświadczony. Na wystawienie zaświadczenia dotyczącego zaległości podatkowych związanych z działalnością gospodarczą potrzebna jest zgoda na piśmie (papierowym lub elektronicznym) zawierająca takie dane podatnika, jak: identyfikator podatkowy, imię i nazwisko/nazwa oraz adres (zamieszkania lub zwykłego pobytu, siedziby albo miejsca prowadzenia działalności). Małżonkowie pozostający we wspólności majątkowej nie potrzebują swojej zgody na wystawienie zaświadczenia o zaległościach podatkowych. Trzeba jednak przedłożyć oświadczenie o istnieniu wspólności majątkowej. W tym celu należy wypełnić formularz oznaczony symbolem ORD-M.
Umorzone długi
Upublicznieniu podlega również niekiedy informacja o tym, komu i jak duże zaległości podatkowe zostały umorzone. Przewiduje to art. 36 § 3 ustawy o finansach publicznych.
Podaniu do publicznej wiadomości podlega wysokość umorzonych przez ten sam organ podatkowy - na wniosek lub z urzędu - zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę lub opłat prolongacyjnych, jeżeli jedna z tych kwot lub ich suma przekroczą narastająco w ciągu roku kalendarzowego 5.000 zł. Wykaz zawiera dane osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym w takim zakresie umorzono należności podatkowe, kwoty objęte umorzeniem oraz przyczyny przyznania ulgi. Obowiązek przygotowania i upublicznienia zestawień spoczywa na dyrektorach izb skarbowych. Są one sporządzane na podstawie danych przekazywanych przez naczelników urzędów skarbowych, a także własnych decyzji dyrektorów izb administracji skarbowej.
Wykazy podlegają ogłoszeniu we właściwych wojewódzkich dziennikach urzędowych w terminie 60 dni od ostatniego dnia kwartału, w którym umorzenia przekraczają narastająco od początku roku kalendarzowego 5.000 zł.
Urząd skarbowy, za zgodą podatnika, wydaje zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych podatnika na żądanie:
Dane w Rejestrze Należności Publicznoprawnych:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 17.06.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2022 r. poz. 479 ze zm.)
Ustawa z dnia 20.08.1997 r. o KRS (Dz. U. z 2022 r. poz. 1683 ze zm.)
Ustawa z dnia 27.08.2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1634 ze zm.)
autor: Małgorzata Żujewska
Gazeta Podatkowa nr 100 (1975) z dnia 2022-12-15
Koszty niestanowiące kosztów podatkowych. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl
Dodaj komentarz