Wypłata dywidendy zazwyczaj wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego. Jednak w praktyce coraz częściej pojawiają się pytania o skutki podatkowe nietypowych konstrukcji, takich jak przeniesienie wierzytelności dywidendowej do fundacji rodzinnej. Czy w takim przypadku obowiązek podatkowy można przenieść? Odpowiedź przynoszą najnowsze interpretacje organów podatkowych i orzecznictwo sądów administracyjnych.
Nie jest wiedzą tajemną, że od otrzymanej dywidendy należy zapłacić 19% podatku dochodowego. Jeżeli udziałowcami spółki wypłacającej dywidendę są podatnicy CIT, istnieje możliwość skorzystania ze zwolnienia dywidendowego lub przeznaczonego dla spółki holdingowej. Ze zwolnienia nie skorzysta udziałowiec będący osobą fizyczną. Co jeśli jednak wierzytelność udziałowca do spółki o wypłatę dywidendy zostanie przeniesiona do fundacji rodzinnej? Czy ta w tym zakresie również będzie korzystać ze zwolnienia z podatku? Wątpliwości w tym zakresie stały się kanwą interpretacji podatkowej oraz wyroku WSA w Warszawie (sygn. III SA/Wa 1545/24).
Fundacja rodzinna jako odbiorca dywidendy – argumenty podatnika
W przedstawionym przez siebie stanowisku wnioskodawca będący komplementariuszem w spółce komandytowo-akcyjnej twierdził, że podatek należny jest od wypłaconej dywidendy. Skoro zatem dywidenda nie zostanie wypłacona osobie fizycznej, lecz fundacji rodzinnej, zastosowanie znajdą przepisy zwalniające fundację rodzinną z podatku dochodowego. Ponadto, skoro dywidenda nie zostanie wypłacona osobie fizycznej, to również ona nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku, gdyż nie osiągnie żadnego przysporzenia. W świetle bowiem art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem nie są niezrealizowane wierzytelności dywidendowe.
Źródło: Shutterstock
Stanowisko organu podatkowego i sądu administracyjnego
Zarówno Dyrektor Krajowej Administracji Skarbowej, jak i badający skargę na negatywną interpretację podatkową Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, nie zgodził się z przedstawionym stanowiskiem. Stwierdzono bowiem, że podatnikiem jest podmiot uprawniony do otrzymania dywidendy. Tym zaś jest zawsze wspólnik. Dyspozycje wspólnika o przeniesieniu wierzytelności, o ile powodują skutki cywilnoprawne, o tyle nie są w stanie wpłynąć na obowiązki podatkowe. W tym bowiem przypadku podatnikiem cały czas pozostanie osoba fizyczna. Będzie ona zobowiązana do zapłaty podatku, pomimo iż dywidenda zostanie wypłacona na rachunek innego podmiotu – fundacji rodzinnej. Zaakcentowano też, że do takiej sytuacji dochodzi z woli samego wspólnika. Jej skutki podatkowe będą takie same, jak dla sytuacji, gdy to wspólnik otrzyma dywidendę, a następnie przekaże ją na rzecz fundacji rodzinnej. Nie stoi to też w sprzeczności z kasową metodą naliczania podatku (podatek naliczany w momencie osiągnięcia przychodu). Za moment rodzący obowiązek podatkowy przyjęto bowiem moment wypłaty dywidendy, a więc moment powstania przychodu. Nie ma zatem obowiązku zapłaty podatku dochodowego od przychodu, który nie został osiągnięty.
Fundacja rodzinna a unikanie opodatkowania
O ile fundacja rodzinna stanowi wehikuł skupiający majątek i dystrybuujący go na rzecz osób uprawnionych, to jednak przepisy jasno wskazują, że nie służy ona do obchodzenia prawa podatkowego. Przedstawione orzeczenia potwierdzają, że niemożliwe będzie przeniesienie obowiązku podatkowego z osoby fizycznej na fundację rodzinną. Działania podejmowane w tym celu mogą być skuteczne na gruncie prawa cywilnego, jednak nie przyniosą zamierzonych skutków podatkowych. Orzeczenie jest nieprawomocne.
Autor: Rafał Knap, radca prawny, kancelaria Graś i Wspólnicy