W ostatnich tygodniach Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) we współpracy z Ministerstwem Zdrowia i organami ścigania nasiliła działania kontrolne wobec producentów, importerów i dystrybutorów elektronicznych papierosów oraz pojemników z płynem nikotynowym. Wyniki kontroli są alarmujące – ponad 88% zbadanych próbek e-papierosów narusza obowiązujące normy techniczne, co ma daleko idące konsekwencje prawne, zarówno z punktu widzenia prawa karnego, jak i przepisów podatkowych.
Naruszenie norm technicznych – przestępstwo według ustawy antytytoniowej
Zgodnie z art. 11c ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, e-papierosy jednorazowego użytku, jak i pojemniki zapasowe (kartridże, zbiorniczki) muszą spełniać określone wymogi techniczne, w tym w zakresie maksymalnej pojemności zbiorniczka. Przekroczenie tej normy czyni wyrób niezgodnym z prawem – nie może on być wprowadzony do legalnego obrotu. Co więcej, w świetle art. 12c pkt 10 ww. ustawy, jest to czyn zabroniony, zagrożony karą grzywny do 200 tys. zł, karą ograniczenia wolności albo obiema tymi karami łącznie.
W praktyce oznacza to, że przedsiębiorca, który oferuje do sprzedaży e-papierosy z pojemnością przekraczającą dopuszczalne limity, może ponieść odpowiedzialność karną, nawet jeśli nie miał świadomości, że oferowany produkt nie spełnia norm. Działania te są kwalifikowane jako przestępstwo formalne, co oznacza, że już samo wprowadzenie do obrotu nielegalnego produktu jest penalizowane, bez względu na skutek.
Obowiązki KAS i postępowania karne
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, KAS ma obowiązek niezwłocznie powiadomić właściwe organy ścigania – Policję lub Prokuraturę – o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Oznacza to uruchomienie postępowań karnych, które mogą zakończyć się aktem oskarżenia przeciwko osobom odpowiedzialnym za wprowadzenie produktów do sprzedaży.
Należy podkreślić, że w ramach prowadzonych czynności kontrolnych, KAS zbadała dotychczas 1364 próbki. W 1018 przypadkach (czyli 88%) wykryto przekroczenie norm objętościowych, a w 224 próbkach stwierdzono zawyżoną zawartość e-płynu, co skutkuje również naruszeniem przepisów podatkowych.
Źródło: Shutterstock
Skutki podatkowe – akcyza i Kodeks karny skarbowy
Elektroniczne papierosy oraz płyny do ich napełniania stanowią wyroby akcyzowe, a zatem ich sprzedaż i obrót podlegają opodatkowaniu podatkiem akcyzowym. Przekroczenie zawartości e-płynu ponad deklarowaną ilość oznacza, że produkt został niewłaściwie opodatkowany. Taki stan faktyczny obliguje KAS do podjęcia działań mających na celu określenie i pobranie należnej akcyzy, jak również do wszczęcia postępowań w trybie ustawy z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy.
W praktyce przedsiębiorca naraża się nie tylko na obowiązek zapłaty zaległego podatku wraz z odsetkami, ale również na odpowiedzialność karną skarbową. Sankcje w tym zakresie mogą obejmować grzywny, przepadek towaru, a w niektórych przypadkach także zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.
Obowiązki dla wprowadzających do obrotu e-papierosy
Z perspektywy prawnej sytuacja jest jednoznaczna – każdy podmiot wprowadzający do obrotu elektroniczne papierosy powinien dokonać dokładnej weryfikacji, czy oferowane produkty spełniają wymagania techniczne i podatkowe. Niedopełnienie tych obowiązków grozi nie tylko sankcjami finansowymi, ale również odpowiedzialnością karną i karną skarbową.
Dla przedsiębiorców operujących w tej branży rekomendowane jest:
- pozyskiwanie towaru wyłącznie od sprawdzonych, certyfikowanych dostawców,
- zlecanie badań laboratoryjnych niezależnym instytucjom,
- wdrożenie wewnętrznych procedur compliance w zakresie handlu wyrobami akcyzowymi.