Swobodne przemieszczanie się osób na terytorium Unii Europejskiej, które wynika z wykonywania pracy przez te osoby w różnych państwach członkowskich, związane jest z koniecznością ustalenia dla tych osób, właściwego systemu zabezpieczenia społecznego.
» ZUS: wniosek o A1 tylko elektronicznie
Ustalanie, któremu systemowi zabezpieczenia społecznego osoby te będą podlegały, jest unormowane bezpośrednio w prawie Unii Europejskiej, to jest w rozporządzeniach Parlamentu Europejskiego i Rady. Wykładnia i wskazówki co do właściwego stosowania tych przepisów zostały zawarte w szczególności w Decyzji Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego Nr A2 oraz w Praktycznym poradniku - ustawodawstwo mające zastosowanie w Unii Europejskiej (UE), Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) i Szwajcarii opracowanym przez ww. Komisję Administracyjną, który jest dostępny na stronie internetowej Komisji Europejskiej pod adresem: http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=11366&langId=pl (patrz punkt 6 Poradnika – Podstawy prawne i akty będące podstawą wykładni). Aby ułatwić Ci interpretację przepisów prawa w tym zakresie oraz wypełnianie wniosków o zaświadczenie A1, które jest potwierdzeniem podlegania systemowi zabezpieczenia społecznego danego państwa członkowskiego, ZUS przygotował szczegółowy poradnik.
Źródło: shutterstock
Określanie ustawodawstwa właściwego oparte jest na dwóch generalnych zasadach:
- miejsca wykonywania pracy (tzw. zasada lex loci laboris) – oznacza, że osoba podlega zabezpieczeniu społecznemu państwa członkowskiego, w którym podejmuje aktywność zawodową, tj. wykonuje pracę najemną, czy pracę na własny rachunek (art. 11 ust. 3 lit. a) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 166 z 30.04.2004 r., str. 1, z późn. zm.), zwane dalej „rozporządzeniem nr 883/2004”,
- jednego ustawodawstwa właściwego – oznacza, że osoba, która wykonuje wiele różnych aktywności zawodowych na terytorium przynajmniej dwóch państw członkowskich podlega zabezpieczeniu społecznemu wyłącznie jednego państwa członkowskiego (art. 11 ust. 1 rozporządzenia nr 883/2004). Nie jest zatem możliwe jednoczesne podleganie systemom zabezpieczenia społecznego dwóch państw członkowskich. Osoba, która migruje w celach zarobkowych do innego państwa członkowskiego podlega, co do zasady zabezpieczeniu społecznemu państwa, w którym wykonuje pracę najemną lub pracę na własny rachunek.
Delegowanie pracowników oraz czasowe przeniesienie działalności na własny rachunek – wyjątki od zasady miejsca wykonywania pracy
Od zasady miejsca wykonywania pracy są dwa odstępstwa, które dotyczą:
- delegowania pracownika do wykonywania pracy w innym państwie członkowskim (art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 883/2004),
- przeniesienia działalności na własny rachunek do innego państwa członkowskiego (art. 12 ust. 2 rozporządzenia nr 883/2004).
W obu sytuacjach zastosowanie zasady miejsca wykonywania pracy oraz zasady jednego ustawodawstwa właściwego powinno prowadzić do podlegania systemowi zabezpieczenia społecznego państwa, w którym faktycznie wykonywana jest praca najemna bądź praca na własny rachunek. W art. 12 rozporządzenia nr 883/2004 przyjęto zasadę szczególną (odstępstwo), zgodnie z którą w przypadku gdy spełnione są określone warunki (przedstawiliśmy je w punktach 4.4 – 4.5 Poradnika), osoba nie będzie objęta systemem zabezpieczenia społecznego faktycznego miejsca
wykonywania pracy, a państwa delegującego/państwa, w którym działalność była do tej pory prowadzona.
<< Cały poradnik dostępny tutaj >>
Źródło: ZUS.pl