Do Sejmu trafił projekt nowelizacji ustawy Ordynacja podatkowa. Dotyczy on uchylenia jednej z przesłanek nierozpoczynających lub zawieszających bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego (art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej) oraz uchylenia powiązanych z nim przepisów.
14 maja br. skierowano do skierowano do I czytania na posiedzeniu Sejmu Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (druk nr 386).
W uzasadnieiu czytamy: Art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej oraz nierozerwalnie z nim związany art. 70c Ordynacji podatkowej określają jedną z przesłanek zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Zgodnie z pierwszym przepisem, bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania; zgodnie zaś z drugim z wymienionych przepisów – organ podatkowy właściwy w sprawie zobowiązania podatkowego, z którego niewykonaniem wiąże się podejrzenie popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, zawiadamia podatnika o nierozpoczęciu lub zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w przypadku, o którym mowa w art. 70 § 6 pkt 1, najpóźniej z upływem terminu przedawnienia, o którym mowa w art. 70 § 1 i 1a, oraz o rozpoczęciu lub dalszym biegu terminu przedawnienia po upływie okresu zawieszenia. Art. 70 § 7 § 1 Ordynacji podatkowej określa moment, w którym zawieszenie biegu terminu przedawnienia ze względu na przesłankę, o której mowa w art. 70 § 7 pkt 1 Ordynacji podatkowej, się kończy; przepis ten stanowi, że bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się, a po zawieszeniu biegnie dalej, od dnia następującego po dniu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe.
Źródło: shutterstock.com
Od dłuższego już czasu zawieszenie biegu terminu przedawnienia ze względu na wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania jest uznawane za przysługujący organom podatkowym instrument względnie łatwego i wygodnego wydłużenia upływu terminu przedawnienia. Dobitnie wyraził to Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 17 lipca 2012 r., sygn. akt P 30/11. Wynika to również z uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 maja 2021 r., sygn. akt I FPS 1/21. W konsekwencji, zawieszenie biegu terminu przedawnienia ze względu na przesłankę określoną w art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej, czyni przedawnienie zobowiązań podatkowych w Polsce instytucją w dużej mierze pozorną.
Rozwiązanie przyjęte przez przepisy, których uchylenie się proponuje, istotnie godzi przy tym w wolności i prawa podatnika. Umożliwia bowiem uwikłanie podatnika (lub inne osoby, np. osoby odpowiedzialne za prowadzenie spraw finansowych spółek) w postępowanie karne skarbowe, które zostaje wszczęte tylko ze względu na dążenie przez organ podatkowy do osiągnięcia skutku przewidzianego przez art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej.
Przepisy, których uchylenie się proponuje, tworzą jednocześnie konstrukcję dysfunkcjonalną. Jak wskazano m.in. w przytoczonej wyżej uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 maja 2021 r., sygn. akt I FPS 1/21, nie jest jasne ratio legis art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej (w związku z art. 70c Ordynacji podatkowej). Niejasność w tym zakresie w praktyce stosowania tych przepisów uniemożliwia ocenę, czy w danej sprawie podatkowej zawieszenie biegu terminu przedawnienia ze względu na wszczęcie postępowania karnego skarbowego ma „rację bytu”.
Z tych powodów proponuje się uchylenie art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej. Konsekwencją powinno być również uchylenie – nierozerwalnie z nim powiązanych – art. 70 § 7 pkt 1 Ordynacji podatkowej oraz art. 70c Ordynacji podatkowej. Konieczne jest również dostosowanie brzmienia art. 71 Ordynacji podatkowej do stanu prawnego, w którym art. 70c Ordynacji podatkowej nie będzie już obowiązywał.
Proponuje się, iż projektowane rozwiązanie odnosić się będzie do nietylko do zobowiązań powstałych po dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej, ale również do zobowiązań powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy (projektowany art. 2 ust. 1). Proponuje się jednakże, aby w odniesieniu do zobowiązań powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy uznać za skuteczne zawieszenie biegu terminu przedawnienia pod warunkiem, że przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej podatnik został już zawiadomiony w trybie art. 70c Ordynacji podatkowej o skutku wynikającym z art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej (projektowany art. 2 ust. 2). Przewiduje się jednocześnie, iż z dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej – z mocy prawa – kończą się wszystkie zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, do których doszło w oparciu o dotychczasowe przepisy (projektowany art. 2 ust. 3).
W ocenie pomysłodawców projekt niesie za sobą pozytywne skutki gospodarcze i społeczne, gdyż przedawnienie zobowiązań podatkowych przestanie być w Polsce instytucją w dużej mierze pozorną, co będzie z korzyścią dla polskich podatników, zwłaszcza prowadzących działalność gospodarczą, poprzez zwiększenie ich zaufania do organów państwa i zwiększenie pewności prawa.
Źródło: sejm.gov.pl