Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych

13 października 2019 r. ruszył Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych, czyli baza, w której gromadzone i przetwarzane są informacje o osobach fizycznych sprawujących bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółką, zwanych beneficjentami rzeczywistymi. Powstanie rejestru wiąże się z nowymi obowiązkami dla spółek, stąd warto dowiedzieć się, z jakimi.

Beneficjent rzeczywisty – kto to?

Przepisy określają, że beneficjentem rzeczywistym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne:

• sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad spółką poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez spółkę lub
• w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze bądź jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.

Dla spółki beneficjentem rzeczywistym jest:

• osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem spółki, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej;
• osoba fizyczna dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym  spółki, także jako zastawnik albo użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu;
• osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji spółki, lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie spółki, także jako zastawnik albo użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu;
• osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad spółką przez posiadanie w stosunku do niej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r. poz. 351);
• osoba fizyczna zajmująca wyższe stanowisko kierownicze w organach spółki w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

Zgłoszenie beneficjenta rzeczywistego w CRBR – czyli jak uniknąć kary?

Osoby uprawnione do reprezentacji spółek widniejące w KRS mają obowiązek do 13 kwietnia 2020 r. zgłosić beneficjentów rzeczywistych do rejestru CRBR. Termin ten nie dotyczy nowo zakładanych spółek (czyli tych zakładanych po 13 października 2019 r.). Te bowiem zgłoszenia dokonują już w ciągu 7 dni od dnia rejestracji spółki w KRS. Za niewywiązanie się przez spółkę z obowiązku zgłoszenia beneficjenta do rejestru grozi kara pieniężna do 1 000 000 zł.

Dane w CRBR?

W Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych wprowadzane są dane dotyczące beneficjentów rzeczywistych spółek:

• jawnych,
• komandytowych,
• komandytowo-akcyjnych,
• z ograniczoną odpowiedzialnością,
• prostych spółek akcyjnych (od 1 marca 2020 r.),
• akcyjnych, z wyjątkiem spółek publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 623).

Dane, o jakich mowa wyżej, to informacje dotyczące tożsamości przedstawicieli spółek, czyli ich dane osobowe, w tym numer PESEL.

Kogo nie obejmie obowiązek rejestracji w CRBR?

Spod rygoru rejestracji wyłączono spółki cywilne czy też jednoosobowe działalności gospodarcze.

Cel powstania Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych?

Głównym celem powstania rejestru jest przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Opublikowanie danych o osobach sprawujących kontrolę nad daną spółką ma na celu zminimalizowanie anonimowości korporacyjnej. Dodatkowo, jak wskazuje ministerstwo, jawność rejestru ma się przyczynić do „zapewnienia większej kontroli informacji przez społeczeństwo obywatelskie oraz przyczynia się do zwiększenia zaufania do rynku finansowego i uczestników obrotu gospodarczego”.

Powstanie Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych jest zatem nowym ważnym obowiązkiem m.in. dla każdej spółki z o.o., bez względu na jej wielkość. Konsekwencją niewykonania tego wymogu w ustawowym terminie, czyli do 13 kwietnia 2020 roku, może być zapłata wysokiej kary. 

Ewa Szpytko-Waszczyszyn - ekspert wFirma.pl

CIT