Na poziomie unijnym i krajowym pojawiają się kolejne regulacje dotyczące platform internetowych. Pierwsze duże zmiany w zakresie opodatkowania VAT przy sprzedaży internetowej nastąpiły z dniem 1 lipca 2021 r. w związku z wdrożeniem pakietu e-commerce. W ustawie pojawiły się wtedy nowe definicje oraz nowy zakres podmiotowy opodatkowania podatkiem VAT. W szczególności bardzo duże zmiany dotyczyły platform internetowych pośredniczących w zawieraniu transakcji.

Pakiet e-commerce

Przepisy pakietu e-commerce wprowadziły szereg nowych instytucji do ustawy o VAT. Wprowadzono definicje wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość WSTO, sprzedaży na odległość towarów importowanych SOTI, rolę operatorów interfejsów elektronicznych (platform), procedury szczególne tzw. One Stop Shop - OSS (procedura unijna i nieunijna), procedurę szczególną tzw. Import One Stop Shop – IOSS (procedura importu), uproszczoną procedurę w zakresie deklarowania i odroczenia płatności podatku z tytułu importu towarów w przesyłkach o wartości nieprzekraczającej 150 euro (tzw. „USZ”).

Marketplace

Transakcje internetowe coraz częściej dokonywane są w modelu Marketplace, czyli przedsiębiorcy posiadający strony internetowe lub inne portale oferują produkty innych podmiotów w zamian za prowizję od dokonanej sprzedaży. Zgodnie z art. 7a ustawy o VAT W przypadku gdy podatnik ułatwia, poprzez użycie interfejsu elektronicznego, takiego jak platforma, platforma handlowa, portal lub podobne środki, zwanego dalej „interfejsem elektronicznym”, sprzedaż na odległość towarów importowanych w przesyłkach o wartości rzeczywistej nieprzekraczającej wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 150 euro, uznaje się, że podatnik ten samodzielnie otrzymał towary i dokonał ich dostawy. W przypadku, gdy podatnik poprzez użycie interfejsu elektronicznego ułatwia dokonanie na terytorium Unii Europejskiej przez podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej:

1. wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość lub
2. dostawy towarów na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem

– uznaje się, że podatnik, który ułatwia tę dostawę, samodzielnie otrzymał towary i dokonał ich dostawy.

W konsekwencji platforma uznana za dostawcę, jak każdy inny podatnik VAT, jest obowiązana do rozliczenia VAT i wypełnienia innych obowiązków wynikających z regulacji VAT obowiązujących w państwach członkowskich UE (np. w zakresie fakturowania, deklarowania czy ewidencjonowania) związanych z dokonaną przez nią „fikcyjną” dostawą B2C.

Kluczową kwestią jest zbadanie czy platforma ułatwia dostawy towarów określone w tych przepisach. Pojęcie „ułatwia” zostało zdefiniowane w art. 5b akapit pierwszy i drugi rozporządzenia 282/2011, zgodnie z którym przez ten termin należy rozumieć korzystanie z interfejsu elektronicznego w celu umożliwienia nawiązania kontaktu pomiędzy nabywcą i dostawcą, który oferuje towary na sprzedaż poprzez interfejs elektroniczny, co skutkuje dostawą towarów poprzez ten interfejs. Przepisy przewidują też szczególne regulacje, gdy platforma nie ułatwia dostępu.

Szczególny moment powstania obowiązku podatkowego

Zgodnie z art. 19a ust. 1b ustawy o VAT dla transakcji B2B i B2C w przypadku podmiotów ułatwiających dostawę towarów obowiązek podatkowy powstaje w momencie zaakceptowania płatności w rozumieniu art. 41a rozporządzenia 282/2011, czyli w momencie, w którym dostawca sprzedający towary poprzez platformę lub osoba działająca na jego rzecz otrzymują: (i) potwierdzenie płatności, (ii) wiadomość o autoryzacji płatności lub (iii) zobowiązanie nabywcy do dokonania płatności, w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpi najwcześniej oraz bez względu na to, kiedy dojdzie do faktycznej zapłaty kwoty pieniężnej.

Warto zaznaczyć, że otrzymanie zaliczki nie generuje obowiązku podatkowego na podstawie art. 19a ust. 8 ustawy o VAT. W efekcie nie występuje również obowiązek dokumentowania fakturami VAT otrzymania całości lub części zapłaty przed dokonaniem wskazanych transakcji (art. 106b ust. 1 pkt 4 lit. c ustawy o VAT).

Odpowiedzialność

Do prawidłowego rozliczenia VAT z tytułu takich transakcji istotne jest posiadanie wiedzy na temat m.in. towarów będących przedmiotem dostawy, miejsca (państwa) rozpoczęcia i zakończenia ich wysyłki lub transportu, czy wysokości podstawy opodatkowania. Brak jest jednak informacji w jaki sposób należy to weryfikować. Odpowiedzialności za nieprawidłowo rozliczony VAT nie będzie ponosił operator interfejsu elektronicznego, który działa w dobrej wierze i postępuje z należytą starannością. Ciężar dowodu w tej sytuacji będzie spoczywał na platformie.

Obowiązki ewidencyjne platform

W kwestii obowiązków ewidencyjnych platform należy wyróżnić dwie sytuacje:

• gdy platforma ułatwia transakcje i jednocześnie jest podmiotem uznanym za dostawcę – wtedy obowiązki są takie jak dla innych podatników dokonujących transakcji,
• gdy platforma ułatwia transakcje i jednocześnie takim podmiotem nie jest (nie jest podmiotem uznanym za dostawcę).

Natomiast zgodnie z polskimi regulacjami VAT operator niezarejestrowany do procedury OSS lub IOSS (w Polsce lub innym państwie członkowskim UE) jest obowiązany do ewidencjonowania ułatwianych przez niego dostaw towarów, o których mowa w art. 7a ust. 1 i 2 ustawy o VAT (tj. SOTI, WSTO oraz dostawy na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT), na zasadach stosowanych do „zwykłych” podatników wykonujących czynności opodatkowane (tj. w formie pliku JPK_VAT z deklaracją), o ile miejsce opodatkowania tych dostaw znajduje się w Polsce. W takiej sytuacji ewidencja powinna zawierać dodatkowe oznaczenie „IED” dotyczące takich dostaw.

Zmiany w VATWNT i WDT