Czy pracodawca może wymagać zaszczepienia się na Covid-19 od pracownika?

Epidemia koronawirusa nie ustaje. W Polsce aktualnie trwa program szczepień narodowych, od 15 stycznia szczepieni są medycy, od kilku dni też seniorzy, jednak coraz częściej pojawiają się wątpliwości wśród pracowników i pytania czy pracodawca może wymagać zaświadczenia o zaszczepieniu się na Covid-19 od pracowników lub kandydatów do pracy? Redakcja PIT.pl zapytała ekspertów o to, czy pracodawca może wymagać szczepień na Covid-19 od pracowników?

Szczepienia na Covid-19 są dobrowolne i bezpłatne - zapewniają politycy. Z kolei wirus Covid-19 został uznany przez ustawodawcę za czynnik szkodliwy w miejscu pracy, i zakażenie nim może zostać uznane za chorobę zawodową, o czym pisaliśmy w artykule:Covid-19 jako choroba zawodowa.

W niektórych zawodach oraz zakładach pracy z pewnością wskazane byłoby, aby pracownicy się zaszczepili, jednak póki nie istnieje obowiązek poddania się szczepieniom, pracodawca nie ma prawa ich wymagać. Może jedynie zachęcać do przeprowadzenia szczepienia. 

Źródło: shutterstock.com

Żaden przepis prawa aktualnie nie jest podstawą, do tego aby pracodawca mógł żądać od pracownika zaszczepienia się przeciw Covid-19. Brak obowiązkowego obowiązku sprawia, że szczepienia są całkowicie dobrowolne, i zarówno pracownicy, jak i kandydaci do pracy nie mają obowiązku ich wykonywać. Potwierdzają to opinie specjalistów, których zapytaliśmy o to czy pracodawca może wymagać od pracownika, by zaszczepił się na Covid-19.

Szczepienia są dobrowolne

Maksymilian Graś, partner w kancelarii Graś i Wspólnicy w wypowiedzi dla PiT.pl wskazał: „wraz z rozpędzającą się machiną szczepienia obywateli przeciw COVID-19 pojawiają się pytania o prawo pracodawcy do nakłaniania pracowników do podjęcia określonej decyzji. Rozstrzygnął tę kwestię już sam ustawodawca, uznając te działania profilaktyczne za dobrowolne. Leży więc to wyłącznie w gestii danej osoby, która nadto powinna te informacje zachować dla siebie. W efekcie pracownik nie musi poddawać się presji swoich przełożonych, a działania pracodawcy powinny być uznane za niedopuszczalne, jako niezgodne z prawem”.

Dane osobowe a szczepienia

Mecenas Graś wskazuje też: „że pracodawca może przetwarzać określone dane osobowe, które szczegółowo określa Kodeks pracy oraz regulacje RODO, a ich zakres nie obejmuje historii szczepień pracownika czy jego nastawienia do tej formy ochrony zdrowia. Fakt zaszczepienia, czy nawet nastawienia do tej formy profilaktyki, odnosi się do niezwykle osobistych kwestii zdrowotnych, co do których pracodawca nie ma i nie powinien mieć dostępu. Wymuszanie więc określonych działań, nawet jeśli w ocenie pracodawcy miałyby służyć dobru indywidualnemu i ogólnemu, nie może być akceptowane. Konsekwencją powyższego jest brak możliwości kategoryzowania pracowników, odnosi się to także do kandydatów na stanowiska pracy, pod względem ich decyzji w tym zakresie. Pracownicy nie powinni być też nagradzani za szczepienie się, to bowiem wyróżniałoby tych, którzy podjęli określoną decyzję, a ta – jak już wspomniałem – powinna pozostać sferze prywatnej. Prowadziłoby to nadto do niedozwolonego dyskryminowania tych, którzy zdecydowali w odmienny sposób. Niemniej jednak każdemu pracodawcy powinno zależeć na zdrowiu swoich pracowników. Rzetelne informowanie pracowników o szczepieniach nie powinno więc budzić jakichkolwiek wątpliwości. Stanowi to bowiem o zaangażowaniu pracodawcy w dobro i zdrowie swoich pracowników, a taka postawa jest zawsze oceniana pozytywnie".

Pracodawca nie może wymagać szczepienia od pracownika lub kandydata do pracy

Stanowisko adwokata potwierdza Karolina Wrocławska, księgowa w firmie TwentyTwenty Accounting, która uważa, że;Pracodawcy nie mają prawa wymagać od pracowników szczepień na COVID-19, taki wymóg leży w gestii ustawodawcy. Zatrudniający, który uzależnia podpisanie bądź przedłużenie umowy od potwierdzenia szczepienia naraża się na zarzuty dotyczące nieuzasadnionej dyskryminacji, tym bardziej, że szczepienia w Polsce są dobrowolne. Czy oznacza to, że pracodawca jest bezradny wobec podejrzeń, iż któryś z pracowników może zachorować? Oczywiście nie - do dyspozycji wciąż ma badania okresowe, na które może skierować pracownika, wtedy to lekarz medycyny pracy decyduje o dopuszczeniu pracownika do wykonywania obowiązków”.

Koronawirus w PolsceKodeks pracy