Zakończenie samozatrudnienia z reguły wiąże się z likwidacją firmy. Podatnik musi zadbać wówczas o:

• Sporządzenie odpowiednich ewidencji na dzień likwidacji oraz wycenę pozostałego na stanie majątku,
• Dokonanie wyceny majątku, a w konsekwencji – opodatkowania likwidacji podatkiem VAT,

Alternatywnymi metodami jest :

• Aport przedsiębiorstwa do większego podmiotu w zamian za udziały w tym podmiocie,
• Sprzedaż przedsiębiorstwa,
• Wyprzedaż majątku przed likwidacją działalności gospodarczej po konkurencyjnych cenach promocyjnych,

Przed podjęciem decyzji o likwidacji przedsiębiorcy powinni pamiętać, że sprzedaż majątku zlikwidowanego przedsiębiorstwa oznacza:

• W podatku dochodowym od osób fizycznych – rozliczenia przychodu z tytułu prowadzonej działalności – jeszcze przez okres 6 lat licząc od pierwszego dnia miesiąca po miesiącu zakończenia działalności gospodarczej,
• W podatku od towarów i usług – prawo do zastosowania zwolnienia z podatku w przypadku rozliczenia podatku z tytułu spisu z natury majątku objętego tym spisem – w okresie 12 miesięcy następujących po miesiącu likwidacji działalności gospodarczej.

Jeżeli podatnik decyduje się wyłącznie czasowo nie prowadzić działalności – to lepszym rozwiązaniem może się okazać zawieszenie firmy od jej likwidacji. W okresie zawieszenia co prawda działalności nie prowadzi się, niemniej nie trzeba sporządzać spisu z natury dla celów VAT i opłacać tego podatku z tego tytułu. Zawieszenie i podjęcie działalności w okresie 24 miesięcy po jej zawieszeniu pozostaje neutralne podatkowo – a jedynym obowiązkiem jest składanie deklaracji rocznych dla celów podatku dochodowego oraz ewentualnie – deklaracji VAT z tytułu czynności wynikających jeszcze z okresu prowadzenia firmy (np. ze względu na zbycie majątku stałego firmy).

W przypadku przekazania prowadzonej firmy dzieciom należy pamiętać, że nastąpić to musi albo:

• Drogą dziedziczenia (ustawowego lub testamentowego) majątku przedsiębiorstwa,
• Drogą darowizny majątku przedsiębiorstwa,
• Drogą sprzedaży majątku przedsiębiorstwa.

Każda z tych metod posiada określone plusy i minusy. Generalną zasadą jest, że w przypadku nabycia testamentowego spadkobierca odpowiada za całość zobowiązań zmarłego, w przypadku darowizny lub sprzedaży – przekazanie dotyczy jedynie określonych przedmiotów majątku – nie obejmuje natomiast długów przedsiębiorcy oraz jego zobowiązań względem organów państwa, jeżeli majątek nie jest dodatkowo tymi długami obciążony (np. poprzez zastaw skarbowy, hipotekę). Natomiast transakcje powinny być każdorazowo kontrolowane pod kontem ich rynkowości ze względu na prowadzenie ich między podmiotami powiązanymi (powiązania rodzinne).

<< więcej o opodatkowaniu darowizny

Nabycie składników majątku do firmy potomka (przedsiębiorca – przedsiębiorca) pod tytułem darmym nie oznacza, że majątek ten nie będzie mógł stanowić podstawy rozliczeń odpisów amortyzacyjnych. Dla celów podatku dochodowego wartość otrzymanego w darowiźnie majątku należy wyceniać w razie nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób - wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości. Problem może pojawić się jednak przy zbyciu takiego majątku, o ile będzie on w przyszłości zyskiwał na wartości wówczas może się okazać, że przychód z jego zbycia będzie w całości rozliczany podatkowo – bez rozliczenia kosztów. Przy majątku z czasem tracącym na wartości (np. flota samochodowa) przychód ze zbycia nie będzie podwyższany, zatem wystąpi podstawa do niższego przychodu niż w chwili ich darmowego nabycia – zatem podatkowo będzie to opłacalne.

Warto pamiętać, że dla przedsiębiorcy przychodu nie stanowi wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b ustawy o PIT, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.